Wersja z 00:02, 3 gru 2014 edytuj ToBot (dyskusja \| edycje) 186 891 edycji m WP:CHECK - eliminicja błędu #72 (błędna suma kontrolna dla ISBN-13) ← poprzednia edycja		Wersja z 18:51, 3 gru 2014 edytuj anuluj edycję Casfaber (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 30 337 edycji drobne merytoryczne następna edycja →
Linia 27: == Pochodzenie nazwy == Małe i blade zbiorowisko gwiazd, które teraz nazywa się Rajskim Ptakiem, znajduje ~~sie~~się zbyt daleko na południe, by mogli je poznać dawni europejscy obserwatorzy.Nazwa może budzić zdziwienie, że kartografowie w tych kilku słabych punktach widzieli pięknego tropikalnego ptaka. Jego sylwetka została dodatkowo zniekształcona przez [[Nicolas Louis de Lacaille\|Lacaille'a]] podczas konstrukcji okołobiegunowej konstelacji [[gwiazdozbiór Oktanta\|Oktanta]]. Wyobraża, odkrytego w [[Papua-Nowa Gwinea\|Papui-Nowej Gwinei]], niezwykle strojnego ptaka z rodziny ''[[Cudowronki\|Paradisaeidae]]'' (rajskie ptaki), niesłusznie wcześniej uważanego za beznogiego, gdyż wszystkie okazy jakie Europejczycy dostawali wcześniej od tubylców były martwe, pozbawione nóg i skrzydeł. Łacińska nazwa Apus, która z kolei pochodzi od greckiego apous, co dosłownie oznacza „beznogi”<ref name=kosmos>{{cytuj książkę\|tytuł=Kosmos.Rajski ~~Tajemnice~~Ptak, Kameleon i ~~Wszechświata~~Oktant\|nazwisko=Złoczewski\|imię=Kamil\|wydawca=Amermedia Sp. z o.o.\|miejsce=Poznań\|rok=2013\|tom=84\|isbn=978-83-252-2124-9\|strony=21}}</ref>. Nazwany dla uczczenia [[cudowronki\|rajskich ptaków]] – nieznanych w [[Europa\|Europie]], kolorowo upierzonych ptaków [[Azja\|Azji]] i [[Ameryka Południowa\|Ameryki Południowej]], których okazy przywiozła po raz pierwszy wyprawa [[Ferdynand Magellan\|Magellana]] w 1522 roku. == ~~Wybrane~~Gwiazdy ~~obiekty~~Rajskiego Ptaka == Rajski Ptak leży pomiędzy charakterystycznym zarysem [[Trójkąt Południowy\|Trójkąta Południowego]] a południowym biegunem niebieskim. Mały prostokątny trójkąt, utworzony przez betę (β), gammę (γ) i deltę (δ)Rajskiego Ptaka, jest najlepiej widoczną częścią tego gwiazdozbioru, podczas gdy alfa (α) znajduje się nieco z boku i leży w pobliżu granicy z [[Gwiazdozbiór Kameleona\|Kameleonem]].<ref name=Kosmos>{{Cytuj książkę\|autor=Praca zbiorowa\|tytuł=Kosmos\|wydawca=Buchmann Sp. z o.o.\|miejsce=Warszawa\|rok=2012\|isbn=978-83-7670-323-7\|strony=310}}</ref> Nie zawiera [[gwiazda\|gwiazd]] jaśniejszych niż trzeciej [[obserwowana wielkość gwiazdowa\|wielkości]]. Nie zawiera [[gwiazda\|gwiazd]] jaśniejszych niż trzeciej [[obserwowana wielkość gwiazdowa\|wielkości]]. Najjaśniejsze gwiazdy konstelacji, alpha Apodis (α Aps) i gamma Apodis (γ Aps) – [[olbrzym (astronomia)\|olbrzymy]] typu K i G – mają jasność 3,83 i 3,86{{magnitudo}}. Kolejne cztery gwiazdy są jaśniejsze od 5<sup>m</sup>. Delta (δ) Apodis to [[gwiazda podwójna\|układ podwójny]] (separacja 103 sekundy) składający się z olbrzymów typu M i K o jasnościach 4,76 i 5,27<sup>m</sup>. Pierwsza z tych gwiazd jest [[gwiazda zmienna nieregularna\|gwiazdą zmienną nieregularną]], zmieniającą jasność w przedziale 0d 4,66 do 4,87<sup>m</sup>. Teta (θ) Apodis, 3° na północny zachód od alfy jest pulsującym [[czerwony olbrzym\|czerwonym olbrzymem]], którego jasność zmienia się nieregularnie między szósta a dziewiąta wielkością z okresem około 4 miesięcy. Gwiazda, będąca u kresu swojej ewolucji, będąca na tak zwanej gałęzi asymptotycznej. Traci relatywnie dużo swojej materii – 1,1 x 10<sup>−7</sup> [[Masa Słońca\|masy Słońca]] na rok – z powodu własnego [[wiatr gwiazdowy\|wiatru gwiazdowego]].<ref>{{cytuj książkę\|autor=Praca zbiorowa\|tytuł=Encyklopedia Wszechświata PWN\|miejsce=Warszawa\|rok=2006\|isbn=978-83-01-14848-5\|strony=407}}</ref>.▼ * Najjaśniejsze gwiazdy konstelacji, alpha Apodis (α Aps) i gamma Apodis (γ Aps) – [[olbrzym (gwiazda)\|olbrzymy]] typu K i G – mają jasność 3,83 i 3,86{{magnitudo}}{{r\|kosmos}}. * Kolejne cztery gwiazdy są jaśniejsze od 5<sup>m</sup>. Delta (δ) Apodis to [[gwiazda podwójna\|układ podwójny]] (separacja 103 sekundy) składający się z olbrzymów typu M i K o jasnościach 4,76 i 5,27<sup>m</sup>. Pierwsza z tych gwiazd jest [[gwiazda zmienna nieregularna\|gwiazdą zmienną nieregularną]], zmieniającą jasność w przedziale 0d 4,66 do 4,87<sup>m</sup>{{r\|kosmos}}. Łatwo dają się rozdzielić przez lornetkę{{r\|Kosmos}}. ▲Nie zawiera [[gwiazda\|gwiazd]] jaśniejszych niż trzeciej [[obserwowana wielkość gwiazdowa\|wielkości]]. Najjaśniejsze gwiazdy konstelacji, alpha Apodis (α Aps) i gamma Apodis (γ Aps) – [[olbrzym (astronomia)\|olbrzymy]] typu K i G – mają jasność 3,83 i 3,86{{magnitudo}}. Kolejne cztery gwiazdy są jaśniejsze od 5<sup>m</sup>. Delta (δ) Apodis to [[gwiazda podwójna\|układ podwójny]] (separacja 103 sekundy) składający się z olbrzymów typu M i K o jasnościach 4,76 i 5,27<sup>m</sup>. Pierwsza z tych gwiazd jest [[gwiazda zmienna nieregularna\|gwiazdą zmienną nieregularną]], zmieniającą jasność w przedziale 0d 4,66 do 4,87<sup>m</sup>.* Teta (θ) Apodis, 3° na północny zachód od alfy jest pulsującym [[czerwony olbrzym\|czerwonym olbrzymem]], którego jasność zmienia się nieregularnie między szósta a dziewiąta wielkością z okresem około 4 miesięcy. Gwiazda, będąca u kresu swojej ewolucji, będąca na tak zwanej gałęzi asymptotycznej. Traci relatywnie dużo swojej materii – 1,1 x 10<sup>−7</sup> [[Masa Słońca\|masy Słońca]] na rok – z powodu własnego [[wiatr gwiazdowy\|wiatru gwiazdowego]].<ref>{{cytuj książkę\|autor=Praca zbiorowa\|tytuł=Encyklopedia Wszechświata PWN\|miejsce=Warszawa\|rok=2006\|isbn=978-83-01-14848-5\|strony=407}}</ref>. == Interesujące obiekty == Rajski Ptak leży dość daleko od [[Droga Mleczna\|Drogi Mlecznej]] i nie ma [[gromada otwarta\|gromad otwartych]], [[mgławica\|mgławic]] czy [[mgławica planetarna\|mgławic planetarnych]], które mógłby zaoferować astronomom amatorom. Jest tam wiele galaktyk, ale wszystkie są blade i małe. Warte uwagi są: [[gromada kulista]] [[NGC 6101]] o jasności 10,7<sup>m</sup> skatalogowana w 1826 roku przez [[James Dunlop\|Jamesa Dunlopa]] i druga, jaśniejsza, gromada kulista [[IC 4499]] o jasności 9,76<sup>m</sup> znajdująca się w odległości 61,6 tysięcy [[rok świetlny\|lat świetlnych]]. Gromada ta leży najbliżej południowego bieguna niebieskiego. Została odkryta 13 czerwca 1901 roku przez [[DeLisle Stewart\|DeLise Stewarta]].▼ * Warte uwagi są: [[gromada kulista]] [[NGC 6101]] o jasności 10,7<sup>m</sup> skatalogowana w 1826 roku przez [[James Dunlop\|Jamesa Dunlopa]]. W 20-centymetrowym teleskopie widoczna jest jako mglista plamka, z kilkoma bladymi gwiazdami{{r\|Kosmos}}. ▲~~Warte~~* ~~uwagi~~ ~~są: [[gromada kulista]] [[NGC 6101]] o jasności 10~~Druga,~~7<sup>m</sup>~~ ~~skatalogowana~~nieco ~~w 1826 roku przez [[James Dunlop\|Jamesa Dunlopa]]~~mniejsza i ~~druga, jaśniejsza~~bledsza, gromada kulista [[IC 4499]] o jasności 9,76<sup>m</sup> znajdująca się w odległości 61,6 tysięcy [[rok świetlny\|lat świetlnych]]. Gromada ta leży najbliżej południowego bieguna niebieskiego. Trzeba się dobrze postarać, by przez 20-centymetrowy teleskop zobaczyć ją na ciemnym niebie. Została odkryta 13 czerwca 1901 roku przez [[DeLisle Stewart\|DeLise Stewarta]]. Obydwie gromady są nieco zagęszczone w centrum{{r\|Kosmos}}. == Zobacz też ==

Ptak Rajski: Różnice pomiędzy wersjami