Popperyzm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
Korekta pomyłki rzeczowej (przykład dotyczy planety Neptun a nie Uran) |
||
Linia 27:
Poglądy Poppera odegrały niezwykle ważką rolę we współczesnej filozofii nauki. Był to przykład pierwszej w dziejach analizy rozwoju nauki, który został uznany za prawidłowy przez znaczącą większość społeczności naukowej. Można zaryzykować stwierdzenie, że Popper zapoczątkował współczesną teorię metodologii nauki, zaś jego poglądy stały się podstawą [[paradygmat]]u jej rozwoju. Jednak poglądy owe podlegały oczywiście zasadnej krytyce, zwłaszcza w zakresie drugiego ze stanowisk, które prezentował:
* [[Thomas Kuhn]] w roku 1962 opublikował książkę pod tytułem „The Structure of Scientific Revolutions”. W dziele tym zaproponował własne uwagi na organizację wiedzy naukowej oraz zanegował popperowski pogląd, jakoby rozwój wiedzy miał charakter linearnego przyrostu w procesie asymilacji kolejnych falsyfikowalnych teorii i idei. Pogląd jakoby wiedza naukowa była tworzona dzięki budowaniu śmiałych hipotez, charakterystyczny dla Poppera, został zastąpiony ideą, że wiedza rozwija się w sposób nieciągły, rewolucyjnie. Po okresach względnego braku idei pojawia się ich wielka mnogość i przechyla ona w końcu naukowe spojrzenie z wcześniejszego stanu w nowy. Kuhn wprowadził pojęcie [[paradygmat]]u – wiodącego poglądu czy prądu w nauce obejmującego znaczną część danej dziedziny i pełniącego rolę poglądów wiodących, uznanych i rekomendowanych np. do nauczania. Rozwój nauki według Kuhna miał się dokonywać nie linearnie (jak uważali pozytywiści, a także Popper), a więc nie przez proste gromadzenie mnogości nowych teorii i wiedzy, a raczej w procesie rewolucji: powstawania nowych paradygmatów i upadku starych. Jak głosi popularne powiedzenie, nowe teorie uzyskują status wiodących, kiedy umrą zwolennicy starych – jest to bardzo trafne streszczenie poglądów Kuhna na rozwój nauki. Krytyka Kuhna jest nie do końca wyrażona jasnym językiem i jego stanowisko dopuszcza interpretację umiarkowana i skrajną. Interpretacja skrajna, jakoby upadek paradygmatu zawsze dokonywał się bez jakiegokolwiek odniesienia do doświadczenia, jest w oczywisty sposób błędna. Natomiast interpretacja umiarkowana, w ramach której podkreśla się, że paradygmat może być silniejszy niż doświadczenia go falsyfikujące przynajmniej do momentu aż ktoś przedstawi lepszy paradygmat, jest jak najbardziej zasadna.
* [[Imre Lakatos]] – węgierski matematyk – w latach 60. XX wieku w zauważył, że w rzeczywistej nauce ścisłej, której przykład jego zdaniem stanowiła fizyka, kryterium falsyfikacji bywa czasem stosowane z opóźnieniem! Jako przykład podał odkrycie [[neutrino|neutrina]]. Z obserwacji doświadczalnych wynikało, że reakcja rozpadu neutronu (rozpad β) łamie [[zasada zachowania energii|zasadę zachowania energii]]. Aby ratować fundament wiedzy fizycznej wprowadzono „ad hoc” pomysł, że brakująca energia jest unoszona przez nową cząstkę, którą nazwano neutrino, a która miałaby bardzo słabo oddziaływać z materią, co uzasadniało kłopoty z jej bezpośrednia rejestracją. Okazuje się, że stan przejściowy, w którym nie zarejestrowano neutrina doświadczalnie, a zasada zachowania energii była uważana pomimo to za prawdziwą, trwał około 30 lat! Należy jednak pamiętać, że sytuacja była tak postrzegana przez fizyków (choć niekoniecznie przez Lakatosa, który fizykiem nie był) jako skrajnie prowizoryczna. Innymi słowy fizycy doskonale zdawali sobie sprawę z istnienia niedoskonałości w teorii i poszukiwali usilnie weryfikacji doświadczalnej istnienia neutrina. Innym przykładem było odkrycie planety [[
== Popperyzm jako stanowisko socjologiczne ==
| |||