Luddyzm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
WP:SK, drobne techniczne |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
[[Plik:Luddite.jpg|thumb|Luddysta (karykatura)]]
'''Luddyzm''' – [[Wielka Brytania|angielski]] radykalny [[ruch społeczny]] z początkowego okresu [[Rewolucja przemysłowa|rewolucji przemysłowej]] ([[1811]]-[[1813]]), którego przedstawiciele składali się głównie z wolnych [[system nakładczy|chałupników]], [[rzemiosło|rzemieślników]] i [[tkactwo|tkaczy]]. Luddyści protestowali przeciwko zmianom sposobu ich życia i nowej etyce pracy, które zostały spowodowane przez wynalezienie maszyn tkackich. Ich działalność sprowadzała się do niszczenia krosien.
Nazwa ''luddyzm'', ''luddyści'' pochodzi od nazwiska, być może fikcyjnego ''Generała'' (lub ''Króla'') [[Ned Ludd|Neda Ludda]], przywódcy luddystów. Organizowali nocne napady na tkalnie w celu niszczenia [[krosno|krosien]] m.in. w [[Nottingham]], [[Middleton (Greater Manchester)|Middleton]], [[Yorkshire]] i w [[Manchester]]ze. Ich działalność spowodowała straty szacowane na 1,5 miliona ówczesnych funtów.
W odpowiedzi na falę luddyzmu parlament brytyjski uchwalił w [[1812]] ustawę ''Frame Breaking Bill'', według której niszczenie maszyn stało się przestępstwem zagrożonym karą śmierci. Przeciwnikiem ustawy był m.in. arystokrata i poeta [[George Gordon Byron|George Byron]]. W [[1812]] roku na mocy tej ustawy stracono w [[York]]u siedemnastu mężczyzn, a wielu zwolenników ruchu deportowano do [[Australia|Australii]].
Nowoczesną formę luddyzmu prezentowały niektóre [[związek zawodowy|związki zawodowe]] sprzeciwiające się innowacjom, które mogłyby – ich zdaniem – prowadzić do wyparcia pracy ludzkiej przez maszynową, na przykład amerykańskie związki zawodowe malarzy zakazywały swoim członkom stosowanie pneumatycznych rozpylaczy do farby<ref name="hazlitt">{{cytuj książkę|autor=Henry Hazlitt |tytuł=Ekonomia w jednej lekcji |wydawca=Instytut Ludwiga von Misesa |rok=2012 |isbn=9788363250072 |url=http://mises.pl/projekty/projekty-zrealizowane/ekonomia-w-jednej-lekcji/}}</ref><ref>W rzeczywistości mechanizacja produkcji spowodowała gwałtowny '''wzrost''' a nie spadek ilości miejsc pracy. Np. w USA w 1910 roku w przemyśle samochodowym pracowało 140 tys. osób, w 1920 roku z postępującą mechanizacją liczba miejsc pracy wzrosła do 250 tys., w 1930 – 380 tys., w 1973 – już 941 tys. Oczywiście, równocześnie zmieniła się struktura zawodowa pracowników, a niektóre zawody przeszły do historii.</ref>.
| |||