Paleolit środkowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m lit. |
dr. |
||
Linia 1:
'''Środkowy paleolit''' – odnosi się do charakterystycznych wyrobów kulturowych spotykanych na terenie zachodniej [[Eurazja|Eurazji]]. Odpowiednikiem dla tego terminu, w odniesieniu do terenów [[afryka]]ńskich, jest Środkowa Epoka Kamienia (MSA – ''Middle Stone Age''). Proces przechodzenia od [[kultura aszelska|aszelskiej]] tradycji technologicznej do Środkowej Epoki Kamienia znanej z terenów afrykańskich trwał od ok. 300 do 200 tys lat temu zaś koniec MSA wyznacza okres między 50 a 20 tys. lat temu.
W okresie MSA broń miotana – [[oszczep (broń)|oszczepy]] – coraz częściej wyposażana była w ostrza liściowate jak i specjalnie odbijane odłupki o wcześniej zamierzonym trójkątnym kształcie które służyły jako groty. Zastosowanie kamiennych grotów znacznie zwiększało efektywność podejmowanych przez człowieka działań łowczych. W okresie MSA w zasadzie niepoświadczone jest stosowanie padlinożerstwa, zaś śladów zorganizowanych polowań ludzkich dostarcza wiele stanowisk, tj. Klasies River Mouth w [[Republika Południowej Afryki|RPA]]. Na stanowisku tym znaleziono szczątki bowida którego zabito za pomocą broni wyposażonej w kamienny grot. Kolejną cechą MSA jest rozwój narzędzi wykonywanych z kości i kościanych ostrzy broni miotanej grotów i [[harpun]]ów. Na stanowisku Klasies River Mouth oraz w jaskiniach [[Jaskinia Border|Border]] i Montagu odkryto właśnie tego typu zbrojniki, datowane na okres między 80 a 66 tys. lat temu. Na stanowisku Katanda (Demokratyczna Republika Konga) odkryto szereg płaskich ostrzy i harpunów datowanych na ok. 80 tys. lat temu. Na stanowisku Katanda odkryto szczątki dużych ryb słodkowodnych oraz szczątki większych ryb z gatunku Clarias, do których upolowania najprawdopodobniej używano wspomnianych wyżej harpunów. Innowacją technologiczną w okresie trwania MSA jest pojawienie się technologii wiórowej, w wyniku stosowania której otrzymywano wydłużone odłupki o równoległych bądź zbieżnych krawędziach.
Do zasadniczych zmian dochodzi również w strategii pozyskiwania surowców niezbędnych do produkcji narzędzi kamiennych. W okresie trwania kultury aszelskiej narzędzia produkowano głównie z surowców lokalnych, natomiast narzędzia, do których użyto surowców pozyskiwanych z dalszych odległości (do 40 km), stanowiły 0,1% wszystkich wytworów kamiennych. Na stanowiskach Środkowej Epoki Kamienia poświadczona jest obecność narzędzi wykonanych z surowców pochodzących z odległości ponad 120 km, a udział artefaktów wykonanych z tych surowców może przekraczać 90% wszystkich wyrobów kamiennych.
Linia 7:
W Środkowej Epoce Kamienia na stanowiskach Mumbwa ([[Zambia]]) w celowo uformowanej konstrukcji kamiennej znaleziono szczątki ludzkie. Podobne znalezisko odkryto na stanowisku Taramsa ([[Egipt]]): odkryto szczątki dziecka datowane na 80-50 tys. lat temu. Są to pierwsze intencjonalne ślady pochówków ludzkich.
W jaskini [[Jaskinia Border|Border]] odkryto paciorki wykonywane z skorupek jaj strusich, których wiek określany jest na ok. 105 tys. lat temu. Paciorki wykonywane z tego samego materiału odkryto w Jaskini Ognisk oraz na stanowisku Nswatugi w Zimbabwe. Ich wiek wyznaczają daty od 52 do 42 tys. lat temu. W jaskini Border odkryto także ozdoby wykonane z muszli mięczaków morskich (gatunku Comus).
* Do lat 70. XX wieku środkowy paleolit identyfikowano z kompleksem przemysłów mustierskich zamkniętym w przedziale chronologicznym od 120 do 40 tys. lat temu. Dzisiejsze badania zmieniają takie rozumienie terminu środkowy paleolit, gdyż początek technologii typowych dla [[kompleks mustierski|przemysłów mustierskich]] rozpoczyna się ok. 350-300 tys lat temu. W związku z tym w środkowym paleolicie wydzielane są dwie fazy:
| |||