Batu-chan: Różnice pomiędzy wersjami

'''Batu-chan''' ([[1205]] - [[1255]]<ref>Niektóre źródła podają rok [[1256]].</ref>) – władca [[Mongolia|mongolski]], wnuk [[Czyngis-chan]]a, syn [[Dżoczi]]ego, założyciel [[Złota Orda|Złotej Ordy]]. Nazywany Sajn-chanem -– Dobrym chanem.

Jako swój ułus otrzymał w [[1227]] step uralsko-kaspijski oraz [[Chorezm]].

Kierował rozpoczętą w [[1236]] r. [[Mongołowie|mongolską]] inwazją na [[Europa|Europę]]. Podległa mu Złota Orda podbiła [[Ruś Kijowska|Ruś Kijowską]], zajmując w [[1240]] r. [[Kijów]]. Po zniszczeniu Rusi Kijowskiej część [[orda|ordy]] ruszyła na [[Polska|Polskę]], pokonując w [[1241]] r. wojska [[Henryk II Pobożny|Henryka Pobożnego]] pod [[Bitwa pod Legnicą|Legnicą]]. Pozostałe dwie części ordy po przekroczeniu [[Dunaj]]u i [[Karpaty|Karpat]] uderzyły na [[Węgry]] i pokonawszy armię [[Bela IV|Beli IV]] w 1241 r. w [[Bitwa na równinie Mohi|bitwie pod Mohi]] zajęły także tereny [[Austria|Austrii]] i [[Dalmacja|Dalmacji]]. W czasie tej wyprawy pod jego dowództwem służyli młodzi przedstawiciele wszystkich gałęzi rodu Czyngis-chana. Batu usunął z armii wypominających mu publicznie [[Merkici|merkickie]] pochodzenie synów [[Czagataj]]a i [[Ugedej]]a. Wśród wyrzuconych książąt, był następny wielki chan [[Gujuk]]. Zaprzyjaźnił się zaś z synem [[Tołuj]]a [[Mongke]]. Szczęśliwie dla [[Węgrzy|Węgrów]] i reszty Europy, Batu-chan wycofał swe wojska na wieść o śmierci wielkiego [[chan (władca)|chana]] [[Ugedej]]a, ponieważ chciał być obecny przy podziale imperium.

Choć do śmierci uznawał swoją zależność od imperium mongolskiego, to faktycznie zorganizował niezależny [[chanat]] ze [[stolica|stolicą]] w [[Saraj (Złota Orda)|Saraju]] nad [[Wołga|Wołgą]]. Od śmierci Ugedeja pozostawał w opozycji, najpierw do jego żony [[Töregene-katun]] -– [[regent]]ki w latach [[1242]]-[[1246]], następnie do jej syna Wielkiego Chana Gujuka. W sporach tych zdobył poparcie władców [[Ruś Włodzimiersko-Suzdalska|Rusi]] z [[Aleksander Newski|Aleksandrem Newskim]] na czele (niechętnym Töregene i Gujukowi z racji zabójstwa jego ojca na [[kurułtaj]]u w [[1246]]). Formalnie uznał władzę Gujuka, jednak mimo kolejnych żądań chana nie stawił się na jego dworze, by osobiście złożyć mu hołd.

Kiedy Batu został ostrzeżony przez wdowę po Tołuju, [[Sorkaktani-beki]], o szykowanej przeciw niemu wyprawie, zebrał armię złożoną z podbitych ludów i ruszył na Gujuka. Ten jednak umarł przed starciem. W porozumieniu z Sorkaktani-beki wysunął kandydaturę Mongkego na Wielkiego Chana i przeprowadził jego wybór na [[kurułtaj]]u w [[1250]]. Jednak większość rodu panującego uznała ten kurułtaj za nielegalny, jako odbywający się poza granicami Mongolii. W [[1251]] wysłał 30-tysięczną armię pod dowództwem swego brata [[Berke-chan|Berke]], do ochrony kurułtaju zorganizowanego przez Sorkaktani-beki, na którym Mongke po raz kolejny zostaje wybrany Wielkim Chanem, a Batu otrzymuje faktyczną niezależność i tytuł ''Starszego Rodu Panującego''. W 1252 wydał [[Aleksander Newski|Aleksandrowi Newskiemu]] [[jarłyk]] na wielkie księstwo ruskie.

* [[I najazd mongolski na Polskę]]

{{Władca|funkcja='''[[chan (władca)|Chan]] [[Złota Orda|Złotej Ordy]]'''|grafika=|lata=1227 - 1255|poprzednik='''[[Dżoczi]]'''|następca=[[Sartak]]}}