Baszta Dziewicza w Baku: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Swd (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
D kuba (dyskusja | edycje)
Linia 4:
|zabytek = 2.2
|zdjęcie = Qız qalası 2013.JPG
|opis zdjęcia =
|państwo = AZE
|miejscowość = [[Baku]]
|adres =
|typ budynku =
|styl architektoniczny =
|architekt =
|inwestor =
|wysokość całkowita = 29,5
|wysokość do dachu =
|kondygnacje =
|powierzchnia użytkowa =
|rozpoczęcie budowy =
|ukończenie budowy = XII wiek
|przebudowy =
|zniszczono =
|rozebrano =
|odbudowano =
|pierwszy właściciel =
|kolejni właściciele =
|właściciel =
|plan budynku =
|kod mapy = Baku
|współrzędne = 40° 21′ 58.2″ N 49° 50′ 14.1″ E
|znak na mapie =
|commons = Category:Maiden Tower
|www =
}}
{{UNESCO infobox
| nazwa = Stare Miasto, Pałac szachów Szyrwanu i Baszta Dziewicza w Baku
| grafika =
| opis grafiki =
| kraj = {{państwo|AZE}}
| typ = kulturowe
| kryterium = iv
| ID = 958
| region = Europa i Ameryka Północna
| rok = 2000
| sesja = 24
| zmiany =
| zagrożenie = 2003-2009
| kod mapy = pusta
| link = http://whc.unesco.org/en/list/958
| commons =
}}
'''Baszta Dziewicza w Baku''' ([[Język azerski|azer]]. ''Qız Qalası'') – zabytkowa [[baszta]] w [[Baku]], stolicy [[Azerbejdżan]]u. Jest jednym z symboli miasta. Stoi na wschodnich obrzeżach [[İçəri Şəhər|Starego Miasta]], bezpośrednio nad przebiegającym poniżej ruchliwym prospektem Nafciarzy{{r|adamczak}}.
Linia 53:
W roku 2000 obiekt (wraz ze Starym Miastem i [[Pałac szachów Szyrwanu|pałacem szachów Szyrwanu]]) został umieszczony na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO]]{{r|unesco}}.
 
Krótko po wpisie, w listopadzie 20102000 roku doszło w Azerbejdżanie do trzęsienia ziemi, które uszkodziło basztę. Zwracając uwagę na brak działań ze strony władz krajowych w celu odpowiedniego zachowania i ochrony tego obiektu jako dziedzictwa kulturowego, [[UNESCO]] w 2003 roku włączyło go na "Listę Dziedzictwa Zagrożonego". Zastrzeżeniem był negatywny wpływ rozwoju miasta, braku polityki ochrony i wątpliwe działania konserwatorskie. Jednak gdy organy azerskie podjęły odpowiednie kroki i zapewniły odpowiedni poziom ochrony i zarządzania majątkiem, UNESCO w 2009 roku zdjęło obiekt z listy zagrożonych{{r|unescodanger}}.
 
== Historia ==
Wieżę zbudowano w XII wieku na znacznie starszych fundamentach (wchodzących nasięgających 15 m w głąb ziemi){{r|adamczak}}. Dawniej stała na samym brzegu, jednak wskutek obniżania się poziomu [[Morze Kaspijskie|Morza Kaspijskiego]] linia brzegowa znacznie się cofnęła{{r|zakaukazie}}. Istnieją różne opinie dotyczące przeznaczenia, jak i okresu, w którym zbudowano pierwszą budowlę w tym miejscu. Niektórzy z naukowców przypuszczają, że wieża została zbudowana w dwóch różnych okresach. Zgodnie z tym przypuszczeniem dolna część wieży z ścianami do 12 metrów jest starsza i pochodzi z VIII-VII wieku p.n.e. Górna część otoczona prążkowanym kamieniem powstała później{{r|icherisheher}}.
Według jednej z wersji dotyczącej przeznaczenia wieży powstała ona w IV-VI wieku jako element świątyni [[Zaratusztrianizm|zoroastriańskiej]]. Inni twierdzą, że istniało tu obserwatorium astronomiczne, a tezę tę ma potwierdzać wysunięta na wschód wąska przybudówka nadająca wieży niepowtarzalny charakter. PracaPrace archeologiczne sprzed kilkudziesięciu lat wykazały, że fundamenty były wzmocnione przez 14-metrowej długości drewniane dźwigary, które chroniły budowlę przed [[Trzęsienie ziemi|trzęsieniami ziemi]]{{r|adamczak}}.
 
Z nazwą zabytku wiąże się wiele legend. Jedna z nich mówi, że wieża została zbudowana przez szacha dla swojej ukochanej. Kiedy jednak wybranka dowiedziała się, że jest córką tegoż szacha, rzuciła się z wieży do morza{{r|zakaukazie}}. Istnieje wersja, że wieża była pierwotnie nazywana "Ghuz Qala" i stanowiła świątynię boga ognia, który jest czczony przez [[Ludy tureckie|turkijskie plemiona]]. W ciągu wieków ludzie tworzyli różne legendy i historie o wspaniałości i odległej przeszłości tego starożytnego obiektu. Możliwe, że nazwa Wieża "Ghuz" zmieniła w tych legendach i przyjęła formę Wieży "Qız"{{r|icherisheher}}.