|
[[Plik:Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk" Mikołów 07.jpg|thumb|250jpg|''Wielka msza żałobna'' [[François-Joseph Gossec|Francois Joseph Gosseca]] wykonywana przez [[Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk"]]]]
'''Msza''' jest to forma wokalna lub wokalno-instrumentalna [[Muzyka liturgiczna|muzyki liturgicznej]] mającao budowębudowie cyklicznącyklicznej. Przeznaczona jest do wykonania w kościele podczas liturgii [[Msza (liturgia)|mszy]].
MszaNa przeznaczonamszę jestpisaną dodla wykonaniacelów liturgicznych w Kościele katolickim podczas liturgii [[Msza (liturgia)|mszy]]. Na mszę składają się 2 rodzaje śpiewów:
* ''[[Ordinarium missae]]'', czyli stałe części mszy ze stałymi tekstami ([[Kyrie eleison|''Kyrie'']], [[Gloria in excelsis Deo|''Gloria'']], [[Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary|''Credo'']], [[Sanctus|''Sanctus'']], [[Benedictus|''Benedictus'']], [[Agnus Dei|''Agnus Dei'']]);
* ''[[Proprium missae]]'', czyli części mszy ze zmiennymiz tekstami zmiennymi, zależnymi od uroczystości ([[introit]], [[graduał]], [[offertorium]], [[alleluja]], [[sekwencja]], [[communio]]).
Do X wieku msze śpiewano jednogłosowo (msze [[chorał]]owe), później [[polifonia|wielogłosowo]] w technice [[organum]]. Od XVII wieku w obrządku rzymskokatolickimłacińskim wprowadzono towarzyszenie instrumentów muzycznych (msza kantatowa, a później symfoniczna). W kościele prawosławnym i unickim zachowany został do dzisiaj pierwotny sposób wykonywania mszy a cappella.
Pod względem budowy msze dzielą się na:
* Msze chorałowe – msze, w których każda część jest [[chorał gregoriański|Chorałem gregoriańskim]]. Były to msze jednogłosowe.
* Msze motetowe – msze, w których każda z części jest [[motet]]em. Były to wielogłosowe (najczęściej 4) msze, wykonywane przez chór [[a cappella]]. Taka forma wykształciła się w XIV wieku.
* Msze kantatowe – msze, w których każda część jest [[kantata|kantatą]]. Msza taka była wykonywana przez orkiestrę, chór i solistów.
* Msze symfoniczne – to msze napisane na orkiestrę symfoniczną, chór i solistów.
Pod względem wykorzystania materiału muzycznego msze dzielą się na:
* mszamsze opartaoparte na [[cantus firmus]] – gdzie c.f. występuje w tenorze (później również w sopranie), a pochodził głównie z [[chorał gregoriański|chorału gregoriańskiego]].
* mszamsze przeimitowanaprzeimitowane – forma ta powstała przez ujednolicenie rytmiczne wszystkich głosów, rezygnację z [[cantus firmus]] w długich wartościach. Polegała ona na tym, że utwór podzielony był na odcinki, które imitowane były przez kolejne głosy.
* ''missa parodia'' – oparta była na istniejącej już kompozycji polifonicznej własnej lub obcej. Kompozytor mógł zmienić ilości głosów w kompozycji, mógł ją modyfikować.
* ''missa sine nomine'' (msza bezimiennabez nazwy) – była zbudowana na melodii pochodzącej z inwencji kompozytora
Podział mszy w zależności od ilości części cyklicznych:
| 