Bon towarowy PeKaO: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
WP:SK, drobne redakcyjne
PG (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 3:
[[Plik:BonTowarowy 5centów obverse.jpg|thumb|Bon towarowy o wartości 5 centów wyemitowany przez Bank Polska Kasa Opieki S.A. w [[Warszawa|Warszawie]] 1 października 1979]]
 
'''Bon PeKaO''' – (tzw. ''polski dolar''), stosowany w okresie [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] [[środek płatniczy]] będący substytutem [[Waluty wymienialne w PRL|walut wymienialnych]] ważnym wyłącznie w wydzielonej sieci placówek handlowych (tzw. „sprzedaży towarów [[Eksport wewnętrzny|eksportu wewnętrznego]]”).
 
Służył przede wszystkim jako narzędzie ułatwiające przejmowanie przez państwo deficytowych w okresie PRL [[Waluty wymienialne w PRL|walut wymienialnych]], a także stymulował obrót w państwowym systemie [[Eksport wewnętrzny|eksportu wewnętrznego]]. Emitowany przez [[Bank Pekao S.A.|''Bank Polska Kasa Opieki SA'']] i wydawany jako namiastka walut osobom, które otrzymywały przekazy pieniężne z krajów tzw. [[Drugi obszar płatniczy|II obszaru płatniczego]] ([[Stany Zjednoczone|USA]] i [[Europa Zachodnia]]). Obywatelom polskim pracującym na rzecz polskich firm za granicą, bądź otrzymującym przelewy z zagranicy ([[Płaca|wypłaty]], [[Spadek|spadki]], [[Umowa darowizny|darowizny]], [[Renta|renty]], [[Emerytura|emerytury]] itp.) w miejsce należnych im [[Waluty wymienialne w PRL|walut wymienialnych]] (prawdziwych [[Dolar amerykański|dolarów]], [[Frank francuski|franków]] czy [[Funt szterling|funtów]]) wydawano ich ekwiwalent w bonach.
Linia 13:
W latach sześćdziesiątych bony (i dolary na [[Czarny rynek|czarnym rynku]]) kupić można było za 70–80 zł, a w siedemdziesiątych – za 100–150 zł, na początku [[Stan wojenny w Polsce 1981-1983|stanu wojennego]] – za ok. 400 zł, tuż przed [[Okrągły Stół (historia Polski)|Okrągłym Stołem]] – za 7000–7500 zł, wreszcie w 1989 [[Leszek Balcerowicz]] ustanowił kurs 1 dolar – 9500 zł (wszystkie ceny sprzed [[Denominacja|denominacji]], tzn. kurs Balcerowicza to równowartość dzisiejszych 0,95 zł). Handel walutami stał się legalny, a polska waluta wymienialna – bony dolarowe straciły rację bytu, a wkrótce po nich sklepy PEWEX-u i Baltony.
 
Przeciętna pensja w czasach PRL-u przeliczona wgwedług kursu czarnorynkowego wynosiła od 15 do 40 dolarów<ref>[http://www.gazetapodatnika.pl/artykuly/przecietne_wynagrodzenie_w_latach_1950_2005-a_81.htm Przeciętne wynagrodzenie w latach 1950-2008<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>.
 
W końcówce lat 70. i w następnej dekadzie powszechne były gazetowe anonse typu „bony kupię” albo „bony sprzedam” często umieszczane przez handlarzy walutą. Ogłoszenia „z powodu wyjazdu bony kupię” – teoretycznie zupełnie bez sensu, bo poza PRL bony były bezwartościowe – [[eufemizm|eufemistycznie]] sygnalizowały gotowość kupna dewiz.