Stary Rynek w Kole: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
PG (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 20:
}}
[[Plik:Koło - Stary Rynek.jpg|thumb|250px|right|Wschodnia zabudowa Starego Rynku]]
'''Stary Rynek w [[Koło (województwo wielkopolskie)|Kole]]''' – najstarszy, centralny plac miasta o wymiarach 75 i 100 metrów<ref>J. Burszta. ''Sześćset lat miasta Koła''. Poznań 1963, s. 23</ref>. W jego centrum usytuowany jest [[ratusz w Kole|ratusz]] z [[XVI wiek]]u. Położony na terenie [[Osiedle Stare Miasto (Koło)|osiedla Stare Miasto]].
 
== Rys historyczny ==
Prawdopodobnie już od uzyskania przez Koło praw miejskich w [[1362]] r. główny plac znajdował się w okolicach dzisiejszego Starego Rynku. Tutaj, co najmniej od [[1390]] r. stał drewniany dwór - siedziba wójtów kolskich. W pierwszej połowie [[XVI wiek]]u w centralnym miejscu wybudowano monumentalny gmach ratusza z wysoką gotycką wieżą. Po [[1830]] r. budynek przebudowano w duchu klasycystycznym<ref>J. Burszta. ''Sześćset lat miasta Koła''. Poznań 1963, s. 27</ref>. [[25 maja]] [[1987]] r. runęła wieża, znacznie niszcząc mury ratusza. Do [[2008]] r. trwała odbudowa.
 
Od roku [[1824]] r. – po regulacji Koła wgwedług planów [[Tomasz Karol Pelletier|Tomasza Karola Pelletiera]] ośrodkiem miasta stał się prostokątny plac o wymiarach 75 i 100 metrów. Z każdego narożnika wytyczona jest ulica. Główny szlak komunikacyjny przebiegał ulicami Warszawską i Kaliską (obecnie Starowarszawska i Mickiewicza). Od [[1828]] r., po wybudowaniu nowego mostu na głównym korycie rzeki [[Warta|Warty]] ulicami Kotlarską (obecnie Nowowarszawska) i Kaliską. Połączenie z [[zamek w Kole|zamkiem]] zapewniała prawdopodobnie ulica Grodzka<ref>''Plan regulacyjny Koła'' z 1824 r.</ref>.
 
Ze wschodniego narożnika Rynku prowadziły ulice Browarna i Cebrowa. W kierunku południowym - Kaliska i Farna. Z zachodniego wychodziły ulice Grodzka i Wschodnia, natomiast północnego ul. Warszawska i ul. Kotlarska. Historyk Münch zaliczył Koło do miast o tak zwanym turbinowym układzie ulic w stosunku do centralnego rynku<ref>H. Münch. ''Geneza rozplanowania miast wielkopolskich XIII i XIV wieku''. Kraków 1946, s. 160</ref>.
 
Na przełomie [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiek]]u wybudowano kamienice otaczające Stary Rynek. Dwie z nich są wpisane do rejestru zabytków. Są to trzykondygnacyjne budynki o adresach: [[dom przy Starym Rynku 26 w Kole|Stary Rynek 26]] oraz [[dom przy Grodzkiej 2 w Kole|Grodzka 2]].
 
Do [[1939]] r. rynek nosił nazwę ''plac Józefa Piłsudskiego''<ref>M. Kozajda. ''Dawne Koło.'' Koło 2002, s. 38</ref>. W okresie [[okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|okupacji niemieckiej]] zmieniono na ''Adolf-Hitler-Platz'' (w wolnym tłumaczeniu ''plac Adolfa Hitlera'')<ref>K. Kasperkiewicz. ''Miejsca i obiekty walki i pamięci z lat wojny i okupacji 1939-1945 w Kole i powiecie kolskim.'' Koło 2004, s. 105</ref>. W latach 50. [[XX wiek]]u polskie władze przemianowały go na ''plac PZPR''<ref>J.St. Mujta. ''Miasto Koło w 625-leciu nadania praw miejskich.'' Poznań 1987, s.202 0-21</ref>. W [[1989]] r. przywrócono historyczną nazwę.
 
{{Przypisy}}