Kryzys tequila: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m -wielokrotne linkowania |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
'''Kryzys tequila''' – [[kryzys walutowy]] w [[Meksyk]]u na przełomie 1994 i 1995 r. wywołany nagłą [[dewaluacja|dewaluacją]] [[peso meksykańskie|peso]] 20 grudnia 1994 r., niedługo po objęciu przez [[Ernesto Zedillo]] fotela prezydenta kraju. Krok ten (nazwany przez ustępującego prezydenta [[Carlos Salinas de Gortari|Carlosa Salinasa de Gortari]] grudniową pomyłką) spowodował szybką ucieczkę inwestorów zagranicznych, spadek [[produkt krajowy brutto|PKB]] oraz wzrost [[inflacja|inflacji]]. Kryzys został opanowany dzięki pomocy finansowej [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]], [[Międzynarodowy Fundusz Walutowy|Międzynarodowego Funduszu Walutowego]] i [[Bank Rozrachunków Międzynarodowych|Banku Rozrachunków Międzynarodowych]] w pierwszym kwartale 1995 r., lecz jego konsekwencje gospodarcze odczuwane były w Meksyku i poza jego granicami przez wiele lat (tzw. [[efekt tequila]]).
== Przyczyny kryzysu ==
Jedną z głównych przyczyn kryzysu był zbyt wysoki kurs peso. Meksyk utrzymywał sztywny kurs swojej waluty (ok. 3,3 peso za 1 [[dolar amerykański|dolara]]). Wynikało to z restrykcyjnej [[polityka pieniężna|polityki pieniężnej]] w celu utrzymania niskiej [[inflacja|inflacji]], jak również chęci zdobycia reputacji państwa o stabilnej gospodarce (co było niezwykle ważne w kontekście przystąpienia Meksyku do [[NAFTA]] 1 stycznia 1994 r.). Szybki napływ inwestycji zagranicznych w warunkach niskiej inflacji dawał początkowo nadzieje na utrzymanie trwałego [[wzrost gospodarczy|wzrostu gospodarczego]], lecz okazało się to niemożliwe z uwagi na niski wzrost produktywności pracy i konkurencyjności towarów krajowych za granicą. Wysoki kurs peso sprawiał, że [[eksport]] nie był w stanie nadążać za szybko rosnącym [[import]]em, w wyniku czego powiększał się [[deficyt handlowy]] Meksyku. Szybko malały również [[rezerwy walutowe]] (o około 60% w 1994 r.).
Dodatkowo istotną rolę odegrały czynniki polityczne i błędy w prowadzeniu [[polityka makroekonomiczna|polityki makroekonomicznej]]. W 1994 r. kończyła się 6-letnia kadencja prezydenta [[Carlos Salinas de Gortari|Carlosa Salinasa de Gortari]]. Aby zjednać sobie wyborców, ustępujący rząd zwiększał wydatki państwa i pogłębiał w ten sposób [[deficyt budżetowy]]. Sfinansowanie rosnących wydatków możliwe było dzięki emisji bonów (tzw. tesobonos), które indeksowane były względem dolara. Spadek kursu peso sprawił, że rząd nie był już w stanie spłacić długów z tytułu tesobonos.
Na obniżenie stabilności politycznej i gospodarczej Meksyku, a w konsekwencji odpływ kapitału zagranicznego, złożyły się również wcześniejsze wydarzenia. 1 stycznia 1994 r. rozpoczęło się powstanie indiańskiej ludności w stanie [[Chiapas]], co zniechęciło inwestorów do inwestowania w tym regionie. Ważnym wydarzeniem było również zabójstwo najważniejszego kandydata na prezydenta Meksyku [[Luis Colosio|Luisa Colosio]] 23 marca 1994 r. Pół roku później przeprowadzono udany zamach na sekretarza generalnego rządzącej partii [[Jose Francisco Ruiz Massieu|Jose Francisco Ruiza Massieu]]. Na niepewną sytuację polityczną złożyły się też oskarżenia członków rodziny prezydenta [[Carlos Salinas de Gortari|Carlosa Salinasa de Gortari]] o korupcję (brat prezydenta, Raul, został aresztowany).
== Przebieg kryzysu ==
Za datę rozpoczęcia kryzysu uważa się 20 grudnia 1994 r., kiedy prezydent [[Ernesto Zedillo Ponce de León|Ernesto Zedillo]] ogłosił [[dewaluacja|dewaluację]] peso. Sztywny kurs waluty został obniżony o 15% (do poziomu 4 peso za 1 dolara). Zmiana kursu okazała się jednak niewystarczająca. Peso wciąż pozostawało zbyt drogie, co pobudziło oczekiwania inwestorów do dalszych [[dewaluacja|dewaluacji]]. 22 grudnia 1994 r. rząd został zmuszony do całkowitego uwolnienia kursu peso (w ciągu tygodnia jego kurs spadł do 7,2 peso za 1 dolar). Utrzymanie [[sztywny kurs walutowy|sztywnego kursu]] waluty nie było możliwe ze względu na szybko topniejące [[rezerwy walutowe]]. Szybko spadający kurs peso sprawił, że rząd nie był w stanie spłacić bonów tesobonos indeksowanych w dolarach. Dlatego 27 grudnia 1994 r. zawieszono notowania tesobonos.
== Program stabilizacyjny i pomoc zagraniczna ==
3 stycznia 1995 r. rząd ogłosił program stabilizacyjny, lecz nie przekonał on inwestorów do pozostania w Meksyku. Kryzys pomogła zażegnać dopiero pomoc finansowa, którą zainicjował rząd Stanów Zjednoczonych. Już na początku roku Meksyk otrzymał 50 miliardów dolarów pożyczki. Większość pochodziła z Funduszu Stabilizacyjnego Waluty Stanów Zjednoczonych, [[
Pomoc międzynarodowa, przede wszystkim Stanów Zjednoczonych, wynikała z obawy, że meksykański kryzys może przenieść się na inne kraje [[Ameryka Łacińska|Ameryki Łacińskiej]], a w konsekwencji zagrozić gospodarce Stanów Zjednoczonych, dla których Meksyk był w tamtym czasie trzecim największym partnerem handlowym. Poza tym Stany Zjednoczone zarobiły na udzielonej pożyczce około 500 milionów dolarów.
== Gospodarka Meksyku po kryzysie ==
Linia 23:
== Bibliografia ==
* Kenen P. B., ''The International Financial Architecture:
* Krugman P., ''Wracają problemy kryzysu gospodarczego'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
* Piech K., ''Tequila crisis i tequila effect'', Polityka gospodarcza nr 5-6 (2001-2002), s. 226-236.
* Zdanowicz B., ''System gwarantowania depozytów w Meksyku'', Bankowy Fundusz Gwarancyjny.
* ''
[[Kategoria:Finanse]]▼
[[Kategoria:Gospodarka Meksyku]]
[[Kategoria:1994 w Ameryce Północnej]]
[[Kategoria:1995 w Ameryce Północnej]]
| |||