Monzaemon Chikamatsu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
→‎Życiorys: drobne redakcyjne
Linia 28:
== Życiorys ==
[[Plik:ChikamatsuM.jpg|thumb|left|Autoportret]]
Chikamatsu urodził się w prowincji Echizen (obecnie wschodnia część [[Prefektura Fukui|prefektury Fukui]]) jako drugi syn w rodzinie samurajskiej. Przypuszcza się, że w młodości służył na dworze szlacheckim w [[Kioto]], gdzie przeniosła się cała jego rodzina, jednak brak jest dokładniejszych wiadomości na temat wczesnych lat jego życia. Uważa się, że w tym właśnie okresie Chikamatsu zdobył wykształcenie klasyczne. Prawdopodobnie pod wpływem kontaktów z teatrem, Chikamatsu postanowił porzucić życie samuraja i rozpocząć karierę dramaturga. Początkowo, w wieku około trzydziestu lat, związał się z niezwykle wówczas popularnym kantorem Uji Kaganojō Uji (1635-1711), dla którego napisał swój pierwszy ważny utwór ''Yotsugi Soga'' (Dziedzic rodu Soga) wystawiony w 1683 roku. Sztuka okazała się tak wielkim sukcesem, że sławny kantor [[Gidayū Takemoto]] (1651-1714) otworzył nią sezon w swoim teatrze Takemoto-za w Osace.
 
W latach późniejszych Chikamatsu stworzył na potrzeby Gidayū wiele innych sztuk jōruri, w tym sławną ''Shusse Kagekiyo'' (Kagekiyo zwycięski, 1685). Na współpracy tej skorzystali niewątpliwie obaj artyści: Gidayū, który po sukcesie Yotsugi Soga potrzebował utworów na wysokim poziomie, które pozwoliłyby mu kontynuować pasmo sukcesów oraz Chikamatsu, który wcześniej współpracując z Uji Kaganojō (1635-1711) nie mógł w pełni się rozwijać i usamodzielnić, u Gidayū znalazł natomiast potrzebę stworzenia czegoś nowego, duch nowatorstwa, którego brakowało Kaganojō. Ich kooperacja zrodziła nowe trendy w świecie jōruri, stąd też w his torii gatunku okres przed i po ich współpracy dzieli się zazwyczaj na „stare” i „nowe” jōruri.
Linia 36:
Ogólnie sztuki jōruri autorstwa Chikamatsu podzielić można na dwie grupy: dramaty jidaimono, czyli opowieści traktujące głównie o legendarnych wojownikach, czy wielkich historiach miłosnych, których akcja dzieje się przed okresem Edo, oraz na utwory sewamono. Tematem sztuk sewamono stawały się często wydarzenia autentyczne, takie jak chociażby samobójstwa nieszczęśliwych kochanków czy opowieści o kurtyzanach. Tematyka ta sprawiła, że dramaty sewamono zyskiwały ogromną popularność i były wysoko cenione zarówno przez znawców teatru, jak i przeciętnych widzów. Po sukcesie ''Sonezaki shinjū'' Chikamatsu całkowicie porzucił kabuki na rzecz teatru lalkowego i przeniósł się z Kioto do [[Osaka|Osaki]].
 
Obecnie znanych jest ponad sto sztuk jōruri autorstwa Chikamatsu, chociaż istnieją również sztuki, o których uważa się, że mogły zostać przez niego napisane, nie ma jednak na to wystarczających dowodów. Wśród dramatów z gatunku jidaimono wciąż wystawiane pozostają m.in.: ''Keisei hangonkō'' (''Kurtyzana, czyli o wonności przeciw duchom'', 1708), czy ''Kokusen'ya kassen'' (Bitwy Koksingi, 1715). Natomiast wśród sztuk sewamono: ''Sonezaki shinjū'' (Samobójstwo kochanków w Sonezaki), ''Shinjū ten no Amijima'' (Samobójstwo z miłości w niebiańskiej Amijimie, 1720), ''Meido no hikyaku'' (Posłaniec do piekieł, 1711), czy ''Horikawa nami no tsuzumi'' (Rzeka Hori, czyli echo bębna na falach, 1707).
 
== Jōruri ==