Powiększenie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, poprawa linków, int.
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, poprawa linków
Linia 3:
 
== Powiększenie liniowe ==
[[Plik:LinearlMagnification.svg|thumb|450x450px400x400px|Powiększenie liniowe]]
Stosunek wysokości obrazu A'B' do wysokości przedmiotu AB mierzone w kierunku prostopadłym do [[Oś optyczna|osi optycznej]] układu nazywa się powiększeniem (lub powiększeniem liniowym, a jeszcze dokładniej – '''poprzecznym powiększeniem liniowym''' '''poprzecznym''')
:: <math>p= \frac {A'B'}{AB}</math>
W ten sposób powiększenie jest definiowane głównie wówczas, gdy obraz jest [[Obraz rzeczywisty|rzeczywisty]] i istotny jest rozmiar tego obrazu na [[Ekran projekcyjny|ekranie]], na przykład w [[projektor]]ach, [[Grafoskop|rzutnikach]], [[aparat fotograficzny|aparatach fotograficznych]] (tutaj ekranem jest [[Matryca CCD|matryca]]). W przypadku obrazów rzeczywistych, otrzymywanych przy użyciu pojedynczej [[soczewka|soczewki]], powiększenie jest równe stosunkowi odległości od soczewki obrazu <math>y</math> do odległości od soczewki przedmiotu <math>x</math>'':''
Linia 12:
gdzie <math>f</math> jest [[ogniskowa|ogniskową]] soczewki. W przypadku obserwacji odległego przedmiotu, gdy <math>f\ll x</math> wzór ten redukuje się do prostszej postaci
:: <math>p=\frac{f}{x}</math>
W opisie urządzeń optycznych często zamiast podawać samą wartość powiększenia stosuje się zapis „x10”, „10x” lub „dziesięciokrotne” przy powiększeniu <math>''p'' = 10</math>.
 
=== Powiększenie mikroskopu ===
W mikroskopie występują dwa układy optyczne – [[okular]] i [[obiektyw]]. Powiększenie obrazu w mikroskopie jest iloczynem powiększeń obu tych układów:
 
:: <math>p= p_{ob}\cdot p_{ok}</math>
Aby w mikroskopie powstał ostry obraz, obraz wytworzony przez obiektyw musi znaleźć się prawie w ognisku okularu, wówczas:
:: <math>p= \frac {l}{f_{ob}}\cdot \frac {d}{f_{ok}}</math>,
gdzie:
: <math>f_{ob}</math> – ogniskowa obiektywu,
: <math>f_{ok}</math> – ogniskowa okularu,
: ''<math>d''</math> – [[odległość dobrego widzenia]] (najmniejsza odległość, z której oko ludzkie widzi ostro bez wysiłku),
: ''<math>l''</math> – odległość między ogniskami okularu i obiektywu. Ze względu na małe ogniskowe obu układów, jest to w przybliżeniu odległość pomiędzy obiektywem a okularem, dlatego bywa nazywana ''długością tubusu''.
 
=== Powiększenie liniowe wzdłużne ===
{{osobny artykuł|Powiększenie wzdłużne}}
Powiększenie liniowe może być też mierzone wzdłuż osi optycznej układu. Jest to powiększenie wzdłużne. O ile jednak powiększenie poprzeczne jest proporcjonalne do ''<math>f/x''</math>, o tyle powiększenie wzdłużne jest proporcjonalne do kwadratu tego stosunku, co dla obrazów odległych przedmiotów (<math>f/x\ll 1</math>) oznacza dużo mniejszą wartość powiększenia.
 
== Powiększenie kątowe ==
[[Plik:AngularMagnification.svg|thumb|400px|Powiększenie kątowe]]
Powiększenie kątowe określane jest dla [[obraz pozorny|obrazów pozornych]], ponieważ istotne jest głównie w przyrządach wyposażonych w [[okular]] (przystosowanych do obserwacji bezpośrednich) takich jak [[lupa]], [[Lorneta|lornetka]] czy [[teleskop]]. Powiększenie kątowe jest to stosunekiloraz [[rozmiar kątowy|rozmiaru kątowego]] obrazu do rozmiaru kątowego przedmiotu<ref>D. Halliday, R. Resnick, Fizyka 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa (1993), str. 466.</ref><ref>J. Orear, Fizyka t.2, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa (1998), str. 75.</ref>
:: <math>p_k= \frac {\theta _o}{\theta _p}</math>
Powiększenie kątowe bywa również definiowane jako stosunekiloraz [[tangensFunkcje trygonometryczne|tangensów]]ów tych kątów
:: <math>p_k= \frac {\operatorname {tg} \theta _o}{\operatorname {tg} \theta _p}</math>
Obie definicje dają praktycznie ten sam rezultat dla małych kątów.