Przewlekła białaczka szpikowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wipur (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Wipur (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Linia 20:
 
== Historia ==
Przewlekła białaczka szpikowa została opisana w [[1845]] roku przez [[Rudolf Virchow|Rudolfa Virchowa]] (1821–1902) i był to pierwszy w historii opis choroby nowotworowej szpiku kostnego -: [[białaczka|białaczki]]. Początkowo Virchow sądził, że ma do czynienia z ciężką infekcją bakteryjną, manifestującą się olbrzymią liczbą [[leukocyty|leukocytów]] we krwi obwodowej. Ponieważ krew opisywanego przez niego pacjenta miała białawy odcień, nazwał tę chorobę mianem „białaczki”.
 
== Patogeneza ==
Linia 40:
=== Nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych ===
==== Krew obwodowa ====
* wysoka leukocytoza – w chwili rozpoznania zazwyczaj ok. 100 000/mm³ (choć może sięgać nawet 700 000/mm³),
* w [[rozmaz krwi|rozmazie]]: [[komórka blastyczna|blasty]] (których odsetek jest proporcjonalny do wielkości leukocytozy, ale zazwyczaj do 10%), [[promielocyt]]y, [[metamielocyt]]y, rzadziej [[erytroblast]]y. Charakterystyczne cechy rozmazu PBS to: występowanie we krwi obwodowej komórek linii neutrofilopoetycznej we wszystkich etapach rozwoju, bazofilia (mogąca pojawić się na kilka lat przed wzrostem leukocytozy) oraz [[nadpłytkowość]]. Wartości [[hemoglobina|hemoglobiny]] są zazwyczaj prawidłowe.
 
==== Szpik ====
* [[biopsja aspiracyjna]]: konieczna do przeprowadzenia badania cytogenetycznego, tj.czyli oceny [[kariotyp]]u komórek szpiku. Szpik jest zazwyczaj bogatokomórkowy, ze zwiększonym odsetkiem komórek linii neutrofilopoetycznej i megakariopoetycznej, przytłumiających komórki linii erytropoetycznej
* [[trepanobiopsja]]: zmiany jak w aspiracie. Ponadto stwierdza się zwiększone włóknienie retikulinowe i [[angiogeneza|angiogenezę]] (tworzenie nowych naczyń).
 
Linia 54:
 
==== Inne badania laboratoryjne ====
* zmniejszona aktywność fosfatazy alkalicznej granulocytów (FAG) -, często w ogóle niewykrywalna
* zwiększone stężenie [[witamina B12|witaminy B<sub>12</sub>]] i [[kwas moczowy|kwasu moczowego]] w [[Surowica (hematologia)|surowicy]]
 
Linia 83:
 
=== Faza przełomu blastycznego ===
W fazie przełomu blastycznego, zwanego też kryzą blastyczną, dochodzi do wzrostu liczby komórek blastycznych, co przypomina ostrą białaczkę. Na tym etapie choroby u 50% pacjentów komórki blastyczne mają [[fenotyp]] [[mieloblasty|mieloblastów]], u 30% [[limfoblast]]ów, zaś u 10% [[megakarioblasty|megakarioblastów]]. U pozostałych 10% dochodzi do [[włóknienie szpiku|włóknienia szpiku]].
Fazy: akceleracji i przełomu blastycznego charakteryzują się nagromadzeniem aberracji cytogenetycznych, opornością na leczenie i złym rokowaniem.
 
Celem leczenia jest niedopuszczenie do progresji choroby (przejścia z fazy przewlekłej do bardziej zaawansowanych okresów).
Linia 95:
==== Kryteria fazy akceleracji ====
# 10–19% blastów we krwi obwodowej lub szpiku
# [[bazofilia]] >powyżej 20%
# [[małopłytkowość]] <poniżej 100 000/mm³
# [[nadpłytkowość]] >powyżej 1 000 000/mm³
# dodatkowe [[aberracje chromosomowe]] (klonalna ewolucja cytogenetyczna)
# [[Splenomegalia|powiększenie śledziony]] lub zwiększenie leukocytozy oporne na leczenie.
 
Obecność co najmniej jednego z wymienionych objawów jest konieczna do rozpoznania fazy akceleracji PBS.
 
==== Kryteria przełomu blastycznego ====
# >ponad 20% blastów
# pozaszpikowe nacieki białaczkowe
 
Linia 121:
 
==== Inhibitory kinazy tyrozynowej bcr-abl ====
Obecnie są to leki pierwszego wyboru w terapii PBS. Leki z grupy inhibitorów kinazy tyrozynowej bcr-abl przyłączają się do cząsteczki tej kinazy w miejscu wiążącym [[Adenozynotrifosforan|ATP]]. Uniemożliwia to przenoszenie grupy fosforanowej z ATP na tyrozynę białka substratowego i tym samym blokuje zdolność kinaz do aktywacji białek przekazujących sygnał proliferacyjny do jądra komórkowego oraz wywołuje [[apoptoza|apoptozę]] komórek białaczkowych. Dopuszczenie [[imatynib]]uimatynibu (leku z tej grupy) przez amerykańską [[Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków|FDAAgencję ds. Żywności i Leków]] na rynek w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] w [[2001]] roku było przełomem w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej. Badanie IRIS (International Randomized Study of Interferon and ST1571) wykazało, że w ciągu 60 miesięcy (5 lat) przyjmowania imatynibu przeżywalność pacjentów z PBS wynosiła 89%, co było wynikiem znacznie lepszym w porównaniu z dotychczas dostępnymi terapiami. 93% chorych przyjmujących imatynib pozytywnie odpowiadało na ten lek<ref>{{Cytuj pismo | autor=Dressman MA, Malinowski R, McLean LA, Gathmann I, Capdeville R, Hensley M, Polymeropoulos MH | tytuł=Correlation of major cytogenetic response with a pharmacogenetic marker in chronic myeloid leukemia patients treated with imatinib (STI571) | rok=2004 | czasopismo=Clin Cancer Res | doi= | wolumin=7 | oznaczenie=10 | pmid= 15073101 | strony=2265-71}}</ref>.
 
W chwili obecnej dostępne są następujące leki z grupy inhibitorów kinazy tyrozynowej bcr-abl:
Linia 139:
== Rokowanie ==
Średni czas przeżycia chorych leczonych wyłącznie hydroksymocznikiem wynosi 3–4 lata{{fakt|data=2010-03}}. Wśród chorych leczonych interferonem alfa odsetek 10-letnich przeżyć wolnych od choroby wynosi 60-80%.
Wśród leczonych imatynibem przez 60 miesięcy odsetek przeżyć wolnych od progresji choroby i od wystąpienia fazy akceleracji lub przełomu blastycznego (tzw. kryzy blastycznej) wynosi odpowiednio 84% i 93%. Całkowita przeżywalność w tym okresie wynosiła 89%. Odsetek chorych, u których dochodzi do progresji PBS wskutek wystąpienia oporności na imatynib (najczęściej z powodu mutacji genu ''ABL''), zmniejsza się z każdym rokiem terapii (średnio wynosi 4% rocznie) i w czwartym roku leczenia wynosi 1,5%.
Odsetek wyleczeń chorych poddanych alo-BMT (od dawcy rodzinnego) wynosi 60-80%.
{{Przypisy}}