Dobór hodowlany: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m ilustracja |
drobne merytoryczne |
||
Linia 1:
[[Plik:Carrots of many colors.jpg|mały|Odmiany [[marchew zwyczajna|marchwi]] o rożnym kolorze [[korzeń|korzenia]] spichrzowego uzyskane w wyniku doboru hodowlanego]]
'''Dobór hodowlany, dobór sztuczny, selekcja sztuczna''' – szczególny przypadkiem [[dobór naturalny|doboru naturalnego]], gdzie dostosowanie jest warunkowane subiektywną oceną i działaniami hodowcy. Dobór hodowlany został zauważony przez Karola Darwina, choć nieświadomie był stosowany przez tysiąclecia w kulturach ludzkich.
Dobór sztuczny zwykle produkuje osobniki o cechach nieprzydatnych w warunkach naturalnych.
Dobór hodowlany jest odpowiedzialny na ewolucję wielu udomowionych gatunków roślin i zwierząt. Badania polimorfizmu pojedynczego nukleotydu u kukurydzy (''[[Kukurydza zwyczajna|Zea mays]]'') wykazało że od 2% do 4% genów uległo zmianom w wyniku udomowienia. Badania obejmowały 774 [[gen]]y a ekstrapolacja wyników badań na cały genom pozwala przypuszczać, że około 1200 genów kukurydzy uległo zmianie w wyniku doboru sztucznego{{r|Wright-2005}}. Cechy które zdecydowały o sukcesie gatunków hodowanych przez człowieka to na przykład rączość u koni, obfita wełna u owcy, wyjątkowa barwa i puszystość futer niebieskich lisów. Niektóre gatunki, w tym zboża, wykorzystywane są przez człowieka od początku istnienia cywilizacji. Takie gatunki mogą nie mieć swojego odpowiednika wśród gatunków żyjących dziko, a ich dalsze istnienie uzależnione jest od działalności gatunku ''[[Homo sapiens]]''. Trudno w takich przypadkach wyznaczyć granice między eksploatacją a [[mutualizm]]em, szczególnie że zapotrzebowanie pokarmowe człowieka jest realizowane przez niewielką liczbę gatunków udomowionych{{r|Weiner-2005}}.
Zjawisko doboru sztucznego zostało dostrzeżone i opisane przez Charlesa Darwina. Naukowiec przywoływał je jako analogię [[dobór naturalny|doboru naturalnego]], wskazując na [[Ewolucja (biologia)|ewolucję]] udomowionych [[Gatunek (biologia)|gatunków]] i [[Odmiana (biologia)|odmian]]{{r|Evans-1984}}. Powoływanie się na dobór sztuczny jako analogię pozwalającą badać procesy doboru naturalnego populacji dzikich było szeroko wykorzystywane przez Darwina do zaprezentowanej przez niego teorii ewolucji. Naukowiec po powrocie z podróży statkiem Beagle osiadł na wsi, wiele swoich obserwacji i doświadczeń prowadząc na organizmach udomowionych. Wyniki z tych doświadczeń uznał za wiarygodne dowody zaprezentowanej światu naukowemu teorii doboru naturalnego{{r|Bartley-1992}}. Współtwórca teorii Alfred Russel Wallace odnosił się sceptycznie do przekonania Darwina o możliwości badania procesów ewolucji w naturze na przykładzie roślin i zwierząt udomowionych{{r|Evans-1984}}.
Linia 13:
<ref name="Evans-1984">{{Cytuj pismo | nazwisko = Evans | imię = L. T. | tytuł = Darwin's use of the analogy between artificial and natural selection | czasopismo = Journal of the History of Biology | wolumin = 17 | wydanie = 1 | strony = 113–140 | rok = 1984 | issn = 0022-5010 | doi = 10.1007/BF00397504 | język = en}}</ref>
<ref name="Bartley-1992">{{Cytuj pismo | nazwisko = Bartley | imię = Mary M. | tytuł = Darwin and domestication: Studies on inheritance | czasopismo = Journal of the History of Biology | wolumin = 25 | wydanie = 2 | strony = 307–333 | rok = 1992 | issn = 0022-5010 | doi = 10.1007/BF00162844 | język = en}}</ref>
<ref name="Weiner-2005">{{Cytuj książkę | autor = Weiner January | tytuł = Życie i ewolucja biosfery | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 2005 | strony = 394 | isbn = 83-01-14174-3}}</ref>
</references>
| |||