Jan Masaryk: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AlohaBOT (dyskusja | edycje)
m naprawa linków do hasła Czeska i Słowacka Republika Federacyjna
popr. graficzna i bibliografia
Linia 30:
}}
 
'''Jan Masaryk''', również Jan Garrigue Masaryk (ur. [[14 września]] [[1886]] w [[Praga|Pradze]], zm. [[10 marca]] [[1948]]) – [[Czechosłowacja|czechosłowacki]] dyplomata i polityk socjaldemokratyczny, minister spraw zagranicznych Czechosłowacji w l. 1940–1948, ambasador Czechosłowacji w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] w okresie 1925–1938, [[wolnomularstwo|wolnomularz]].; <ref> [[Ludwik Hass]], Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905-1928. Warszawa 1984, s. 368.</ref> syn [[Tomáš Masaryk|Tomáša]] Garrigue Masaryka, pierwszego prezydenta Czechosłowacji.
 
Syn [[Tomáš Masaryk|Tomáša]] Garrigue Masaryka, pierwszego prezydenta Czechosłowacji.
 
[[Plik:Jan Masaryk deska.jpg|thumb|left|Plaketa]]
 
== Życiorys ==
== Wczesna działalność polityczna ==
Urodził się w Pradze jako syn Tomáša i [[Charlotte Garrigue-Masaryková|Charlotte Garrigue-Masarykovej]]. Studiował w Pradze i [[Wiedeń|Wiedniu]]. Po uzyskanym dyplomie odbył służbę wojskową w armii [[Austro-Węgry|Austro-Węgier]] po czym wyjechał do [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] (1907) – miejsca, gdzie wychowywała się jego matka. Próbował tworzyć tam czeskie, a później czesko-[[Słowacy|słowackie]] środowisko emigracji niepodległościowej. Powrócił do [[Czechy|Czech]] w 1918. Zaciągnięty do armii walczył na froncie polskim [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. Zdezerterował i został osobistym sekretarzem [[Edvard Beneš|Edvarda Beneša]].
 
== Okres międzywojenny, II wojna światowa i lata 1945 - 1948 ==
Będąc ambasadorem w [[Londyn]]ie w latach 1925–1938, podał się do dymisji na znak protestu przeciwko [[układ monachijski|układowi monachijskiemu]]. Pozostał w [[Anglia|Anglii]]. W 1940 otrzymał tekę ministra spraw zagranicznych czechosłowackiego rządu emigracyjnego i pozostał na tym stanowisku po wyzwoleniu. W czasie [[II wojna światowa|wojny]] wielokrotnie wygłaszał przez radio przemówienia do Czechów. Po 1945 był jednym z przedstawicieli sił [[demokracja|demokratycznych]] w już zdominowanym przez [[komunizm|komunistów]] rządzie Czechosłowacji reprezentując Front Narodowy. Opowiadał się za przyłączeniem Czechosłowacji do [[plan Marshalla|planu Marshalla]], na co jednak zgody nie wyraził [[Józef Stalin]]. Większość niekomunistycznych ministrów podała się do dymisji, mając nadzieję na nowe wybory, jednak w to miejsce sformowany został nowy rząd. Na prośbę prezydenta Beneša Masaryk pozostał na stanowisku po całkowitym przejęciu władzy w państwie przez komunistów w lutym 1948. Miano bowiem nadzieję na odbudowę demokracji w Czechosłowacji.
 
== Śmierć Masaryka ==
Trzy tygodnie później Jan Masaryk wypadł z okna w niewyjaśnionych dotąd okolicznościach. Oficjalne śledztwo stwierdziło [[samobójstwo]]. Jednak wiele osób nie wierzyło w taki przebieg zdarzeń. Jak mawiano wówczas w Pradze:
{{Cytat|Jan Masaryk wyskoczył z najwyższego piętra budynku MSZ, zamykając za sobą okno<ref>[http://www.rp.pl/artykul/170780_Skutki_praskiej_defenestracji.html Skutki praskiej defenestracji - Rzeczpospolita<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.|}}
Linia 51 ⟶ 47:
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Z. Zeman, ''The Masaryks, the Making of Czechoslovakia'', 1976
 
{{Kontrola autorytatywna}}