'''Ludy wołżańsko-fińskie''' (t. ludy wołżańskie) – grupa ludów wspólnego pochodzenia, posługujących się językami [[języki wołżańsko-fińskie|wołżańsko-fińskiej]] grupy [[języki ugrofińskie|ugrofińskiej]] gałęzi [[języki uralskie|uralskiej]] rodziny języków. W skład grupy wchodzą dziś tylko dwa narody: [[Maryjczycy]] i [[Mordwini]], przy czym ci ostatni rozpadają się na dwa odłamy zróżnicowane językowo, kulturowo i antropologicznie: [[moksza]] i [[erzja]]. Ludy wołżańsko-fińskie mieszkają nad środkową [[Wołga|Wołgą]] i [[Kama (rzeka)|Kamą]], od [[Oka (dopływ Wołgi)|Oki]] na zachodzie do [[BiałaBiełaja (dopływ Kamy)|Biełej]] na wschodzie. Maryjczyków jest obecnie około 0,6 mln, Mordwinów – około 1,05 mln. Ludy te mają dwie narodowe [[Republiki w Federacji Rosyjskiej|republiki-podmioty Federacji Rosyjskiej]]: [[Mari El]] i [[Mordowia|Mordowię]], ale stanowią w nich tylko po około 40% ludności. Ludy wołżańsko-fińskie żyją bowiem w rozproszeniu wśród [[Rosjanie|Rosjan]], [[Tatarzy|Tatarów]] i [[Czuwasze|Czuwaszy]].
Ludy wołżańsko-fińskie wyodrębniły się w I tysiącleciu p.n.e. ze wspólnoty Finów bałtycko-wołżańskich, powstałej po rozpadzie wspólnoty [[ludy fińskie|fińsko]]-[[ludy permskie|permskiej]]. Do zróżnicowania poszczególnych ludów wołżańsko-fińskich doszło prawdopodobnie już w połowie I tysiąclecia n.e. Od VIII do XIII wieku ludy wołżańsko-fińskie pozostawały pod intensywnym wpływem [[ludy tureckie|tureckich]] [[BułgarzyBułgaria NadwołżańscyWołżańsko-Kamska|Bułgarów Nadwołżańskich]] i ich państwa. Po najeździe mongolskim w XIII wieku tereny osadnictwa wołżańsko-fińskiego znalazły się na granicy wpływów [[RuśWielkie Księstwo Moskiewskie|ruskich]] ([[Wielkie Księstwo Moskiewskie|moskiewskich]]) i [[Tatarzy|tatarskich]] ([[Chanat Kazański|Chanatu Kazańskiego]]). Od połowy XVI wieku wchodziły w skład [[Rosja|Rosji]]. Od tego czasu datuje się feudalizacja, chrystianizacja i intensywna rusyfikacja tych ludów. Ostatnie bunty chłopskie na tych terenach miały miejsce jeszcze pod koniec XIX wieku.
Do ludów wołżańsko-fińskich należały również liczne plemiona zamieszkujące wschodni skraj [[NiżNizina WschodnioeuropejskiWschodnioeuropejska|Niżu Wschodnioeuropejskiego]], które zanikły już w czasach historycznych, głównie wskutek asymilacji przez Rosjan. Źródła historyczne wymieniają wśród nich takie ludy, jak [[Meria (lud)|Meria]], [[Mieszczera]], [[Muromcy|Murom]]. Do dziś przetrwały również dwa plemiona mordwińskie, które w toku dziejów utraciły swą wołżańsko-fińską tożsamość i język, ulegając akulturacji do sąsiednich żywiołów: [[Terjuchanowie]] i [[Karatajowie]]. Pierwsi pod koniec XVIII wieku całkowicie przeszli na język rosyjski, zachowując wiele elementów swej kultury, drudzy przyswoili sobie język tatarski, jednak ich dialekt wskazuje na pochodzenie mordwińskie.
