Przeczyca: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Rrudzik (dyskusja | edycje)
m ludn., źródła/przypisy
Rrudzik (dyskusja | edycje)
m drobne techniczne
Linia 31:
 
== Historia ==
Osada ma wiele walorów turystycznych: położona jest w pobliżu rzeki [[Wisłoka|Wisłoki]], otaczają ją lasy pełne grzybów i jeżyn, co sprzyja rozwojowi agroturystyki. Niedawno odkryto, że pod wioską znajdują się wody chlorkowo-siarczkowo-wapienne, takie jak w [[Busko-Zdrój|Busku-Zdroju]]. W pobliżu Przeczycy, w lesie, znajdują się ruiny zamku, prawdopodobnie z [[XIV wiek|XIV]] w. Badania archeologiczne prowadzone na wzgórzu zwanym Zamczyskiem w latach sześćdziesiątych, potwierdziły istnienie w tym miejscu grodziska datowanego na IX-X w. n.e. Ślady pobytu człowieka są znacznie wcześniejsze - sięgają wczesnej epoki rzymskiej lub nawet epoki brązu. Przeczyca odnotowana jest w dokumentach pod koniec XIII wieku. Około 1300 roku przeszła z rąk opata tynieckiego do dóbr biskupa krakowskiego. Pod koniec XIV wieku utworzono tu parafię. Przeczyca w 1527 roku stała się ponownie własnością opactwa tynieckiego. [[Jan z Kijan|Jana z Kijan]] w utworze ''Fraszki nowe Sowiźdrzałowe'' wydanym w 1615 roku w Krakowie, przy kulcie Matki Bożej wymienia Przeczyce. W 1786 roku [[A. E. Kuropatnicki]], w przewodniku po Galicji pisał: "Przeczyca - w mizernym kościele, cudowny obraz Matki Boskiej słynie".W 1845 roku leśniczym w Przeczycy był [[Feliks Bolechowski]] pełniący funkcję komisarza powstańczego w cyrkule jasielskim. W styczniu 1846 roku został potem skazany na 7 lat więzienia w twierdzy za organizowanie na tych terenach oddziałów przeciw zaborcy. W czasach powstania styczniowego w 1863 r. obowiązki leśniczego pełnił brat poety [[Kornel Ujejski|Kornela Ujejskiego]], który często bywał w tych stronach.
 
W czasach powstania styczniowego w 1863 r. obowiązki leśniczego pełnił brat poety [[Kornel Ujejski|Kornela Ujejskiego]], który często bywał w tych stronach. W czasie I wojny światowej toczyły się tu walki między zaborcami, czego dowodem jest [[Cmentarz wojenny nr 228 - Przeczyca|cmentarz wojenny(nr 228)]] wg projeku Gustawa Rossmana.
Ks. [[Stanisław Konopacki]] pełniący zarazem urząd wicemarszałka Rady Powiatowej w Pilźnie, wybudował kościół parafialny i most na Wisłoce, oddany do użytku w 1910 roku jako pomnik bitwy grunwaldzkiej. We wrześniu 1914 roku wysadziły most wycofujące się przed Rosjanami wojska austriackie. 4 grudnia 1914 roku doszło do niemieckiego ataku na umocnione pozycje rosyjskie, walczyły wojska niemieckie dowodzone przez generała Mackensena, a rosyjskie przez generała Dymitriewa.
 
W czasie II wojny światowej w Przeczycy działał tu [[Ignacy Czech]] ps. "Barabasz" jeden z organizatorów placówki AK [[Brzostek]]. Pochodzący stąd nauczyciel Jan Gil ps. "Ptaś" uwięziony w czasie łapanki, dostał się do obozu zagłady w Oświęcimiu. Jest on autorem ''Wspomnienień z obozów''.
W czasie II wojny światowej w Przeczycy działał tu [[Ignacy Czech]] ps. "Barabasz" jeden z organizatorów placówki AK [[Brzostek]]. Pochodzący stąd nauczyciel Jan Gil ps. "Ptaś" uwięziony w czasie łapanki, dostał się do obozu zagłady w Oświęcimiu. Jest on autorem ''Wspomnienień z obozów''. W Przeczycy istniał obóz pracy, od jesieni 1944 roku, w dworskich zabudowaniach gospodarczych dla około 250 więźniów , którzy wykonywali prace na zapleczu frontu. 10 lipca 1942 roku, na granicy Przeczycy oraz Jodłowej hitlerowcy rozstrzelali 167 osób głównie pochodzenia żydowskiego z pobliskiego getta istniejącego od 1941 r. Z miejsca egzekucji uciekło 2 Żydów: Hersz Gelb, Josek Lazur, którzy dzięki miejscowym przeżyli okupację. Grupka mieszkańców okolicznych miejscowości uczestnicząc w I kompanii 5.psp. AK, pod dowództwem por. [[Edward Przybyłowicz|Edwarda Przybyłowicza]] ps. ''Bem'' brała udział w dniu [[17 sierpnia]] [[1944]] r. w walce pod [[Gilowa Góra (Pogórze Ciężkowickie)|Gilową Górą]], w której zginęło 24 gestapowców, a kilku zmarło w wyniku odniesionych ran. Zniszczono 9 samochodów i zdobyto wiele amunicji. Dzięki tej zasadzce ocaleli mieszkańcy pacyfikowanej pobliskiej [[Żurowa|Żurowej]].
Grupka mieszkańców okolicznych miejscowości uczestnicząc w I kompanii 5.psp. AK, pod dowództwem por. [[Edward Przybyłowicz|Edwarda Przybyłowicza]] ps. ''Bem'' brała udział w dniu [[17 sierpnia]] [[1944]] r. w walce pod [[Gilowa Góra (Pogórze Ciężkowickie)|Gilową Górą]], w której zginęło 24 gestapowców, a kilku zmarło w wyniku odniesionych ran. Zniszczono 9 samochodów i zdobyto wiele amunicji. Dzięki tej zasadzce ocaleli mieszkańcy pacyfikowanej pobliskiej [[Żurowa|Żurowej]].
 
W dniu ofensywy sowieckiej; 15 stycznia 1945 r., Niemcy dokonali łapanki w Przeczycy i w sąsiednich miejscowościach. Wywieziono około 400 mężczyzn do fortyfikacji Wrocławia.
Dwudziestu zginęło tam w czasie radzieckiego natarcia. Po wojnie nastał czas represji względem AK. M.in. został aresztowany z tych okolic przez jasielski [[PUBP]] Mieczysław Frużyński i inni.
[[Plik:Sanok 55 skansen.JPG|thumb|242px|Dawny ([[1732]]) spichlerz plebański z Przeczycy przeniesiony do [[Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku|skansenu w Sanoku]]]]
 
== Zabytki ==
Tutejszy [[Kościół Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Przeczycy|Kościół Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej]] to sanktuarium dla okolicznych wiosek i miasteczek ze względu na uznany za cudowny obraz Matki Boskiej Przeczyckiej – obraz ten ma bardzo burzliwą historię, trzykrotnie okradano go z korony, a w [[1975]] r. w jego rekoronacji brał udział [[Jan Paweł II|Karol Wojtyła]], ówczesny biskup krakowski, potem [[Jan Paweł II]], [[papież]]. Bardzo słynne w okolicy są przeczyckie odpusty, odbywające się rokrocznie [[15 sierpnia]], w wielu domach [[Brzostek (gmina)|gminy Brzostek]] uznawane za święto równe [[Wigilia Bożego Narodzenia|Wigilii Bożego Narodzenia]] czy [[Wielkanoc]]y.