Komisja śledcza (prawo międzynarodowe): Różnice pomiędzy wersjami

'''Komisja śledcza''' ([[Język angielski|ang.]] ''International Commission of Inquiry'', [[Język francuski|fr.]] ''Commission internationale d'enquête'' "Międzynarodowa„Międzynarodowa Komisja Śledcza"Śledcza”) -– organ mogący być powoływanym w trakcie [[spór (prawo międzynarodowe)|sporów międzynarodowych]] określony przez [[Konwencje haskie]] z 1899 i 1907 ustanawiające [[Stały Trybunał Arbitrażowy]]. Sprawy te omawia dział III (''On International Commission of Inquiry'', w oryginale [[Język francuski|fr.]] ''Des Commissions Internationales d'enquête'', w polskim tłumaczeniu: ''O międzynarodowych komisjach badań'').

Pierwszą sprawą rozpatrzoną w tym trybie był [[incydent na Dogger Bank]] w 1905 r.

Traktaty zawarte w latach 1913 - 19151913–1915 przez [[Stany Zjednoczone|USA]] z kilkudziesięcioma innymi państwami, gównie amerykańskimi i kilkoma europejskimi (znane od nazwiska negocjatora jako Traktaty [[William Bryan|Bryana]]), ustanawiały stałe komisje, uprawnione do obejmowania jurysdykcją sporów wszelkiej natury, mogące badać zagadnienia faktyczne i prawne. Strony zobowiązywały się rezygnować z użycia siły przed końcowym sprawozdaniem, lecz podobnie jak w konwencjach haskich opinia komisji miała charakter wyłącznie doradczy<ref>W składzie pięcioosobowej komisji znaleźć się mieli przedstawiciele zwaśnionych stron oraz kraju neutralnego. ''Idea ta zaprezentowana w piśmie okólnym z 24 kwietnia 1913 r., kierowanym do przedstawicieli zagranicznych w [[Waszyngton]]ie, zyskała żywy oddźwięk. Wyrazem tego było podpisanie jeszcze do końca 1913 r. przez 6 państw wspomnianych układów. W sumie zaś do wybuchu wojny w 1914 r. USA zawarły 30 podobnych układów, z czego ratyfikację zakończono w 21 przypadkach.'' ([[Krzysztof Michałek]] ''Na drodze ku potędze'', Warszawa 1991, s. 254) Nazywano je ''Cooling-Off Treaties''. W latach 1925 - 291925–29 w czasie sprawowania urzędu [[sekretarzSekretarze stanu USAStanów Zjednoczonych|sekretarza stanu]] przez [[Frank Billings Kellogg|Franka Kellogga]] USA zawarły 16 podobnych traktatów z innymi państwami. Tamże, s.352. Jednym z nich był Traktat Koncyliacyjny między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki, podpisany w Waszyngtonie 16 sierpnia 1928 r. [http://dokumenty.rcl.gov.pl/DU/rok/1930/wydanie/4/pozycja/27 (Dz.U. 1930 nr 4 poz. 27)]</ref>.

Układy [[arbitraż międzynarodowy|arbitrażowe]] zawarte w [[Locarno]] przez [[Republika Weimarska|Niemcy]] z [[Francja|Francją]], [[Belgia|Belgią]], [[Polska|Polską]] i [[Czechosłowacja|Czechosłowacją]] przewidywały, że przed wdrożeniem jakiegokolwiek postępowania spór, za obopólną zgodą stron, może być w celu doprowadzenia do zgody oddany stałej komisji międzynarodowej, utworzonej pod nazwą "Stała„Stała Komisja Pojednawcza"Pojednawcza” (ang. ''Permanent Conciliation Commission'', fr. ''Commission permanente de Conciliation''). Strony zamianować miały każda po jednym komisarzu, wybranym z pośródspośród swych obywateli i wyznaczyć za obopólną zgodą trzech pozostałych komisarzy z pośródspośród obywateli państw trzecich; ci trzej komisarze musieli być różnych narodowości. Z pośródSpośród nich Strony wyznaczały przewodniczącego Komisji. Pod względem śledztwa Komisja, o ile jednomyślnie nie powzięła innej decyzji, stosowała się do postanowień Działu III o międzynarodowych komisjach śledczych Konwencji Haskiej z 18 października 1907 r.

[[Karta Narodów Zjednoczonych]] w art. 33 wymienia "badania"„badania” (ang. ''enquiry'') wśród sposobów pokojowego rozstrzygania sporów: