Wersja z 10:12, 26 cze 2014 edytuj Hector Augustus (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 11 547 edycji →‎Obecnymi monarchowie ← poprzednia edycja		Wersja z 10:45, 26 cze 2014 edytuj anuluj edycję Hector Augustus (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 11 547 edycji Nie podano opisu zmian następna edycja →
Linia 1: {{wikisłownik\|monarcha}} '''Monarcha''' – osoba będąca [[głowa państwa\|głową państwa]] w państwie o ustroju [[monarchia\|~~monarchii~~monarchicznym]]. ~~Tytuł~~Sprawowanie urzędu monarchy, nazywane oficjalnie panowaniem, trwa, co do zasady do śmierci monarchy. Możliwe jest jednak zrzeczenia się władzy przez monarchę poprzez akt [[abdykacja\|abdykacji]]. Monarcha może być również pozbawiony władzy poprzez detronizację. Urząd monarchy zazwyczaj jest dziedziczny ([[monarchia dziedziczna]], po zakończeniu panowania tron przekazywany jest [[następca tronu\|następcy tronu]]), rzadziej pochodzi z ~~wyjątkiem~~wyboru ~~niektórych~~([[monarchia ~~państw~~elekcyjna]], np. [[Państwo Kościelne]], [[Polska]] zw [[XVI wiek\|XVI]]-[[XVIII wiek\|XVIII]] w.) ~~i dożywotni~~. Grupę monarchów pochodzącej z tej samej rodziny (rodu), dziedziczących po sobie dany tytuł, nazywa się [[dynastia\|dynastią]]. ~~Wstąpienie monarchy na [[tron]] związane jest z uroczystością [[koronacja\|koronacji]].~~ Ideologią dążącą do przywrócenia lub obrony monarchii w danym państwie lub szerzej – na świecie jest [[monarchizm]]. W różnych tradycjach kulturowych i religijnych wyróżnia się różne tytuły monarsze:▼ == Europa/chrześcijaństwo: ==▼ == Mandat do sprawowania władzy == * [[cesarz]], cesarzowa (por. [[car]], caryca)▼ Dawniej prawo do sprawowania władzy było nadawane danej osobie na mocy boskiego prawa. Władca był pomazańcem Boga, jego namiestnikiem. Od czasów [[Rewolucja francuska\|wielkiej rewolucji francuskiej]] nastąpił rozwój idei [[suwerenność ludu\|suwerenności ludu]] ukształtowanej w opozycji do dotychczasowej idei [[legitymizm\|legitymistycznych]] wywodzących władzę od [[Bóg\|Boga]] ([[boskie prawo królów]]). Spór o uzasadnienie i pochodzenie władzy był jedną z zasadniczych kwestii europejskiej, nowożytnej filozofii politycznej. Monarcha z czasem stał się reprezentantem narodu, sprawując władze z ich woli, na mocy przepisów prawa. * [[król]], królowa▼ * [[wielki książę]], Wielka księżna▼ == Objęcie tronu == * [[arcyksiążę]]▼ Tradycyjnie wstąpienie monarchy na [[tron]] związane jest z uroczystością [[koronacja\|koronacji]]. Monarcha podczas koronacji otrzymuje prawo do noszenia atrybutów władzy monarszej. W tradycji [[Europa\|europejskiej]] kulturowej są to przede wszystkim: [[korona (atrybut)\|korona]], [[berło]], [[jabłko (insygnia)\|jabłko]]. Współcześnie w państwach o ustroju monarchicznym nie praktykuje się już ceremonii koronacji. Wyjątkiem są: [[Wielka Brytania]] i [[Tonga]]. W pozostałych monarchiach zamiast koronacji ma miejsce jedynie złożenie uroczystej przysięgi. * [[książę]], księżna▼ == Tytuły monarsze == ▲W różnych tradycjach kulturowych i religijnych wyróżnia się różne tytuły monarsze:<br /> ▲== '''Europa/chrześcijaństwo~~: ==~~''' ▲* [[cesarz]], /cesarzowa (por. [[car]], /caryca) ▲* [[król]], /królowa ▲* [[wielki książę]]~~, Wielka~~/wielka księżna ▲* [[arcyksiążę]]/arcyksiężna ▲* [[książę]], /księżna * [[papież]] == '''Islam~~: ==~~''' * [[kalif]] * [[padyszach]] * [[Szach (władca)\|szach]] * [[sułtan]] * [[emir]] * [[szejk]] * [[~~padyszach~~malik]] * [[~~faraon~~kedyw]]▼ == Indie: ==▼ * [[szachinszach]] * [[Szach (władca)\|szach]] ▲== '''Indie~~: ==~~''' * [[maharadża]] * radża ~~== Inne: ==~~ '''Inne''' ▲* [[faraon]] * kagan * [[Chan (władca)\|chan]] * [[~~szachinszach~~faraon]] * [[satrapa]] Monarcha podczas koronacji otrzymuje prawo do noszenia atrybutów władzy monarszej. W tradycji [[europa\|europejskiej]] kulturowej są to przede wszystkim: [[korona (atrybut)\|korona]], [[berło]], [[jabłko (insygnia)\|jabłko]]. Grupę monarchów pochodzącej z tej samej rodziny (rodu), dziedziczących po sobie dany tytuł, nazywa się [[dynastia\|dynastią]]. == Obecni monarchowie == Linia 31 ⟶ 45: == Zobacz też == * [[Tytuły i zwroty honorowe]] * [[prezydent]]

Monarcha: Różnice pomiędzy wersjami