Ilościowa teoria pieniądza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Z olejem!!! |
poprawki |
||
Linia 1:
'''Ilościowa teoria pieniądza''' – twierdzenie o istnieniu zależności przyczynowo-skutkowej między ilością pieniądza w obiegu a poziomem cen. Jeśli rozmiary handlu są stałe, ceny zmieniają się wprost proporcjonalnie do podaży pieniądza. Zależność tę możemy zapisać za pomocą wzoru:
Punktem wyjścia jest tzw. równanie tożsamościowe, mówiące o tym, że w jednostce czasu (np. roku) ilość zaangażowanych jednostek pieniężnych jest równa wartości wszystkich dokonanych transakcji, co można zapisać jako:
: <math>P=\frac{M\cdot V}{T}</math>▼
:<math>MV = \sum\limits_{i=1}^T p_i q_i</math>,
gdzie▼
* '''P''' – poziom cen;▼
* '''M''' – ilość pieniądza w obiegu;▼
* '''V''' – szybkość obiegu pieniądza;▼
▲gdzie:
*<math>M</math> – ilość pieniądza będąca w obiegu,
*<math>V</math> – szybkość obiegu pieniądza (najprościej ujmując, rozumiana jako średnia liczba transakcji obsługiwanych przez jednostkę pieniądza w ciągu roku),
*<math>T</math> – liczba wszystkich transakcji w ciągu roku,
*<math>p_i</math> – cena jednostki i-tego towaru (lub usługi),
*<math>q_i</math> – liczba zakupionych jednostek w i-tej transakcji.
Co w uproszczeniu zwykle zapisywane jest jako:
:<math>MV = PT</math>,
gdzie ''P'' to średnia cena jednej transakcji.
W ekonomii głównego nurtu (dominującego we współczesnych podręcznikach do nauczania ekonomii) równanie to prezentowane jest jako tzw. równania wymiany Fishera w postaci
:<math>MV = PY</math>,
gdzie:
*<math>M</math> – nominalna podaż pieniądza,
*<math>P</math> - ogólny poziom cen,
*<math>Y</math> – realna wielkość produkcji (PKB).
== Równanie z Cambridge ==
Alfred Marshall sformułował inną od omawianej wyżej wersję równania wymiany, która sprowadza się do postaci równania popytu na pieniądz:
gdzie:
*<math>Y</math> — pieniężna wartość produktu narodowego brutto,
*<math>k</math> — współczynnik wyrażający, jaką część dochodu Y podmioty gospodarujące chcą przetrzymywać w postaci realnych zasobów pieniężnych.
Równanie Marshalla, zwane też równaniem z Cambridge lub równaniem dochodowym (w odróżnieniu od transakcyjnego równania Fishera), można sprowadzić do tradycyjnego równania, zakładając, że k jest odwrotnością prędkości obiegu pieniądza V.
== Historia ==
Podwaliny pod współczesną ilościową teorię pieniądza położyli na przełomie XIX i XX wieku fizyk [[Simon Newcomb]] (który w 1885 roku napisał ''Zasady ekonomii politycznej'' (''Principles of political economy'') i ekonomista [[Irving Fisher]]. Idee podobne do teorii Newcomba-Fishera były przedstawiane już przez [[Mikołaj Kopernik|Mikołaja Kopernika]] (w jego memorandum nt. polityki pieniężnej opublikowanym w 1517 r.), były też obecne w myśli późnych scholastyków, zwłaszcza ze szkoły w Salamance oraz w pracy [[Jean Bodin]]a (''The Réponse de J. Bodin aux paradoxes de M. de Malestroit'', 1568). W osiemnastym wieku pisał o niej [[David Hume]], zwłaszcza w kontekście tzw. neutralności pieniądza (''Of Interest in Essays Moral and Political'', 1748). Myśl Hume’a rozwinął [[John Stuart Mill]], (1848) w ''Principles of Political Economy''.
== Krytyka ilościowej teorii pieniądza ==
Teoria ilościowa była poddana ostrej krytyce w okresie [[Wielki kryzys|wielkiego kryzysu gospodarczego]] w latach 1929–33. Jej głównym krytykiem, był [[John Maynard Keynes]].<ref>Krytyka ta znalazła wyraz w książce "Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza"</ref>
▲Teoria ilościowa była poddana ostrej krytyce w okresie [[Wielki kryzys|wielkiego kryzysu gospodarczego]] w latach 1929–33. Jej głównym krytykiem, był [[John Maynard Keynes]].<ref>Krytyka ta znalazła wyraz w książce "Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza"</ref> Powrót do teorii ilościowej dokonał się w latach 70. w postaci [[monetaryzm]]u, którego głównym teoretykiem jest [[Milton Friedman]].
Krytycy ilościowej teorii pieniądza podważają założenie, że istnieją związki przyczynowe między wielkościami globalnymi i średnimi (w tym wypadku między globalną ilością pieniądza, poziomem cen i wielkością produkcji) i zauważają, że ilościowa teoria pieniądza pomija zjawiska najistotniejsze dla funkcjonowania systemu gospodarczego, tj. zmiany struktury cen oraz przyczyny i skutki tych zmian. W ilościowej teorii pieniądza zakłada się bowiem, że zmiany ilości pieniądza oddziałują jedynie na ogólny poziom cen, natomiast pomija się wpływ zmiany ilości pieniądza na strukturę cen oraz oddziaływania zmian tej struktury na ogólny poziom cen i poziom produkcji. W konsekwencji przedmiotem rozważań jest oddziaływanie zmian poziomu cen na ogólną wielkość produkcji zamiast na poszczególne gałęzie.
Powrót do teorii ilościowej dokonał się w latach 70. w postaci monetaryzmu, którego głównym teoretykiem jest [[Milton Friedman]].
== Zobacz też ==▼
* [[Efekt Cantillona]]▼
{{Przypisy}}
Linia 26 ⟶ 57:
== Bibliografia ==
* David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch; ''Makroekonomia''; Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003
▲== Zobacz też ==
▲* [[Efekt Cantillona]]
[[Kategoria:Makroekonomia]]
| |||