Wersja z 21:02, 11 sty 2014 edytuj 31.175.244.151 (dyskusja) →‎Rewolucja francuska ← poprzednia edycja		Wersja z 21:43, 3 wrz 2015 edytuj anuluj edycję Sebek Adamowicz (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 58 779 edycji m drobne techniczne następna edycja →
Linia 1: {{inne znaczenia\|2=[[Wróg ludu (film)]]}} '''Wróg ludu''' -– termin używany w praktyce działania [[reżym]]ów rewolucyjnych (np. [[Wielka Rewolucja Francuska\|Rewolucja Francuska]], Rosja sowiecka po 1917 r.) na określenie przeciwników politycznych tych reżymów. Używany pierwotnie jako zwrot retoryczny a następnie termin propagandowy, stawał się niekiedy pojęciem prawnym przez ujęcie w przepisach prawa (np. prawa karnego). Poprzez zastosowanie tego określenia przeciwnik polityczny aktualnej [[rewolucja\|rewolucyjnej władzy]] stawał się wrogiem, przy czym zagrożona miała być nie tylko sama władza, ale cały lud. Władza rewolucyjna uzurpowała dla siebie prawo obrony ludu przed jego wrogami, zazwyczaj poprzez stosowanie nadzwyczajnych i surowych środków. W ten sposób osoba okrzyknięta wrogiem ludu mogła stać się celem represji ze strony rewolucyjnego państwa, stosowanej prewencyjnie dla zapobieżenia potencjalnym wrogim aktom. == Rewolucja francuska == W nowożytnej Europie termin wróg ludu zaczął być stosowany w okresie [[Wielka Rewolucja Francuska\|Wielkiej Rewolucji Francuskiej]], początkowo wobec jej przeciwników (arystokratom, duchownym, itd.) później zaś wobec każdego, kto występował przeciw rewolucyjnej władzy. Pozwalał on na wyjęcie spod prawa osób tak określonych. Uzasadniał również represje pozasądowe (np.rozstrzeliwanie wrogów ludu w [[Wandea (departament)\|Wandei]], która pozostała wierna królowi). Linia 12: <small>"Waszą jest więc rzeczą zadecydować, czy Ludwik jest wrogiem ludu francuskiego i czy jest mu obcy. Gdyby wasza większość rozgrzeszyła go, wyrok ten powinien by podlegać sankcji ludu. Jeżeli bowiem żaden obywatel nie może być przez akt suwerenny zmuszony do przebaczenia królowi, to tym bardziej suweren nie może być związany decyzją żadnej instytucji."{{r\|Just}}{{r\|Revo}}</blockquote></small> Wróg ludu stało się pojęciem prawnym na gruncie ustawy [[Konwent Narodowy\|~~Konwent~~Konwentu]]u z 10 czerwca 1794 r. (tzw. [[Prawo prairiala\|Prawo 22 prairiala]]). Ustawa stwierdzała, że [[Trybunał Rewolucyjny]] został powołany by karać wrogów ludu i wyliczała poszczególne ich kategorie. Do wrogów ludu zostali zaliczeni zwolennicy przywrócenia monarchii a także ci, którzy: :- – wspierają knowania wrogów Francji; :- – usiłują dyskredytować rewolucyjny rząd; :- – utrudniają aprowizację Paryża; :- – wywołują niezadowolenie mas; :- – rozsiewają fałszywe pogłoski, itp. Dla wszystkich wrógów ludu, zaliczonych do jednej z tych kategorii, [[Prawo prairiala\|Prawo 22 prairiala]] przewidywało karę śmierci, w uproszczonym postępowaniu przed Trybunałem, bez sporządzania pisemnego wyroku i bez możliwości apelacji{{r\|22prair}}. == Rewolucja bolszewicka == Po przejęciu przez [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego\|bolszewików]] władzy w Rosji określenie "wróg ludu" ([[język rosyjski\|ros.]] ''Враг народа'') było używane w [[propaganda\|propagandzie]] bolszewickiej jako pogardliwa i piętnująca zbiorcza nazwa dla wszystkich rzeczywistych lub potencjalnych przeciwników władzy sowieckiej. Poszczególne fale terroru komunistycznego rozszerzały zakres pojęcia wróg ludu na kolejne grupy społeczne. I tak, za wrogów ludu propaganda komunistyczna uznawała kolejno: [[Partia Konstytucyjno-Demokratyczna\|konstytucyjnych demokratów]] i [[Partia Socjalistów-Rewolucjonistów\|eserowców]], [[kułak~~\|kułaków~~]]ów i [[podkułacznik]]ów, spekulantów i NEP-manów (drobni przedsiębiorcy w okresie [[NEP]]), osoby duchowne, inżynierów lub agronomów ([[proces pokazowy\|procesy pokazowe]] o tzw.szkodnictwo), [[trockizm\|trockistów]], itp. W latach terroru stalinowskiego sama przynależność do grupy zaliczonej do wrogów ludu mogła pociągać za sobą represje karne: deportacja do obozu ([[GUŁAG]]) lub [[zesłanie]] administracyjne. Do kategorii wrogów ludu zaliczano wszystkie osoby skazane z tzw. politycznych artykułów kodeksów karnych obowiązujących w ZSRR ([[Artykuł 58 (radziecki kodeks karny)\|art. 58 KK]] [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka\|RFSRR]]). Linia 39 ⟶ 38: {{Przypisy\|przypisy= <ref name="Just">{{cytuj stronę\| url = http://anarchizm.net.pl/historia/mowa-oskarzycielska-w-procesie-ludwika-xvi\| tytuł = Mowa oskarżycielska w procesie Ludwika XVI\| data dostępu = 2013-03-14\| język = pl}}</ref> <ref name="Revo">{{cytuj książkę \|nazwisko = Jauffret\| imię = Louis François\| autor link = \| tytuł = [http://books.google.fr/books?id=iFcVAAAAQAAJ Histoire impartiale du procès de Louis XVI, ci-devant roi des Français, ou, Recueil complet et authentique de tous les rapports faits à la Convention nationale concernant le procès ci-devant roi]\| wydawca = Chez C.F. Perlet\| miejsce = \| rok = 1792\| strony = 157\| isbn = }}</ref> <ref name="Konst">{{cytuj stronę\| url = http://ru.wikisource.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0_(1936)/%D0%98%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F\| tytuł = Konstytucja ZSRR z 1936 r.\| data dostępu = 2013-02-24\| język = ru}}</ref> <ref name="22prair">{{cytuj stronę\| url = http://chnm.gmu.edu/revolution/d/439/\| tytuł = Tekst ustawy z 22 prairiala \| data dostępu = 2013-03-14\| język = en}}</ref> }} [[Kategoria:Radziecka terminologia propagandowa]]

Wróg ludu: Różnice pomiędzy wersjami