Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: półautomatycznie poprawianie linkowań do województwo poznańskie |
m źródła/przypisy, linki zewnętrzne |
||
Linia 38:
Stronnictwo nie posiadało zwartej struktury organizacyjnej, a ponadto łączyło grupy osób o dość zróżnicowanych poglądach. Z tego względu w 1924 r. doszło do kilku secesji i rozłamów w partii. W czerwcu i listopadzie tego roku z ugrupowania odeszli [[Stanisław Ballin]], [[Włodzimierz Szakun]], [[Sylwester Wojewódzki]], [[Adolf Bon]], [[Antoni Szapiel]], [[Feliks Hołowacz]]. Utworzyli oni [[Niezależna Partia Chłopska|Niezależną Partię Chłopską]]. Gdy w [[Drugi rząd Władysława Grabskiego|gabinecie Władysława Grabskiego]] tekę ministra spraw zagranicznych miał objąć Stanisław Thugutt, jego partia wyraziła sprzeciw wobec tego posunięcia, argumentując, iż w takim przypadku musiałaby zaprzestać sporu z prawicą i PSL „Piast” (popierającymi rząd). Wobec takiego stanowiska własnego ugrupowania, Thugutt odszedł z PSL „Wyzwolenie” i został wicepremierem oraz ministrem bez teki w rządzie Grabskiego.
W marcu 1925 r., podczas Kongresu Związku Polskich Stronnictw Ludowych, podjęto rezolucje o konieczności [[Rozdział państwa od Kościoła|oddzielenia Kościoła od państwa]] oraz wywłaszczeniu bez odszkodowania. W czasie wprowadzania [[Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską (1925)|konkordatu]] posłowie głosowali za jego odrzuceniem<ref>Stanisław Giza. ''Kalendarz wydarzeń historii [[Ruch ludowy|ruchu ludowego]] 1895-1965.'' Warszawa 1967, s. 79.</ref>.
Postulowano także powrót [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]] o wojska i potępiono politykę Witosa w sprawie reformy rolnej. Świadczyło to o radykalizowaniu się partii. 25 marca 1925 r. klub parlamentarny stronnictwa stwierdził, iż nie jest w stanie, w ówczesnym układzie sił w Sejmie, przeprowadzić ''programowych postulatów oddzielenia Kościoła od Państwa i wykonania reformy rolnej bez odszkodowania''{{odn|Mościcki i Dzwonkowski|1928|s=240}}. W wyniku tego do Niezależnej Partii Chłopskiej przeszedł [[Alfred Fiderkiewicz]]. Z partii odszedł także [[Aleksy Ćwiakowski]]. Swój sprzeciw wobec postulatu przeprowadzenia reformy rolnej bez odszkodowania wyrazili natomiast parlamentarzyści: Bolesław Wysłouch, [[Stanisław Gaszyński]], [[Gustaw Dobrucki]], [[Bronisław Krzyżanowski]] (senatorowie) oraz [[Kazimierz Bartel]], [[Jerzy Barański]], [[Ludwik Chomiński]], [[Marian Zyndram-Kościałkowski]] i [[Eugeniusz Śmiarowski]] (posłowie). Utworzyli oni centrolewicowy [[Partia Pracy (Polska)|Klub Pracy]]. Wobec tego wydarzenia, Prezydium Zarządu Głównego PSL „Wyzwolenie” zażądało, aby secesjoniści złożyli mandaty parlamentarne. Rozłamowcy odpowiedzieli, iż o tej sprawie powinien rozstrzygnąć sąd. Na to jednak nie zgodziło się kierownictwo PSL „Wyzwolenie”. Secesjoniści z Klubu Pracy pozostali członkami parlamentu. W grudniu 1925 r. w Niezależnej Partii Chłopskiej znaleźli się po odejściu z PSL „Wyzwolenie” posłowie [[Władysław Kowalski (polityk)|Władysław Kowalski]], Tajanowicz i Lubieniecki. W tym samym czasie z PSL „Piast” odeszło 10 posłów (z Brylem i Plutą na czele) – tzw. Brylowcy. Utworzyli oni Klub Związku Chłopskiego, a następnie zwrócili się do klubu parlamentarnego „Wyzwolenia” z propozycją połączenia. Zarząd Związku Polskich Stronnictw Ludowych stwierdził jednak, że zgodnie z postanowieniami ostatniego zjazdu, posunięcie takie nie jest możliwe. W zamian za to proponowano stworzenie bloku stronnictw chłopskich reprezentowanych w parlamencie. Takiemu stanowisku przeciwstawił się Jan Dąbski, stojący na czele grupy 10 posłów, dawnych secesjonistów z PSL „Piast”, propagując połączenie na łamach „Gazety Ludowej”. 3 stycznia 1926 r. zarząd główny PSL „Wyzwolenie” zadecydował o usunięciu Dąbskiego z szeregów stronnictwa (za niesubordnację i ''niszczenie Stronnictwa celem zaspokojenia ambicyj osobistych''{{odn|Mościcki i Dzwonkowski|1928|s=242}}), a jego zwolenników oddano pod sąd partyjny. Ostatecznie z PSL „Wyzwolenie” odeszło 17 posłów – m.in. Dąbski, Polakiewicz i [[Andrzej Waleron]]. Grypa ta połączyła się z Brylowcami, tworząc [[Stronnictwo Chłopskie]]. Wkrótce potem z PSL „Wyzwolenie” wystąpiło trzech kolejnych posłów: Adamowicz, Dubrownik i [[Bronisław Wędziagolski]]. Powołali oni Kresowe Stronnictwo Chłopskie. Po odejściu posła Tatarczaka, stronnictwu przywrócono nazwę PSL „Wyzwolenie”{{odn|Mościcki i Dzwonkowski|1928|s=243}}.
| |||