Aurangzeb: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}}
WP:SK, usunięcie zbędnych linków do dat
Linia 1:
[[Plik:Aurangazeb.jpg|thumb|Aurangzeb]]
'''Aurangzeb''' (w [[język perski|jęz. perskim]]: اورنگ‌زیب, czyli: ''Ozdobiony koroną''), właściwie: '''Abu Muzaffar Muhi ad-Din Muhammad Aurangzeb Alamgir''' (ur. [[3 listopada]] [[1618]], zm. [[3 marca]] [[1707]]) - szósty władca [[Mogołowie|Imperium Mogołów]] w [[Indie|Indiach]] od [[1658]] do [[1707]]. Rozszerzył granice imperium, jednak jego fanatyczne propagowanie [[islam]]u i prześladowanie innych religii przyczyniło się do osłabienia państwa.
 
== Biografia ==
Był trzecim synem [[Szahdżahan]]a (budowniczego [[Tadź Mahal]]) i [[Mumtaz Mahal]]. W [[1634]] ojciec mianował go gubernatorem [[Dekan (płaskowyż)|Dekanu]]. W [[1637]] Aurangzeb poślubił Rabię Daurrani. Po [[1645]] popadł w niełaskę i stracił stanowisko. W [[1647]] ojciec wysłał go do [[Afganistan]]u, gdzie Aurangzeb wyróżnił się jako zdolny dowódca wojskowy i fanatyczny wyznawca islamu (przerywający nawet bitwę dla odmówienia modlitwy). Ponownie mianowany gubernatorem Dekanu w [[1652]], zaczął systematycznie burzyć świątynie [[hinduizm|hinduistyczne]] w tej prowincji i prześladować nie-muzułmanów.
 
Choroba ojca spowodowała, że zaczął walczyć ze swoimi braćmi o władzę. Po wielu krwawych walkach, uwięzieniu ojca i zabiciu brata Dary, Aurangzeb koronował się w [[Delhi]] w [[1659]]. Nowy władca zerwał z raczej tolerancyjną polityką [[Mogołowie|Mogołów]] wobec w większości nie-muzułmańskiej ludności Indii. Starał się także wykorzenić nowatorskie prądy ideowe w islamie (takie jak [[sufizm]]) i narzucał ścisłe przestrzeganie skodyfikowanego prawa islamskiego ([[szariat]]u). Był pierwszym w historii władcą narzucającym szariat nie-muzułmańskiej ludności. Fanatyczne rozumienie islamu spowodowało, że zabronił nawet wykonywania muzyki, tańca i śpiewu oraz świętowania urodzin cesarza. Zakazał malowania słynnych mogolskich miniatur i nakazał zniszczenie nie tylko wizerunków żywych istot, ale nawet roślin. Nakazał burzenie świątyń innych wyznań, zamknięcie nie-islamskich szkół religijnych i zakazał praktykowania nie-islamskich religii pod [[kara śmierci|karą śmierci]]. Te działania oraz rygorystyczne pobieranie "podatku„podatku od niewiernych"niewiernych” (''dżizja'') spowodowały wybuch wielu buntów przeciwko niemu (m.in. rebelii w [[Marwar]]ze i [[Mewar]]ze). Aurangzeb nakazał torturowanie i zabicie Dziewiątego [[Guru]] [[Sikhowie|Sikhów]]- [[Teg Bahadur]]a za odmowę przyjęcia islamu. Ta zbrodnia spowodowała wybuch walk z Sikhami. Faworyzował przymusowe nawrócenia na islam, często za pomocą przekupstwa.
 
Z drugiej strony Aurangzeb rozpoczął intensywną i kosztowną militaryzację państwa, aby rozszerzyć władzę islamu na cały [[Półwysep Indyjski]]. Jednak jego fanatyzm powodował zaciekły opór ze strony hinduistycznych władców i chociaż wielokrotnie zwyciężał (zdobył Bidźapur i Golkondę), to ogromnym kosztem. Nierozstrzygnięte walki trwały ponad 20 lat, wyczerpując skarb państwa.
Linia 14:
 
== Bibliografia ==
* ''Essays on Islam and Indian History'', Richard M. Eaton. Reprint. New Delhi, Oxford University Press, 2002
* ''Pawi Tron: Dramat Indii Wielkich Mogołów'', Waldemar Hansen, przeł. Jerzy Schwakopf, wyd. PIW, Warszawa 1980, ISBN 83-06-00034-X.
* [[Jan Kieniewicz]] ''Historia Indii'', Wydawnictwo Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź, 1985, ISBN 83-04-01896-9.
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 22:
* [http://www.hindunet.org/alt_hindu/1995_Apr_2/msg00027.html niszczenie świątyń hinduskich (w jęz. ang.)]
 
{{Szablon:Władca|funkcja='''[[Wielcy Mogołowie|Władca Wielkich Mogołów]]'''|grafika=|lata=[[1658]] - [[1707]]|poprzednik=[[Szahdżahan]]|następca=[[Bahadur Szah I]]}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}