Abu Sa’id: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
drobne merytoryczne
Linia 2:
'''Abu Sa’id''' pers. ابو سعید بہادر خان, mong. ᠪᠦᠰᠠᠢ ᠪᠠᠬᠠᠲᠦᠷ ᠬᠠᠨ (ur. [[2 czerwca]] [[1305]], zm. [[30 listopada]] [[1335]]<ref>[[Jerzy Hauziński]], ''Irańskie intermezzo. Dzieje Persji w średniowieczu (VII - koniec XV w.)'', Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2008, s. 269 jako datę śmieci podaje nie istniejąca datę 31 listopada.</ref>) – władca z dynastii [[Ilchanidzi|Ilchanidów]], panujący w latach 1316-1335.
 
Był synem [[Oldżajtu]]. W chwili śmierci ojca miał zaledwie dwanaście lat. W okresie jego małoletności regentem był głównodowodzący armią - [[Czoban]]. Objęcie władzy przez regenta oznaczało koniec wpływów wezyra [[Raszidoddin|Raszid ad-Dina]]. Został oskarżony o otrucie [[Oldżajtu]], co było o tyle łatwe, że był on osobistym lekarzem ilchana. Raszid został uznany za winnego i skazany na śmierć 7 lipca 1318 wraz ze swoim niepełnoletnim synem, który miał mu pomagać w dokonaniu zbrodni<ref>[[Bogdan Składanek]], ''Historia Persji'', t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog 2003, s. 280.</ref>. Okres małoletności ilchana to okres wzmocnienia pozycji koczowniczej arystokracji. Czoban otoczony krewnymi czuł bezkarność, czesto dochodziło do rebelii. Już w 1319 wybuchło powstanie w [[Chorasan]]ie, kierowane przez uciekiniera z ułusu czagatajskiego, [[Jasawur]]a, który skorzystał z kolejnej wojny Ilchanidów ze Złotą Ordą. Czoban jednak ostatecznie pokonał go i wyparł wojska Złotej Ordy z terenów Kaukazu. Z kolei w 1320 mamelucy najechali podległą Ilchanidom [[Armenia Mała|Małą Armenię]]. Konflikt rozwiązano na drodze negocjacji. Ostatecznie po 60 latach wojen w roku 1323 mamelucy i Ilchanidzi zawarli trwały pokój. W roku 1322 zbuntował się syn Czobana - Timurtasz. Ogłosił się on niezależnym władcą w Anatolii. Jego rebelięRebelię zdławił osobiście ojciec. UzyskującCzoban uzyskał też przebaczenie dla swojego syna Abu Saisa ilchana (pierwotnie Timurtasz został skazany na śmierć). Zezwolono mu na pozostanie wicekrólem Ar-Rumu. Ostatecznie wW 1327 Timurtasz, popadł ponownie w niełaskę,. Został ponownie skazany na ponownie śmierć i zbiegł do Kairu<ref>[[Peter M. Holt]], ''Bliski Wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku'', przeł. Barbara Czarska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1993, s. 201-202.</ref>. Inny syn Czobana - Dimiszk-chodża zbuntował się 1327 i został ścięty. Czoban zareagował na to wznieceniem buntu, lecz gdy przyszło do walnej rozprawy z ilchanem większość stronników go opuściła, tak że jeszcze w tym samym roku podzielił on los syna. Abu Said pozbawiony opieki ambitnego regenta powrócił do polityki Ghazana. W roku 1328 mianował wezyrem syna [[Raszidoddin|Raszid ad-Dina]] - [[Ghijas ad-Din Muhammad Raszidi|Ghijas ad-Dina Muhammada Raszidiego]]. Ten dazyłdążył w swojej polityce do ukrócenia podatkowej samowoli poborców. doprowadziłoSkonfliktowało to jednak do konfliktugo z koczowniczą arystokracją, która w czasach regencji Czobana pomnażała swoje dochody i przywileje kosztem państwa<ref>[[Bogdan Składanek]], ''Historia Persji'', t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog 2003, s. 281-282.</ref>. W 1335 Abu Said wziałwziął udział w wyprawie przeciwko [[Złota Orda|Złotej Ordzie]]. W czasie marszu wojsk w kierunku Arranu zmarł 30 listopada 1335<ref>[[Bogdan Składanek]], ''Historia Persji'', t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog 2003, s. 282 jako datę śmieci podaje 30 listopada.</ref> nie pozostawiając po sobie męskiego potomka. Po śmierci Abu Sa’ida wybuchła wojna domowa, która nie doprowadziła do wyłonienia jednego zwycięzcy, który mógłby zająć pozycję kolejnego ilchana. Państwo Ilchanidów powoli zaczęło się rozpadać.
 
== Bibliografia ==