Wikipedia

Gałachy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m [[WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Dzielnica infobox
|dzielnica = Gałachy
|dopełniacz_dzielnicy = Gałachów -– to forma urzędowa; Spotyka się formę (tych) Gałach; czy jest to utrwalona w tradycji do dziś forma zwyczajowa?
|miasto = Zakroczym
|dopełniacz_miasta = Zakroczymia
Linia 17:
|burmistrz =
|powierzchnia =
|stopniN = 52 |minutN = 25 |sekundN = 5248
|minutN stopniE = 20 |minutE = 38 |sekundE = 2502
|sekundN = 48
|stopniN2 =
|minutN2 =
|sekundN2 =
|stopniE = 20
|minutE = 38
|sekundE = 02
|stopniE2 =
|minutE2 =
|sekundE2 =
|wysokość = 97
|populacja =
Linia 42 ⟶ 32:
}}
 
'''Gałachy''' – [[ulica]] i część [[miasto|miasta]] [[Zakroczym]] w [[Powiat nowodworski (województwo mazowieckie)|powiecie nowodworskim]] [[województwo mazowieckie|województwa mazowieckiego]]. Ulica Gałachy znajduje się w odległości 1—21–2 km na wschód od kościoła i rynku zakroczymskiego.
 
== Z geomorfologii... i literatury ==
Miejscowość położona nad [[Wisła|Wisłą]], podobnie jak sam stary Zakroczym, przy wysokiej stromej krawędzi [[Wysoczyzna Płońska|Wysoczyzny Płońskiej]]. [[Zbocze]] [[dolina|doliny]] Wisły ma tu wysokość przekraczającą 20 m, a [[wysokość względna]] na terenie całej miejscowości wynosi ok. 30 m. Wisła, podcinając prawe [[zbocze]] w długotrwałym procesie [[erozja|erozji]], odsłoniła przekrój przez [[osady]] ostatnich kilkaset tysięcy lat dziejów geologicznych. Tu znaleziono [[glina|glinę]] będącą osadem najstarszego w Polsce [[zlodowacenie|zlodowacenia]] [[plejstocen|plejstoceńskiego]] – zlodowacenia narew. Wysoką skarpę rozcinają [[wąwóz|wąwozy]].
 
Na Wiśle naprzeciw miejscowości Gałachy od co najmniej kilkuset lat znajdują się [[Kępa (wyspa)|kępy]]. Wspomniał o nich [[Sebastian Fabian Klonowic|S. Klonowic]] w poemacie ''Flis, to jest spuszczanie statków Wisłą'' ([[1595]]), a [[Zygmunt Gloger|Z. Gloger]] stwierdził, że jedna z nich to ''istniejąca dotąd pod Zakroczymiem kępa Gałachska t.''[o] ''j.''[est] ''do wsi Gałachy należąca''.
 
== Z historii ==
Zachowała się wzmianka o tej miejscowości z [[1477]] r.: ''de Galachi''. [[Nazwa miejscowa]] ''Gałachy'' należy do typu nazw rodowych i pochodzi od [[Nazwa własna|nazwy osobowej]] ''Gałach''.
 
Była to stara [[wieś]] [[starostwo|starostwa]] zakroczymskiego, położona przy [[przeprawa|przeprawie]] przez Wisłę, tuż obok Zakroczymia, jednego z najważniejszych [[gród|grodów]] [[Mazowsze|Mazowsza]]. Przeprawa rzeczna czynna była do czasu wybudowania [[most]]ów na Wiśle i [[Narew|Narwi]].
 
W końcu XIX w. istniała tu fabryka zapałek.
 
We [[Armia Modlin|wrześniu 1939 r.]], jeszcze gdy już padła [[Warszawa]] i [[twierdza Modlin|Modlin]], [[Fort I Twierdzy Modlin|Fort I]] i cały odcinek przez Gałachy aż do Wisły był zaciekle broniony przez żołnierzy polskich.
 
W [[1990]] roku w sąsiedztwie Gałachów oddano do użytku [[Most im. Obrońców Modlina 1939 r.|most]] na Wiśle, wraz z odcinkiem dwujezdniowej drogi szybkiego ruchu. Jest to [[Droga krajowa nr 7 (Polska)|droga krajowa nr 7]] o znaczeniu międzynarodowym [[E77 (trasa europejska)|E77]] Budapeszt—Warszawa—GdańskBudapeszt – Warszawa – Gdańsk. Przedtem ruch kołowy odbywał się przez [[Nowy Dwór Mazowiecki]].
 
== Bibliografia ==
* Zygmunt Gloger: ''Wisła'' [Opis podróży z 1899 r.]. W: ''Dolinami rzek. Opisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy''. Nakład Ferdynanda Hösicka. Warszawa 1903.
* Jerzy Kwiatek, Teofil Lijewski: ''Leksykon miast polskich''. Sport i Turystyka -– "Muza"„Muza” SA, Warszawa 1998, ISBN 83-7079-926-4.
* ''Mapa topograficzna Polski''. 1 : 10 000. Ark. N-34-126-C-a-4: ''Zakroczym''; Ark. N-34-126-C-b-3: ''Modlin -– Twierdza'' [Stan aktualności: 1992]. Główny Geodeta Kraju, Warszawa 1993.
* ''Polska. Warunki naturalne. Zlodowacenia''. W: ''Encyklopedia''. Wydawnictwo Naukowe PWN SA, http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4575162, dostęp: 2008.07.25.
* Marek Plewczyński, Marek Wagner: ''Grody nadwiślańskie Zakroczym, Czerwińsk, Wyszogród''. Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1982.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Gałachy”