Wersja z 01:53, 2 maj 2015 edytuj Pkierski (dyskusja \| edycje) 182 edycje Zmiana EET na CEST (oficjalnie to CEST obowiązuje w Polsce latem) ← poprzednia edycja		Wersja z 13:38, 30 cze 2015 edytuj anuluj edycję Daroooo (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 7642 edycje m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne Znacznik: VisualEditor następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Leap second.svg\|thumb]] '''Sekunda przestępna''', nazywana też '''sekundą skokową''' – dodatkowa [[sekunda]] dodawana czasem (zwykle w czerwcu lub w grudniu) w celu zsynchronizowania [[Uniwersalny czas koordynowany\|uniwersalnego czasu koordynowanego]] ze średnim [[czas słoneczny\|czasem słonecznym]]. Daty dodawania sekund przestępnych w celu zsynchronizowania doby z opóźniającym się ruchem obrotowym [[Ziemia\|Ziemi]] na podstawie obserwacji astronomicznych określa Międzynarodowa Służba Ruchu Obrotowego Ziemi i Systemów Odniesienia ([[IERS]], [[język angielski\|ang.]] ''International Earth Rotation and Reference Systems Service~~, w skr. [[IERS]]~~''). Ostatnia sekunda przestępna dodana została 30 czerwca 2012, o godzinie: 23:59:60 UTC. Konieczność dodawania sekund przestępnych jest spowodowana niewystarczającą dokładnością wyznaczenia w latach 50. XX wieku długości doby słonecznej i wynikającej stąd długości sekundy, zmianami okresu obrotu Ziemi z powodu nieprzewidywalnych czynników, takich jak ruchy masy we wnętrzu Ziemi, oraz stałym spowalnianiem prędkości obrotu Ziemi wywołanym tarciem mas ziemi i wody w trakcie [[pływy morskie\|pływów]]. Linia 37: Pojęcie to jest stosunkowo nowe, jednakże jest już uwzględniane w większości narodowych systemów [[prawo\|prawnych]], choć w sposób niejednolity w skali międzynarodowej. Z tego powodu planuje się reformę polegającą na zakazie stosowania sekund przestępnych np.: * ~~całkowitego~~całkowitym (przyjęcie metodologii występującej w [[Czas GPS\|czasie GPS]]), * ~~lub raczej~~ stosowanie jednostek zbiorczych wyższego rzędu. ~~obydwa~~Obydwa te rozwiązania spowodują ~~jednak~~natomiast dalsze (w połączeniu ze strefami czasowymi, oraz występowaniem czasu letniego/zimowego) odchodzenie od naturalnego czasu słonecznego, zdają się być jednak korzystniejsze niż stan obecny, ze względu na łatwiejsze porozumienie międzynarodowe (większe jednostki są łatwiejsze w uzgodnieniu). Przestępna sekunda i jej dodawanie jest definiowane m.in. dla [[Uniwersalny czas koordynowany\|UTC]] ([[język angielski\|ang.]] ''Coordinated Universal Time'') i zapewnia zgodność (z dokładnością do 0,9 sekundy) czasu mierzonego [[zegar atomowy\|zegarami atomowymi]] tworzących skalę czasu atomowego (TA) z czasem astronomicznym (słonecznym), opierającym się na szybkości rotacji planety. Obecnie różnica między tymi dwoma czasami to około 2 do 3 milisekund dziennie. Oznacza to, że przestępna sekunda wprowadzana musi być średnio nieco rzadziej niż raz na rok. Jak się jednak okazuje występują nawet kilkuletnie okresy, kiedy nie ma potrzeby wydłużania lat w ten sposób. [[Plik:Leapsecond.ut1-utc.svg\|thumb\|left\|~~300px~~350x350px\|Różnica między UT1, odpowiadającemu obrotowi Ziemi i UTC, wskazywanym przez dokładne zegary. Opadająca linia oznacza narastanie opóźnienia ruchu obrotowego Ziemi w stosunku do uniwersalnego czasu koordynowanego. Miejsca skokowego wzrostu odpowiadają korektom czasu UT1 przez dodanie przestępnych sekund.]]▼ Obecnie różnica między tymi dwoma czasami to około 2 do 3 milisekund dziennie. Oznacza to, że przestępna sekunda wprowadzana musi być średnio nieco rzadziej niż raz na rok. Jak się jednak okazuje występują nawet kilkuletnie okresy, kiedy nie ma potrzeby wydłużania lat w ten sposób. Sekunda przestępna jest dodawana równocześnie na całym świecie, jak dotychczas na końcu ostatniego dnia czerwca lub grudnia czasu UTC, choć możliwe jest to także na koniec innych miesięcy. Oznacza to, że np. w Polsce dodawana jest jako 0:59:60 [[1 stycznia]] [[Czas środkowoeuropejski\|czasu środkowoeuropejskiego (CET)]] lub 1:59:60 [[1 lipca]] [[Czas środkowoeuropejski letni\|czasu środkowoeuropejskiego letniego (CEST)]]. Zapowiedzi o jej wprowadzeniu podawane są z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Zakłada się również możliwość odjęcia 1 sekundy, jednak sytuacja taka nie miała jak dotąd miejsca.▼ ▲[[Plik:Leapsecond.ut1-utc.svg\|thumb\|left\|300px\|Różnica między UT1, odpowiadającemu obrotowi Ziemi i UTC, wskazywanym przez dokładne zegary. Opadająca linia oznacza narastanie opóźnienia ruchu obrotowego Ziemi w stosunku do uniwersalnego czasu koordynowanego. Miejsca skokowego wzrostu odpowiadają korektom czasu UT1 przez dodanie przestępnych sekund.]] ▲Sekunda przestępna jest dodawana równocześnie na całym świecie, jak dotychczas na końcu ostatniego dnia czerwca lub grudnia czasu UTC, choć możliwe jest to także na koniec innych miesięcy. Oznacza to, że np. w Polsce dodawana jest jako 0:59:60 [[1 stycznia]] [[Czas środkowoeuropejski\|czasu środkowoeuropejskiego (CET)]] lub 1:59:60 [[1 lipca]] [[Czas środkowoeuropejski letni\|czasu środkowoeuropejskiego letniego (CEST)]]. Zapowiedzi o jej wprowadzeniu podawane są z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Systemy rozpowszechniające dokładne sygnały czasu (np. [[DCF77]], [[Network Time Protocol\|NTP]]) przewidują w swoich protokołach miejsce na informację o sekundzie przestępnej. Ziemia obraca się wolniej niż w momencie synchronizacji zegarów z obrotem Ziemi w 1958 roku. Najwolniej Ziemia obracała się w połowie lat 90. Po roku 2000 obraca się szybciej niż w latach 90. XX wieku. ~~Zakłada się również możliwość odjęcia 1 sekundy, jednak sytuacja taka nie miała jak dotąd miejsca.~~ {{commonscat\|Leap second\|sekunda przestępna}}

Sekunda przestępna: Różnice pomiędzy wersjami