Jan Skylitzes: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Chronicle by John Skylitzis, which depicts the elevation of the emperor on a shield by the soldiers.jpg|thumb|250px|Podniesienie cesarza na tarczy. Ilustracja(ilustracja z madryckiego rękopisu ''Kroniki'' Skylitzesa.)]]

'''Jan Skylitzes''' ([[gr.]]: Ἰωάννης Σκυλίτζης, ''Iōannēs Skylitzēs'') – kronikarz bizantyński z XI wieku. Autor ''Kroniki'' obejmującej dzieje Bizancjum w latach 811-1057.

== ŻycieDane biograficzne ==

Jan Skylitzes pochodziłPochodził z azjatyckiego temu Thrakesion. PiastowałW swej karierze piastował wysokie urzędy dworskie: [[protowestiariusz|protowestiariosa]] i dowódcy gwardii przybocznej cesarza (''drungários tes bígles''). Nosił tytuł kuropalatesa[[kuropalates]]a. Wymieniał jako swego rówieśnika [[Michał Psellos|Michała Psellosa]] (1018-1096/97). W 1092 roku napisał traktat prawny poświęcony cesarzowi [[Aleksy I Komnen|Aleksemu I Komnenowi]]<ref name="Jur187=">{{Cytuj książkę |nazwisko= Jurewicz |imię=O.|autor link=Oktawiusz Jurewicz |tytuł= Historia literatury bizantyńskiej|strony=187-189}}</ref>.

Skylitzes jestJest autorem ''Kroniki'' (tyt. oryg. ''Epitomé tes historías'') obejmującej dzieje Bizancjum w latach 811-1057, – od wstąpienia na tron cesarza [[Michał I Rangabeusz|Michała I Rangabeusza]] do końca panowania [[Michał VI Stratiotikos|Michała VI]]. PanowanieOpis rządów Michała Rangabeusza stanowi wstęp do zasadniczegozasadniczej opowiadania, które zaczynanarracji sięzapoczątkowanej od czasów [[Leon V Armeńczyk|Leona V Armeńczyka]] (813). SwojąSwe ''Kronikę''dzieło Skylitzes opracował jako kontynuację Kronikikroniki [[Teofan Wyznawca|Teofanesa Wyznawcy,]] (o czym wspomina w przedmowie). Posiada onaono strukturę typowej kroniki bizantyńskiej., Przedstawiaprzedstawiając rządy cesarzy rok po roku, naa każdy rok poświęcającomawiając w jedenosobnym rozdziałrozdziale<ref name="Jur189=">{{Cytuj książkę |nazwisko= Jurewicz |imię=O.|autor link=Oktawiusz Jurewicz |tytuł= Historia literatury bizantyńskiej|strony=189}}</ref>.

[[Plik:Greekfire-madridskylitzes1.jpg|thumb|350px|Użycie ognia greckiego. Ilustracja(ilustracja z madryckiego rękopisu ''Kroniki'' Skylitzesa.)]]

''Kronika''Z Skylitzesa jest zhistorycznoliterackiego punktu widzenia historycznoliterackiegodzieło Skyliztesa jest bardzoniezwykle wartościowymcennym źródłem dla poznania dziejów Bizancjum, a dla okresu 948-961 źródłem– jedynym. Korzystnie odróżnia się od innych, raczej przeciętnych kronik tego okresu. Skylitzes naWe wstępie swego dzieła samautor dał przegląd współczesnych mu prac historycznych., Wymieniawymieniając dzieło Jerzego Synkellosa, jego kontynuatora [[Teofan Wyznawca|TeofanesaTeofana Wyznawcę]], później kolejno prace Michała Psellosa, Teodora Dafnopatesa, Niketasa Paflagończyka, Józefa Genesiosa, Leona Diakonosa, Teodora z Sebastii, Demetriosa z Kyzikos i Jana Lydosa. Pozytywnie ocenia tylkoprzy tym jedynie dwie pierwsze (Synkellosa i Teofanesa.), Pozostałympozostałym zarzucazarzucając powierzchowność i stronniczość. Dlatego – jak piszewyjaśnia – zdecydował się podjąć trud napisania dobrego podręcznika przy pomocy wielu ksiąg i ustnych przekazów uzyskanych od ludzi starszych<ref name="Jur189="/>. Jego relacja napisana jest stylem potoczystym i ozdobnym, urozmaiconym cytowaniem [[epitafium|epitafiów]] i wierszy<ref name="Jur190=">{{Cytuj książkę |nazwisko= Jurewicz |imię=O.|autor link=Oktawiusz Jurewicz |tytuł= Historia literatury bizantyńskiej|strony=190}}</ref>.

ŹródłamiPodstawowymi źródłami Skylitzesa były:

# ''Kontynuacja Teofanesa'' – dla lat 813-944, przepisana niemal dosłownie.; Drugądrugą część księgi VI Kontynuacji Skylitzes opuścił uważając ją za dzieło Teodora Dafnopatesa. W(w zamian sięgnął do zaginionej pracy wykorzystanej również przez Leona Diakonosa);

# ''Historia cesarzy'' Józefa Genesiosa – dla okresu niepełnoletności [[Konstantyn VII Porfirogeneta|Konstantyna VII]] i panowania [[Roman I Lekapen|Romana I]];

# samodzielnie zebrany materiał dla opisu rządów Konstantyna VII i [[Roman II|Romana II]];

# ''Historia'' Michała Attaliatesa – dla okresu cesarza [[Izaak I Komnen|Izaaka Komnena]]<ref name="Jur190="/>.

U schyłkuOk. 1057 roku [[Jerzy Kedren]] włączył niemal dosłownie przepisaną Kronikękronikę Skylitzesa do drugiej części swojej ''Kroniki powszechnej'' (''Synopsis historiké''). ''Kronika powszechna'' Kedrena została, wydanawydanej w 1839 roku przez J. Bekkera. Pełny tekst ''Kroniki''dzieła Skylitzesa nadal spoczywazawarty jest w rękopisach., wśród Najstarszyktórych rękopisnajstarszy pochodzi z XII wieku. Niektóre manuskrypty zawierają ''Kronikę'' uzupełnioną o 22 lata, tzn. do drugiego roku panowania [[Nicefor III Botaniates|Nicefora BoniatatesaBotaniatesa]] (1079). Uzupełnienie dokonane przez anonimowego autora nazywane jest nazywane ''Kontynuacją Skylitzesa''.; Stanowistanowi ona wyciąg z dzieł Michała Attaliatesa i Jerzego Kedrena<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko= Jurewicz |imię=O.|autor link=Oktawiusz Jurewicz |tytuł= Historia literatury bizantyńskiej|strony=189-190}} {{Cytuj książkę | nazwisko= Ostrogorski |imię=G. |autor link= Georg Ostrogorski |tytuł= Dzieje Bizancjum |strony=228}} </ref>.

{{DEFAULTSORTSORTUJ:Skylitzes, Jan}}