Ładunek (nabój): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmausBot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę linki interwiki (1) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:Q7132685
PG (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Ładunek''' - (inaczej patron, (od niem.{{w języku|de|Patrone}}) - historycznie [[nabój]], pierwowzór współczesnego [[amunicja zespolona|naboju zespolonego]]. Znane użycie w [[język polski|polszczyźnie]] ok. 1601<ref>hasło ''ładunek'' [w:] {{cytuj stronę| url = http://xvii-wiek.ijp-pan.krakow.pl/pan_klient/index.php?strona=haslo&id_hasla=10878&forma=ŁADUNEK#10878| tytuł = Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku | data dostępu = 2010-07-27| autor = | opublikowany =[[Polska Akademia Nauk|PAN]] Instytut Języka Polskiego | praca = | data = | język =pl }}</ref>.
 
Zawinięta w papierową tulejkę porcja [[proch czarny|czarnego prochu]] wraz z [[pocisk]]iem <ref>sporządzanie ładunków - Maciejewski, strs. 155, rys. 21 (za franc. ''"Règlement de Bardin"'', 1807)</ref>. Ułatwiało to ładowanie [[broń odprzodowa|broni odprzodowej]], do oddania pojedynczego strzału. Ładunki przechowywane były w [[ładownica|ładownicy]].
 
W Polsce (po raz pierwszy w Europie) wprowadzenie ładunków przypisuje się królowi [[Stefan Batory|Stefanowi Batoremu]] w ramach reformy wojska ([[piechota wybraniecka]]<ref>strs. 13 [w:] {{Cytuj książkę | nazwisko= Maciejewski| imię=Marian| inni= | tytuł=Broń palna wojsk polskich 1797-1831| data=[[1980]]| wydawca=[[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Ossolineum]]| miejsce=Wrocław| isbn=83-04-00440-2| strony=165}}</ref>).
 
Zastąpiły używane dotychczas [[prochownica|prochownice]], zwłaszcza w wojsku, eliminując stosowanie [[przybitka|przybitki]] i [[flejtuch]]a (zmięty papier stanowił przybitkę). Ułatwiały ładowanie i tym samym zwiększały szybkostrzelność, choć wymagały kosztownego wówczas [[papier]]u ([[papier czerpany]]). Rozpowszechnione w końcu XVII i XVIII w.. Stosowane do II poł. XIX w., do momentu wprowadzenia broni odtylcowej (np. [[Karabin Halla|karabinu Halla wz. 1819]], [[Karabin Dreysego wzór 1849|karabinu Dreyse wz. 1849]], [[Karabin Kammerlader|karabinu norweskiego M1842]]) z [[Amunicja zespolona|nabojem zespolonym]].
 
Podczas ładowania broni<ref>opis ładowania broni na 12 temp - w: ''"Regulamen musztry dla piechoty Woyska Polskiego..."''</ref>, należało odgryźć przednimi zębami<ref>(ciekawostka) - brak przednich zębów zwalniał od służby wojskowej</ref> koniec ładunku, podsypać proch do [[lufa|lufy]] , resztę prochu wsypać na [[panewka (broń palna)|panewkę]] <ref>dla karabinu piechoty wz. 1777 AN IX Francja: waga podsypki 1,0 g waga prochu 12,24 g za: Maciejewski, ''"Broń palna.."'', strs. 38</ref>, następnie wsunąć do lufy zmięty papier z opakowania ładunku (jako [[przybitka|przybitkę]]), a na końcu [[pocisk]], ubijając wszystko [[stempel (broń)|stemplem]].
 
== Zobacz też ==
Linia 28:
 
== Linki zewnętrzne ==
* {{cytuj stronę| url = http://www.waterloo-reconstitution.com/fabrication_cartouche.htm | tytuł = Fabrication des cartouches (pol. Sposób przygotowania ładunków wgwedług ''"Règlement de Bardin"'', 1807 z rysunkami)| data dostępu = 2010-07-27| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język =fr }} stosowany m.in. w [[Armia Księstwa Warszawskiego|Armii Księstwa Warszawskiego]].
 
[[Kategoria:Amunicja]]