Cztery rodzaje samadhi: Różnice pomiędzy wersjami

'''Cztery rodzaje samadhi''' – praktyka medytacyjna stosowana we wczesnym okresie istnienia szkoły [[tiantai]].

 

Źródłem do poznania tej techniki medytacyjnej jest krótki tekst napisany przez [[Zhiyi]] ([[538]]-[[597]]) ''Li zhifa''. Powstał on około 595 roku po powrocie Zhiyi na górę [[Tiantai shan|Tiantai]], gdzie przekonał się on o tym, że społeczność praktykujących na tej górze bardzo się rozrosła, ale jednocześnie nastąpiło obniżenie dyscypliny i duchowego zaangażowania. Aby zapobiec tym negatywnym tendencjom, napisał wspomniany tekst. Tekst ten jest częścią większego zbioru różnorodnych tekstów zatytułowanego ''Guoqing bailu'' (Zapiski stu rzeczy [należące do klasztoru] Guoqing)<ref>{{Cytuj książkę |Peter N. Gregory = Daniel B. Stevenson | rozdział = The Four Kinds of Samādhi in Early T'ien-t'ai Buddhism |tytuł = Traditions of Meditation in Chinese Buddhism| strony = 45}}</ref>.

 

W ''Li zhifa'' Zhiyi opisuje dwa podstawowe podejścia do wyzwolenia:

Tekst ten poświęcony jest głownie temu drugiemu sposobowi.

 

Zhiyi wyróżnia w nim dwa główne funkcjonalne aspekty społeczności tiantai:

 

Jednak Zhiyi opisuje jeszcze trzeci sposób religijnej praktyki, która ma pierwszeństwo nad wymienionymi powyżej. Jest to "wyrażanie skruchy w oddzielnym [[sanktuarium]]" ([[język chiński|chiń.]] ''bie chang chanhui'') lub "samotna praktyka" (chiń. ''bie xing''). Mnisi, a nawet i ludzie świeccy, którzy wykazali się wyjątkową motywacją, byli zachęcani do okresowego opuszczania budynku medytacji i odizolowania siebie na odosobnieniu przez określony okres czasu. Podejmowali tam jakąkolwiek praktykę z zestawu wysoce intensywnych i efektywnych form praktyki znanych pod nazwą ''cztery rodzaje samadhi'' (chiń. ''sizhong sanmei'')<ref>{{Cytuj książkę |Peter N. Gregory = Daniel B. Stevenson | rozdział = The Four Kinds of Samādhi in Early T'ien-t'ai Buddhism |tytuł = Traditions of Meditation in Chinese Buddhism| strony = 48}}</ref>.

 

W tekście ''Wenshu shuo jing'' Zhiyi wyróżnił dwa podstawowe podejścia do tej medytacyjnej praktyki:

 

=== 2. Praktykowanie samadhi poprzez ciągłe chodzenie ===

 

Medytacja jest nastawiona na wizualizację trzydziestu dwóch głównych i osiemdziesięciu mniejszych cech (jakości) buddy Amitabhy. Zhiyi wyróżnił trzy poziomy praktyki "rozważania od Buddzie" (chiń. ''[[nianfo]]''):

 

Zasadniczo jest to praktyka bliska "praktykowaniu samadhi poprzez ciągłe siedzenie".

 

W ''Banzhou sanmei jing'' wskazuje się na trzy główne czynniki skąd ''pratyutpanna samādhi'' czerpie swoją siłę, dzięki której jest w stanie szybko doprowadzić do oświecenia

 

=== 3. Praktykowanie samadhi przez częściowo chodzenie i częściowo siedzenie ===

Określana jest chińskim terminem ''banxing banzuo sanmei'' i jest powiązana z dwoma praktykami: lotosowym samadhi (chiń. ''fahua sanmei'') oraz wyrażaniu skruchy (chiń. ''fangdeng chanfa''). Obie te medytacje są praktykowane w powtarzalnych cyklach chodzenia i siedzenia.

 

Źródłem dla tej praktyki jest quasi ezoteryczny tekst buddyjski ''Vaipulya-dhārani-sūtra'' przetłumaczony jako ''Fangdeng'' przez mnicha Fazhonga. Najdłuższym i najwcześniejszym podręcznikiem do tej praktyki jest tekst Zhiyi ''Fangdeng sanmei xingfa''. Z obu tekstów wynika, że w tej praktyce kładzie się wielki nacisk na rytualną czystość i ścisłe przestrzeganie procedury rytuału. Instrukcje dotyczące przygotowania i przeprowadzenia ceremonii są o wiele bardziej szczegółowe od instrukcji do dwóch poprzednich praktyk samadhi.

 

 

Dzienny plan ''fangdeng chanfa'' składa się z cyklicznego następstwa następujących aktywności:

 

W zależności od umiejętności praktykującego Zhiyi wyróżnił dwa ogólne podejścia do tej praktyki:

 

''Fahua sanmei'', czyli "lotosowe samadhi", przybiera dwie podstawowe formy:

 

Praktykę lotosowego samadhi przeprowadza się samotnie w budynku składającym się z sanktuarium i przyległego pokoju do siedzącej medytacji. W sanktuarium ustawiony zostaje wysoki tron, na którym spoczywa kopia ''Sutry Lotosu''. Nie można dodawać żadnych obrazów, relikwii i tekstów. I tu również muszą być przygotowane dwie szaty; medytujący wkłada starą szatę, gdy wychodzi z sanktuarium. Zanim dojdzie do tej praktyki musi od przez tydzień przechodzić oczyszczanie, co przygotowuje go duchowo do recytacji i rytualnych procedur.

 

W ciągu dwudziestu jeden dni medytujący wykonuje następujący zestaw rytuałów w każdym z sześciu podziałów dnia i nocy:

 

Najdłuższą i najbardziej złożoną częścią ceremonii jest skrucha sześciu zmysłów. Składa się ona z pięciu faz, które później w szkole tiantai nosiły nazwę "pięciu pokut" lub "pięciorakiej skruchy" (chiń. ''wuhui''):

 

=== 4. Praktykowanie samadhi ani przez chodzenie, ani przez siedzenie ===

Ta praktyka jest określana chińskim terminem ''feixing feizuo sanmei''. Dotyczy dwóch rodzajów praktyki:

Źródłem dla tej praktyki jest tekst ''Qing Guanshiyin xiaofu duhai tuoluoni jing'' (Sutra o dhāraṇi, która przywołuje [bodhisattwę] Awalokiteśwarę do rozproszenia trucizny i krzywdy), który został przetłumaczony przez indyjskiego mnicha Nanti<ref>{{Cytuj książkę |Peter N. Gregory = Daniel B. Stevenson | rozdział = The Four Kinds of Samādhi in Early T'ien-t'ai Buddhism |tytuł = Traditions of Meditation in Chinese Buddhism| strony = 72}}</ref>.

 

 

Podstawowy cykl rytuałów przedstawia się następująco:

Ten rytualny cykl jest wykonywany w całości przez dwa z sześciu interwałów tworzących dzień i noc. Pozostałe cztery - południe, popołudnie, północ i ostatnia część nocy - są przeznaczone na wydłużone okresy medytacji i zwykle wykonywanie pokłonów buddom. Kluczem do sukcesu w tej praktyce jest medytacyjna wnikliwość.

 

Dużą rolę przykłada się także do dhāraṇi. W "sześciosylabowej dhāraṇi" liczba sześć jest utożsamiana z sześcioma poziomami narodzin. Poprzez recytację tej dhāraṇi medytujący przywołuje sześć form Awalokiteśwary, z których każda manifestacja usuwa przeszkody w jednym z poziomów:

 

Ta praktyka nie jest opisana w żadnym ze świetych tekstów. Nazwa ''suiziyi'' pojawia się w tekście podręcznika do tej praktyki napisanego przez Huisi. Podaje on nazwę tekstu, który zapewne służył jako inspiracja; jest to ''Śūraṅgamasamādhi-sūtra'' (chiń. ''Shoulengyan sanmei jing''). Nawet styl podręcznika Huisi wyraźnie odnosi się do tej sutry. Jednak nie ma w niej najmniejszej nawet wzmianki o tej praktyce<ref>{{Cytuj książkę |Peter N. Gregory = Daniel B. Stevenson | rozdział = The Four Kinds of Samādhi in Early T'ien-t'ai Buddhism |tytuł = Traditions of Meditation in Chinese Buddhism| strony = 75}}</ref>.

 

 

Aby lepiej ukazać wszechstronność ''suiziyi'' Zhiyi w ''Mohe zhiguan'' wyróżnił cztery szerokie kategorie działań, do których ''suiziyi'' można zastosować:

 

Prawdziwą metodą dla wnikliwego umysłu podczas różnorodnych aktywności jest to, co Zhiyi nazywa czterema fazami (lub znakami) mentalnej aktywacji (chiń. ''siyun xinxiang''):

Chociaż istnieje nieograniczona różnorodność aktywności jak i wielość sposobów rozróżniania psychologicznych i fizycznych okoliczności, które zachodzą w każdym momencie aktywności, to istotą każdej z tych aktywności jest powyższy wzór czterech faz, następujących po sobie w niekończącej się sukcesji.

 

Zhiyi zdawał sobie sprawę, że praktyka owa jest bardzo pociągająca dla wszystkich i może ona przyćmić wszystkie inne formy buddyjskiej praktyki. Dlatego w ''Mohe zhiguan'' zawarł wiele przestróg przed jej nadużywaniem posługując się przykładami mistrzów dhjany, którzy doprowadzili siebie i swoich uczniów do upadku, gdyż uczynili z tej praktyki praktykę nadrzędną. Zhiyi uważał więc, że praktyka ta nie jest dla wszystkich i nie była ona stworzona po to, aby zastąpić inne praktyki. Uważał ją za praktykę tylko dla zaawansowanych i w ''Chueyi sanmei xingfa'' zamieścił wstępne elementy dyscypliny, które powinny prowadzić do pełnej praktyki ''suiziyi'':

 

*{{Cytuj książkę | autor r = Daniel B. Stevenson | rozdział = The Four Kinds of Samādhi in Early T'ien-t'ai Buddhism | nazwisko = Gregory | imię = Peter N. | tytuł = Traditions of Meditation in Chinese Buddhism | wydanie = 1 | wydawca = University of Hawaii Press | miejsce = Honolulu | rok = 1986 | strony = 265 | isbn = 0-8248-1088-0}}

 

 

[[Kategoria:Buddyzm chiński]]