Episteme: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paterm (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
m drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Efez Celsus Library 5 RB.jpg|thumb|Personifikacja ''Episteme''. Rzeźba w [[Biblioteka Celsusa|Bibliotece Celsusa]] w [[Efez]]ie w [[Turcja|Turcji]].]]
'''Episteme''' ({{grc|ἐπιστήμη}}) – w [[filozofiaFilozofia starożytnej Grecjistarożytna|filozofii starożytnej Grecji]] pojęcie oznaczające wiedzę. Używane jest w dwóch zasadniczych kontekstach:
* ''episteme'' oznaczająca wiedzę pewną, niepodważalną, uzasadnioną i przeciwstawianą opinii (''[[doksa]]'') czy wiedzy niepewnej{{odn|Preus|2007|s=105}},
* ''episteme'' oznaczające wiedzę teoretyczną, przeciwstawianą umiejętnościom praktycznym (''[[techne]]''){{odn|Parry|2003}}.
 
W starożytnej Grecji funkcjonowały także inne słowa bliskoznaczne. [[Filozofia przedsokratejska|Presokratycy]] używali raczej takich słów jak ''sofia'' (tłumaczona często jako [[mądrość]]), ''gnome'' czy ''gnosis''{{odn|Preus|2007|s=105}}.
 
W filozofii [[Platon]]a ''episteme'' oznaczała wiedzę dotyczącą prawdziwego świata [[idea|idei]], poznawana [[rozum]]owo, w przeciwieństwie do doksy, która dotyczy świata zmysłowego, złudnego. U [[Arystoteles]]a wiedza ma postać systemu [[sylogizm]]ów, w którym wychodząc od [[przesłanka|przesłanek]], wyprowadza się kolejne twierdzenia za pomocą [[rozumowanie dedukcyjne|dedukcji]]. ''Episteme'' była ogólna i pewna. Dzieliła się na wiedzę teoretyczną (spekulatywną), praktyczną (związaną z działaniem [[etyka|etycznym]] czy [[działanieDziałania polityczne|politycznym]]) i wytwórczą (pojetyczną - ''techne''){{odn|Preus|2007|s=105-106}}.
 
Od słowa ''episteme'' pochodzi nazwa działu filozofii: [[epistemologia]], czyli teoria poznania.
 
{{przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę|tytuł=The imięStanford r=Richard|Encyclopedia nazwiskoof r=ParryPhilosophy|rozdziałurl=Episteme and Technehttp://plato.stanford.edu/entries/episteme-techne/|inni= Edward N. Zalta (ed.)|tytuł nazwisko r=TheParry| Stanfordimię Encyclopediar=Richard|rozdział=Episteme ofand PhilosophyTechne|wydawca=|miejsce= |rok= 2003 |url=http://plato.stanford.edu/entries/episteme-techne/|odn=tak}}
* {{cytuj książkę|imię=Anthony|nazwisko=Preus|imię=Anthony|tytuł=Historical Dictionary of Ancient Greek Philosophy|miejsce= Lanham, Maryland - Toronto - Oxford|wydawca=The Scarecrow Press, Inc|rok= 2007|isbn =0-8108-5487-2|odn=tak}}
 
[[Kategoria:Starogreckie pojęcia filozoficzne]]