Antoni Jeziorański: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 37.30.120.89) i przywrócono wersję 38135945 autorstwa Krzych.w publikacja nie była wykorzyst. do napisania artykułu
Linia 16:
|siły zbrojne =
|jednostki =
|stanowiska = instruktor [[Gwardia Narodowa (Galicja)|Gwardii Narodowej]] (1848), <br />Pułkownik - naczelnik wojenny [[Województwo rawskie|województwa rawskiego]](14 stycznia 1863)<br />generał - naczelnik wojenny województwa lubelskiego (1863-1864).
|wojny i bitwy = [[Wiosna Ludów na ziemiach polskich|Wiosna ludów 1848]], <br /> [[powstanie węgierskie 1848]] - [[Bitwa pod Temeszwarem]] <br /> [[wojna krymska]] (1854-1855), <br />[[Powstanie styczniowe]] - [[bitwa pod Pieskową Skałą]], [[Bitwa pod Kobylanką]], [[Bitwa pod Hutą Krzeszowską]].
|późniejsza praca =
|odznaczenia =
|commons =
}}
'''Antoni Jeziorański''', ps. ''Antoni Jovanovic'' (ur. 29 [[13 czerwca| maja]] [[1821|1827]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[16 lutego]] [[1882]] we [[Lwów|Lwowie]]) – [[generałowieGenerałowie Wojska polscyPolskiego|generał polski]] [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]].
 
Pochodził z żydowskiej rodziny [[frankiści|frankistów]]<ref>Istnienie wielu rodzin neofickich Jeziorańskich z Jezierzan, Buska i Kamieńca Podolskiego, oraz ich nieuporządkowana genealogia bywa często przyczyną nieporozumień. Antoni był wnukiem Dominika i prawnukiem Józefa Jeziorańskiego, którzy ochrzcili się w 1759 we Lwowie.</ref>. Był synem Franciszka Ksawerego Jeziorańskiego (1783-1856) i Marianny Zagrodzkiej (1802-1867), oraz bratem stryjecznym [[Jan Jeziorański|Jana]].
 
W maju [[1848]], na wieść o [[Wiosna Ludów na ziemiach polskich|Wiośnie Ludów]] przedostał się do [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]]. W październiku został instruktorem [[Gwardia Narodowa (Galicja)|Gwardii Narodowej]] w [[Krosno|Krośnie]]. Zagrożony aresztowaniem przedostał się na [[Węgry]], gdzie wstąpił do pułku jazdy Legionu Polskiego gen. [[Józef Wysocki (generał)|J. Wysockiego]]<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 207.</ref>. W czasie [[powstanie węgierskie 1848|powstania węgierskiego]] wziął udział w kampanii na [[Słowacja|Słowacji]]. Po [[Bitwa pod Temeszwarem|bitwie pod Temeszwarem]] wraz z resztkami oddziału J. Wysockiego uszedł do [[Turcja|Turcji]]. Rozpoczął służbę w oddziałach polskich<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 207.</ref>, w wojsku tureckim. Objął stanowisko konserwatora i renowatora twierdzy w [[Belgrad]]zie. Wziął udział w [[wojna krymska|wojnie krymskiej 1854-1855]], służąc w oddziale [[Władysław Zamoyski (generał)|Władysława Zamoyskiego]]. W [[1859]](1861?)<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 207.</ref>, przyjechał do Warszawy, gdzie włączył się w nurt konspiracji niepodległościowej. Został przez [[Rosja]]n aresztowany. Uwolniony za poręczeniem, został ponownie zatrzymany w [[1862]] i osadzony w [[X Pawilon Cytadeli Warszawskiej|X Pawilonie]] [[Cytadela Warszawska|Cytadeli Warszawskiej]].
 
Jeden z czołowych dowódców powstania styczniowego 1863. [[14 stycznia]] [[1863]], w stopniu pułkownika<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 207.</ref>, mianowany naczelnikiem wojennym [[Województwo rawskie|województwa rawskiego]].
W lasach w okolicach [[Jeruzal (województwo łódzkie)|Jeruzala]], przeprowadził koncentrację swojego oddziału w sile 400 ludzi. [[4 lutego]] wykonał udane uderzenie na [[Rawa Mazowiecka|Rawę Mazowiecką]], zdobywając rosyjskie koszary, pozyskując broń i biorąc jeńców. [[22 lutego]] otrzymał rozkaz podporządkowania się gen. [[Marian Langiewicz|Marianowi Langiewiczowi]]. Po drodze włączał do swojego oddziału mniejsze partie powstańcze i staczał potyczki z wojskami rosyjskimi. Mianowany przez Langiewicza generałem<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 207.</ref>. Brał udział w [[bitwa pod Pieskową Skałą|bitwie pod Pieskową Skałą]] i [[bitwa pod Skałą (1863)|bitwie pod Skałą]].
Jako przeciwnik dyktatury Langiewicza, poróżniony ze swoim dowódcą, przeszedł granicę austriacką. W marcu mianowany naczelnikiem wojennym województwa lubelskiego. W kwietniu na czele oddziału liczącego 800 osób wkroczył do [[Królestwo KongresowePolskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]]. [[1 maja]] pobił Rosjan w kilkudniowej [[Bitwa pod Kobylanką|bitwie pod Kobylanką]]<ref>Emil Noiński. Dwie bitwy pod Kobylanką. „Mówią Wieki”. 1/13 (636). s. 51-53. ISSN 12304018</ref>. Poniósł porażkę pod [[Bitwa pod Hutą Krzeszowską|Huta Krzeszowską]]<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 256.</ref>. Zgrupowanie jego zostało osłabione wysokimi stratami. Pomawiany o niewłaściwa postawę, oczyścił się z zarzutów. W dalszych walkach wykazał talent i opanowanie. Wobec beznadziejności dalszej walki złożył broń w 1864 w zaborze austriackim<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 207.</ref>, po czym udał się do Galicji, gdzie ukrywał się w domu hr. Konarskiej w [[Chrewt|Chrewcie]]. Aresztowany przez policję austriacką, więziony w Kufsteinie i Meranie<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 207.</ref>. Zwolniony z więzienia w czerwcu [[1865]], wyjechał do [[Paryż]]a. W [[1873]](1870?)<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 207.</ref>, osiadł we [[Lwów|Lwowie]]. Pracował w Wydziale Krajowym<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 207.</ref>,
 
Z małżeństwa z Natalią z Horbowskich zawartego w 1860 r. pozostawił córkę Marię.
 
Pochowany na [[Cmentarz Łyczakowski we Lwowie|cmentarzu Łyczakowskim]]. Pozostawił "Pamiętniki"<ref>Henryk P. Kosk, Generalicja polska, [[1998]], s. 207.</ref>.
 
== Zobacz też ==