Wrocław: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
zamiast "sylaba" było "slaba" |
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 31.61.140.5) i przywrócono wersję 43684542 autorstwa 78.8.6.19 |
||
Linia 49:
== Nazwa miasta ==
Pochodzenie nazwy miasta nie jest jasne, ponieważ w najstarszych określeniach tej nazwy zapisanych przez [[Thietmar z Merseburga|Thietmara]] jako ''Wrotizlaensem'' i ''Wortizlava'', oraz późniejszej z 1133 jako ''Vuartizlau'', występuje grupa -ar-, -ro-, a nie czeska -ra- ujawniająca się jako część nazwy miasta w późniejszych wiekach, co mogłoby wskazywać, że pochodzenie nazwy miasta należy tłumaczyć jako gród Wrocława, [[Wrocisław]]a, [[Warcisław]]a, które to imię było popularne wśród rycerstwa polskiego w różnych formach i odmianach<ref name="TAiWPN Universitas 2000">Sławomir Moździoch „Śląsk między Gnieznem i Pragą”, [w:] „Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy”, wyd. TAiWPN Universitas, Kraków, rok 2000, s. 187, ISBN 83-7052-710-8.</ref><ref>[[Stanisław Rospond (językoznawca)|Stanisław Rospond]] „Zabytki języka polskiego na Śląsku”, Wrocław-Katowice, 1948.</ref>.
Istnieje też hipoteza, że nazwa miasta pochodzi przypuszczalnie od imienia zmarłego w 921 roku księcia czeskiego [[Wratysław I|Vratislava I]], który być może czasowo panował nad grodem i który według legend jest założycielem miasta<ref>[http://www.deutsche-und-polen.de/orte/ort_jsp/key=breslau_wroclaw_1.html Ort: Breslau – Wroclaw 1000-1763 – Deutsche und Polen (rbb) Geschichte, Biografien, Zeitzeugen, Orte, Karten].</ref>. Według tej koncepcji w VI wieku [[Słowianie|słowiańskie]] plemię [[Ślężanie|Ślężan]] osiedliło się nad Odrą i wzniosło na [[Ostrów Tumski we Wrocławiu|Ostrowie Tumskim]] gród, który Vratislav I umocnił<ref name=autonazwa3>Klaus Klöppel: ''Breslau, Niederschlesien und seine tausendjährige Hauptstadt'', 3. Auflage 2010, S. 23.</ref>. Poza ww. argumentami językowymi, koncepcja ta napotyka też na wątpliwości natury historycznej, ponieważ dotychczasowe datowanie pierwszego wrocławskiego grodu na lata 940-970 przypada na co najmniej dwadzieścia lat po śmierci Vratislava I<ref name="TAiWPN Universitas 2000" />. Jednym z pierwszych źródeł nazwy miasta jest kronika [[Thietmar z Merseburga|Thietmara z Merseburga]] z XI wieku („Iohannem Wrotizlaensem”, „Wortizlava civitate”)<ref>H. Tiefenbach: ''Reallexikon der Germanischen Altertumskunde'', Band 3, 2. Auflage, S. 442.</ref>. Polska nazwa miejscowości „Wrocław” jest skrótem od [[Imiona słowiańskie|staropolskiego imienia]] „Wrócisław”. „Wrócisław” lub „Vratislaw” jest imieniem złożonym: pierwsza część (pol. „wrócić”, „wracać”, czes. „vraceti”, „vrátiti”) znaczy „wracać”, „zwracać”, „obalać przeciwnika”, „zmusić kogoś do ucieczki”. Druga część („sław”) znaczy „imię”, „poważanie”, „reputacja”, „sława”<ref name=autonazwa2>Paul Hefftner: ''Städtische evangelische Realschule I, Ursprung und Bedeutung der Ortsnamen im Stadtkreise Breslau'', 1909, S. 9 ff.</ref>. Dlatego inicjał „W” był/jest od dawna częścią herbu niemieckiego i polskiego. W roku 1154 [[Arabowie|arabski]] geograf [[Al-Idrisi]] w swoim dziele pt. [[Księga Rogera]] zamieścił nazwę Wrocławia jako ''-r(a)t(i)-
Niemiecka nazwa „Breslau” ma pochodzenie [[Słowianie|słowiańskie]]. W czasie, w którym Niemcy osiedlali się nad Odrą, istniało już osiedle polskie na [[Ostrów Tumski we Wrocławiu|Ostrowie Tumskim]]. Osiedle nazywało się „Wrocław”, ulokowane tu było już też [[Archidiecezja wrocławska|biskupstwo]]. Rosnące znaczenie tego biskupstwa spowodowało, że nie istniała potrzeba stosowania nowej nazwy dla osiedli niemieckich, słowiańska nazwa osiedla biskupiego używana była też dla osiedli niemieckich. Etymologiczne pochodzenie nazwy „Breslau” od nazwy „Wrocław” można udowodnić przez porównanie historycznych dokumentów duchownych i książęcych, w których można znaleźć dużo wariantów i odwołań do tej nazwy („ecclesiam Wratislaviensem”, „episcopus Wratizlauiensis”, „Wrotizlaensis”, „in foro Wratislaviensi”, „Wroczlaviensi provincia”, „Vrozlavia”, „Wortizlaua”, „Wrazslavie”, „Vratislavia”, „Wratizlavia”, „Wratislavia”, „Wratislawia”, „Vratizlav”, „Wratizlaw”, „Wratislaw”, „Wraislaw”, „Vratizlau”, „Wratizlau”, „Wratislau”, „Wreczeslaw”, „Wretslaw”, „Wrezlaw”, „Wrezlau”, „dux de Werslaue”, „Breczlaw”, „Bretzlaw”, „Bretlav”, „Bretzlau”, „Bretzla”, „Brezslaw”, „Brezlaw”, „Breßlaw”, „Bresslaw”, „Presslaw”, „Breslow”, „Breslou”, „Breßlau”, „Bresslau”, „Breslau”). Wymiana litery „W” na literę „B” uzasadnia się trudnościami w artykulacji przez Niemców wersji nazwy zaczynającej się od „W”. Niektórzy przypuszczają, że niemieckie osiedle początkowo mogło mieć swoją własną nazwę, która jednak nie zachowała się<ref name=autonazwa2 />.
| |||