Wikipedia

Rozłam w Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Wycofano edycje użytkownika 89.203.195.18 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Andros64.
poprawa przek., usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK+Bn
Linia 9:
W 1934 w [[Praga|Pradze]] czechosłowacka policja przechwyciła tzw. ''[[archiwum Senyka]]'', które zawierało informacje o podziemnej działalności OUN. Zostało one przekazane władzom polskim, i stało się to przyczyną wielu aresztowań, a samo archiwum jednym z głównych dowodów na [[Zabójstwo Bronisława Pierackiego#Proces|''procesie warszawskim'']] w 1935/1936. [[Omelan Senyk]] był podejrzany o zdradę, ale trybunał OUN tego nie potwierdził. Po śmierci Jewhena Konowalca z pomocą Jarosława Baranowśkiego Senyk skupił w swoim ręku całe kierownictwo OUN, aktywnie wpływając na politykę [[Andrij Melnyk|Andrija Melnyka]]. Powodowało to niezadowolenie i zarzuty działaczy krajowych. Od marca 1939 atakowano cały Prowid, w tym Andrija Melnyka i [[Mykoła Sciborski|Mykołę Sciborskiego]] za bezprawne przekazanie, przejęcie i sprawowanie władzy bez zgody przedstawicieli Krajowej Egzekutywy OUN, a Senyka i Baranowśkiego za brak właściwego nadzoru nad dokumentacją OUN, co ułatwić miało aresztowania działaczy krajowych, oraz o denuncjacje (podobno [[Roman Baranowśkyj|Roman]], brat Jarosława Baranowśkiego, był konfidentem polskiej policji, o to samo oskarżano również Jarosława). Baranowśkyj był również oskarżany o sabotowanie dostaw broni dla [[Sicz Karpacka|Siczy Karpackiej]] w 1938 (Richard Jary wyjaśnił, że taka była decyzja władz III Rzeszy). Prowod OUN oskarżano o wprowadzenie zakazu wyjazdu ochotników na pomoc walczącej [[Karpato-Ukraina|Karpato-Ukrainy]] (okazało się, że sam rząd Karpato-Ukrainy wystąpił o nieprzysyłanie ochotników, ponieważ posiadał nadmiar takowych, a brakowało dla nich broni).
 
[[Ryszard Torzecki]] powołując się na związanego z OUN historyka [[Petro Mirczuk|Petra Mirczuka]]<ref>''Informacje Torzeckiego, jakoby OUN odmówiła wszczęcia rebelii, opierają się wyłącznie na powojennych i nieudokumentowanych zaprzeczeniach nacjonalistów z OUN.'' -– [[Krzysztof Łada]], ''Teoria i ludobójcza praktyka ukraińskiego integralnego nacjonalizmu wobec Polaków, Żydów i Rosjan w pierwszej połowie XX wieku.'', [w:] ''Wołyń i Małopolska Wschodnia 1943-1944'', Red. Czesław Partacz, Bogusław Polak, Waldemar Handke, Koszalin-Leszno 2004, ISBN 83-921389-0-2, sss. 63-67.</ref> uważał, że we wrześniu 1939 r. Krajowy Prowyd (Zarząd Krajowy) OUN (inaczej Krajowa Egzekutywa OUN) pod kierownictwem [[LewŁew Rebet|LwaŁwa Rebeta]] odmówił wydania zgody zarządowi zagranicznemu OUN (pod kierownictwem Andrija Melnyka) na wszczęcie powstania antypolskiego. Wynikać to miało z tego, że nacjonaliści ukraińscy obawiali się, że w [[pakt Ribbentrop-Mołotow|pakcie Ribbentrop-Mołotow]] przewidziano włączenie tzw. Ukrainy zachodniej do ZSRR<ref>[[Ryszard Torzecki]]: ''Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej'', Warszawa 1993 Wyd. [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]], ISBN 83-01-11126-7; s. 24.</ref>. {{fakt|Decyzja Rebeta podjęta w zastępstwie Bandery (Stepan Bandera został po wybuchu wojny wypuszczony [[13 września]] [[1939]] z więzienia w Brześciu nad Bugiem – gdzie odbywał wyrok dożywotniego więzienia za zorganizowanie [[Zabójstwo Bronisława Pierackiego|zabójstwa Bronisława Pierackiego]] – a następnie zaaprobował decyzję Rebeta), była jakoby podstawą rozłamu w OUN|data=2012-05}} na frakcję OUN(M) ([[Andrij Melnyk]], [[Omelan Senyk]]) i OUN(B) ([[Stepan Bandera]], [[Lew Rebet]], [[Jarosław Stećko]] – banderowcy).
 
[[Grzegorz Motyka (historyk)|Grzegorz Motyka]] wątpi w możliwość odmowy przez OUN wszczęcia antypolskiej rebelii<ref name=motyka68>Grzegorz Motyka, "Ukraińska„Ukraińska partyzantka 1942-1960"1960”, Warszawa 2006, ISBN 83-88490-58-3, sss. 68-69.</ref>, która w rzeczywistości została powstrzymana przez Niemców w związku z napaścią ZSRR na Polskę 17 września 1939, co stanowiło realizację postanowień paktu Ribbentrop-Mołotow. Wcześniej, 10 września 1939, łącznik pomiędzy OUN a Abwehrą [[Richard Jary]] zadeklarował gotowość OUN do powstania<ref name=lada>Krzysztof Łada, ''Teoria i ludobójcza praktyka ukraińskiego integralnego nacjonalizmu wobec Polaków, Żydów i Rosjan w pierwszej połowie XX wieku.'', [w:] ''Wołyń i Małopolska Wschodnia 1943-1944'', Red. Czesław Partacz, Bogusław Polak, Waldemar Handke, Koszalin-Leszno 2004, ISBN 83-921389-0-2, sss. 63-67.</ref>. Było ono jednak powstrzymywane przez Niemców oczekujących na atak ZSRR na Polskę. Dopiero 12 września 1939 w związku z bezczynnością Sowietów, [[Adolf Hitler|Hitler]] wydał warunkową zgodę na wzniecenie ukraińskiego powstania, a 15 września potwierdził ją szef [[Abwehra|Abwehry]] [[Wilhelm Canaris|Canaris]]. Niemcy rozpoczęli realizację planu awaryjnego na wypadek niewywiązania się ZSRR z zobowiązań, to jest wzniecenie ukraińskiego powstania i powołanie marionetkowego państwa zachodnioukraińskiego. Andrij Melnyk rozpoczął ustalanie składu rządu ukraińskiego<ref name=motyka68 />. 17 września 1939 roku w związku z wkroczeniem Sowietów Canaris rozkazał przerwać te przygotowania<ref name=lada />.
 
Powołanie przez grupę Andrija Melnyka w 1939 [[Legion Ukraiński|Legionu Ukraińskiego]] pod auspicjami [[Abwehra|Abwehry]] było krótkotrwałym epizodem.
Linia 26:
 
== Rozłam ==
Bandera po krótkim pobycie w [[Rzym]]ie przybył do [[Kraków|Krakowa]]. Doprowadził do zwołania w dniach 9 i 10 lutego 1940 roku krajowej konferencji OUN. Na konferencji z krytyką koncepcji Stepana Bandery orientacji na „Nową Europę” wystąpił [[Iwan Mitrynga]], wysunąwszy hasło „Razem z Polakami, Francuzami, narodami ZSRR za wolną Europę bez Hitlera i Stalina”<ref>G.Mazur, J.Skwara, J. Węgierski -– "Kronika„Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa"Lwowa”, s. 113.</ref>. Na konferencji zażądano również ustąpienia ze stanowiska Melnyka. Kiedy to nie nastąpiło, banderowcy utworzyli Rewolucyjny Prowid i zwołali w Krakowie w dniach 1-[[3 kwietnia]] 1940 konspiracyjny '''Wielki Zbór OUN''', na którym przewodniczącym OUN wybrano Stepana Banderę. Utworzono również [[Wojskowy Ośrodek OUN]].
 
8 kwietnia Melnyk oddał Banderę pod sąd OUN, Bandera w rewanżu stwierdził, że Melnyk przestał już być przewodniczącym Prowodu OUN.
 
Zwolennicy Melnyka nie uznali wyboru Bandery, jednak z inicjatywy [[Osyp Bojdunyk|Osypa Bojdunyka]], ówczesnego głównego kontrolera OUN, podjęto ostatnią próbę mediacji – Melnyk utworzył komisję rozjemczą w składzie: [[Iwan Gabrusewycz]], [[Stepan Łenkawski|Stepan Łenkawskyj]], [[Omelan Senyk]], [[Roman Szuchewycz]], [[Richard Jary]]. 16 czerwca 1940 komisja przedstawiła Banderze i Melnykowi tekst uzgodnionego porozumienia, zgodnie z którym Jarosław Baranowśkyj, Omelan Senyk i [[Sydir Czuczman]] mieli opuścić Główny Prowid OUN, a wszystkie sporne sprawy miał rozwiązać zwołany nowy Wielki Zbór. Przez dwa dni liderzy obu frakcji zastanawiali się nad podpisaniem tego porozumienia, do czego ostatecznie nie doszło.
 
Rozwiązanie nastąpiło 13 sierpnia 1940 – w tym dniu Melnyk wydał [[Roman Suszko (pułkownik)|Romanowi Suszce]] rozkaz utworzenia ''Głównego Rewolucyjnego Trybunału OUN''. Trybunał podlegający Prowodowi wybranemu w Rzymie osądził Stepana Banderę i 9 innych popierających go działaczy, usuwając ich z OUN. Bojówka OUN z frakcji podlegającej Melnykowi, pod dowództwem [[Zynowij Knysz|Zynowija Knysza]], w tym dniu zajęła również sztab OUN w Krakowie, aresztując [[OłeksaOłeksandr Hasyn|Ołeksę Hasyna]] z ważnymi dokumentami.
 
Tę datę uznaje się za ostateczny rozłam OUN na dwie frakcje: OUN–R (OUN-B, frakcja rewolucyjna, rewolucjoniści, banderowcy) i OUN–M (frakcja melnykowska, solidaryści, melnykowcy).
Linia 45:
* właścicielem całej ziemi i wód, bogactw pod i nad ziemią jest państwo ukraińskie
* ziemia ukraińska dla chłopów ukraińskich, fabryki i warsztaty – dla ukraińskich robotników
* Trzecią Rzeszę potraktowano jako taktycznego sprzymierzeńca. Domagano się przeniesienia kierownictwa OUN Niemcy. Nie wykluczono sojuszu z Wielką Brytanią. Podjęta uchwała stwierdzała, że "jedyną„jedyną drogą do osiągnięcia naszych celów jest Ukraińska Rewolucja w moskiewskim imperium ZSRR z równoczesną walką wyzwoleńczą zniewolonych przez Moskwę narodów"narodów”
* wskazano ZSRR jako głównego wroga narodu ukraińskiego.
 
== Skutki rozłamu ==
Przed [[Atak Niemiec na ZSRR|atakiem III Rzeszy na ZSRR]] obie frakcje uczestniczyły w organizacji niemieckich jednostek wojskowych: banderowcy – [[Batalion "Nachtigall"„Nachtigall”|batalionu "Nachtigall"„Nachtigall”]], melnykowcy – [[Batalion "Roland"„Roland”|batalionu "Roland"„Roland”]]. Obie frakcje utworzyły również niezależne [[Grupy marszowe OUN|grupy marszowe]], mające za zadanie przejmowanie władz lokalnych na terenach zajętych przez wojska niemieckie.
 
Po ogłoszeniu przez OUN-B we Lwowie [[Akt odnowienia Państwa Ukraińskiego|Aktu odnowienia Państwa Ukraińskiego]] na "banderowców"„banderowców” spadły represje niemieckie, wielu działaczy zostało aresztowanych i rozstrzelanych. Często w ich aresztowaniu pomagali Niemcom działacze OUN-M. W rewanżu działacze OUN-B likwidowali również melnykowców, jak np. Omelana Senyka i [[Mykoła Sciborski|Mykołę Sciborskiego]].
 
{{Przypisy|2}}▼
 
== Zobacz też ==
* [[Szkoła oficerska im. płk. Konowalca]]
* [[Służba Bezpieczeństwa OUN|Służba Bezpeky]]
 
▲{{Przypisy|2}}
 
== Literatura ==
* [[Ryszard Torzecki]] -– "Polacy„Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej"Rzeczypospolitej”, Warszawa 1993, ISBN 83-01-11126-7.
* Ярослав Сватко -– "Місія„Місія Бандери"Бандери”, Lviv 2008, ISBN 966-7893-97-9.
 
 
[[Kategoria:Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Rozłam_w_Organizacji_Ukraińskich_Nacjonalistów”