Grom dźwiękowy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
to tylko obserwator, domysły czym się zajmuje zostawmy filozofom.
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 1:
<!--{{disambigR|zjawiska akustycznego|[[Grom|inne artykuły dotyczące znaczenia słowa Grom]]}}-->
 
'''Grom dźwiękowy''' – efekt akustyczny towarzyszący rozchodzeniu się [[fala uderzeniowa|fali uderzeniowej]], występujący także po jej rozprężeniu się. Wytwarzany przez obiekt poruszający się z [[prędkośćPrędkość naddźwiękowa|prędkością]] naddźwiękową]], [[wybuch]] lub [[piorun]].
 
[[Plik:Bullet in flight.png|thumb|left|200px|Jedna z pierwszych fotografii pocisku w czasie lotu wykonana przez [[Peter Salcher|Petera Salchera]] we współpracy z [[Ernst Mach|Ernstem Machem]] w roku 1886 w czasie ich wspólnych badań. Widoczna struktura akustycznej fali uderzeniowej]]
Uproszczony szkic (po prawej stronie) pokazuje układ skośnych fal uderzeniowych wokół samolotu lecącego z prędkością naddźwiękową. Do obserwatora dociera kolejno przednia i tylna fala uderzeniowa, dlatego słyszy on w takim przypadku charakterystyczny podwojony "bang"„bang”.
 
[[Plik:Sonic boom.svg|thumb|Fale uderzeniowe docierają kolejno do obserwatora]]
 
Warunkiem koniecznym powstawania skośnych fal uderzeniowych, rozchodzących się na dużą odległość (wiele kilometrów) od lecącego obiektu, jest jego naddźwiękowa prędkość. Rozpowszechnione mniemanie, że grom dźwiękowy powstaje przy przekraczaniu prędkości dźwięku, a jego źródłem jest "pokonywana„pokonywana [[bariera dźwięku|bariera dźwięku”]]", jest całkowicie mylne. Wprawdzie już przy prędkościach mniejszych od prędkości dźwięku, ale po przekroczeniu krytycznej [[liczba Macha|liczby Macha]], pojawiają się w bezpośrednim otoczeniu obiektu fale uderzeniowe i obiekt (samolot) wchodzi w ''zakres'' prędkości, o którym mówi się potocznie [[bariera dźwięku]][[bariera dźwięku|”]], ale fale te są słabe i nie rozchodzą się na większe odległości.
 
Natomiast fale uderzeniowe w niewielkiej odległości od dużego obiektu lecącego z prędkością naddźwiękową niosą ze sobą tak znaczny skok ciśnienia (rzędu setek hPa), że ich działanie może być niszczące. Widoczny na rysunku obserwator, będąc w wynikającej ze skali rysunku odległości od niewielkiego samolotu lecącego z prędkością odpowiadającą [[liczba Macha|liczbie Macha]] ponad 1,3 (co wynika z kąta odchylenia fal), nie odniósłby jednak fizycznych obrażeń.
 
W latach pięćdziesiątych zeszłego stulecia w USA zbudowano naddźwiękowy bombowiec [[Convair B-58 Hustler|B-58 Hustler]]. Jednym z jego zastosowań miało być latanie na małej wysokości, przy prędkości naddźwiękowej, nad torami kolejowymi lub drogami – i pozostawianie za sobą postępującego z prędkością wielu setek metrów na sekundę pasa zniszczeń.
 
W miarę zwiększania się odległości od samolotu generowana fala uderzeniowa słabnie i degeneruje się w silną [[Fale akustyczne|falę dźwiękową]], nie siejącą zniszczeń, ale stwarzającą dyskomfort mieszkańcom. Dlatego zabronione są loty z prędkością naddźwiękową nad gęsto zaludnionymi obszarami.