Homo sovieticus: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
drobne techniczne
Linia 12:
* agresja wobec słabszych, uniżoność wobec silniejszych,
* brak samodzielnego myślenia oraz działania,
* oczekiwanie że "ktoś„ktoś coś załatwi"załatwi”,
* zniewolony intelektualnie,
* pozbawiony osobowości i godności,
* całkowicie podporządkowany władzy,
* izolacja od światowej kultury, stworzona poprzez ograniczanie w ZSRR podróży za granicą i ścisłą cenzurę informacji w mediach (a także wszechobecnością propagandy),
* brak respektowania wspólnej własności i skłonność do drobnych kradzieży w miejscu pracy, zarówno dla użytku osobistego jak i dla zysku, zgodnie ze słowami popularnej piosenki „Wszystko należy do kołchozu, wszystko należy do mnie” („Все вокруг колхозное, все вокруг мое”<ref>Słowa radzieckiej piosenki ''Dorożnaja'' (Дорожная) z 1947 roku, słowa S.A. Wasiliew, muzyka. I. Dunajewski. С.А. Васильев - слова, музыка - И. Дунаевского</ref>) czy "jeden„jeden worek do ciężarówki, jeden worek sobie"sobie” (мешок - в кузов, мешок себе) ze wspomnień Stalina<ref>{{cytuj stronę |tytuł=Все вокруг колхозное, все вокруг мое |url=http://samlib.ru/p/pbi/moe.shtml |autor=Пахомов Борис Исакович |data=2011}}</ref>.
 
W Polsce termin ''homo sovieticus'' upowszechnił ks. Józef Tischner. W jego interpretacji termin miał odmienne znaczenie. Według niego ''homo sovieticus'' to: ''"zniewolony„zniewolony przez system komunistyczny klient komunizmu – żywił się towarami, jakie komunizm mu oferował. Trzy wartości były dla niego szczególnie ważne: praca, udział we władzy, poczucie własnej godności. Zawdzięczając je komunizmowi, homo sovieticus uzależnił się od komunizmu, co jednak nie znaczy, by w pewnym momencie nie przyczynił się do jego obalenia. Gdy komunizm przestał zaspokajać jego nadzieje i potrzeby, homo sovieticus wziął udział w buncie. Przyczynił się w mniejszym lub większym stopniu do tego, że miejsce komunistów zajęli inni ludzie - zwolennicy &laquo;[[kapitalizm]]u&raquo;. Ale oto powstał paradoks. Homo sovieticus wymaga teraz od nowych &laquo;kapitalistów&raquo;, by zaspokajali te potrzeby, których nie zdołali zaspokoić komuniści. Jest on jak [[Niewolnictwo|niewolnik]], który po wyzwoleniu z jednej niewoli czym prędzej szuka sobie drugiej. Homo sovieticus to [[postkomunizm|postkomunistyczna]] forma &laquo;ucieczki od wolności&raquo;, którą kiedyś opisał [[Erich Fromm]]"'' (Tischner, 1992).
 
Tischnerowski ''homo sovieticus'' to osoba będąca tworem systemu totalitarnego i niepotrafiąca odnaleźć się w systemie politycznym innego typu<ref name=MM20131105>{{Cytuj stronę | url =http://niezalezna.pl/47939-homo-sovieticus-atakuje | tytuł =Homo sovieticus atakuje | autor = Maciej Mazurek | opublikowany =[[niezalezna.pl]] | praca = | data =5 listopada 2013 | język =}}</ref>.
Linia 40:
 
== Linki zewnętrzne ==
* Wojciech Bonowicz, [http://www.tischner.pl/tismysli1.php Wojciech Bonowicz, ''Myśli wyszukane ks. Józefa Tischnera''], Znak„Znak”, Kraków 2000]
* Jan Kruszyński, [http://www.nowakrytyka.phg.pl/article.php3?id_article=283 Jan Kruszyński, ''Jaki kapitalizm w Polsce?'']
* Michał Czaplicki, [http://web.archive.org/web/20050311170841/http://www.diplomacy.pl/dokumenty/homosov.doc Michał Czaplicki, What is the content of a popular phrase „Homo sovieticus”? Does it have any economic consequences, if so – what are these?]
* [http://www.fff.org/freedom/0691e.asp Soviet Civilization: A Cultural History by Andrei Sinyavsky (New York: Arcade Publishing, 1990)]
* [http://www.forumakad.pl/archiwum/99/6/artykuly/25-esej.htm Człowiek niezwykły]
* [http://www.opoka.org.pl/biblioteka/I/IK/kazachstan.html ''Dlaczego chcą wyjechać?''], Z Maciejem Langiem, konsulem RP w Ałma-Aty (Kazachstan) rozmawia Krzysztof Renik]
* [http://www.tygodnik.com.pl/ludzie/tischner/mysli.html Tygodnik Powszechny Online]