Pietyzm: Różnice pomiędzy wersjami

'''Pietyzm''' ([[język niemiecki|niem]]. ''Pietismus'') – nurt religijny w [[luteranizm]]ie z [[XVII wiek|XVII]] i [[XVIII wiek|XVIII]] wieku kładący nacisk na intensywną modlitwę, studiowanie [[Biblia|Biblii]], udział w pobożnych zgromadzeniach religijnych, rygorystyczną moralność oraz działalność charytatywną. Szczególnie rozwinął się w [[Wirtembergia|Wirtembergii]] i [[Brandenburgia-Prusy|Prusach]] w XVII wwieku.

Do tych wartości odwołał się [[Filip Jakub Spener|Philipp Jakob Spener]] w swojej pracy ''Pobożne życzenia'' wydanej w [[1675]]. Praca ta ma także ścisły związek z nauczaniem Marcina Lutra o [[powszechne kapłaństwo wszystkich wierzących|powszechnym kapłaństwie wiernych]]. Spener założył nad Menem szkołę, w której modlitwę i czytanie Biblii odbywano wspólnie. Jego kontynuatorem był [[August Hermann Francke]], który przygotował zespół szkół w Halle. Placówki te łączyły surową dyscyplinę i nowoczesny sposób nauczania. Oprócz nich powstały także bezpłatne szkoły dla ubogiej młodzieży i po raz pierwszy seminaria dla nauczycieli.

Na dworze wielu władców krajów protestanckich pietyści posiadali znaczne wpływy. [[Chrystian VI Oldenburg]], król duński pytał ich o radę. [[Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern]] również miał doradcę pietystę. Był nim [[Johann Christoph von Wöllner]] ([[1732]]-[[1800]]).

Jeden z ważnych ośrodków pietyzmu powstał w [[1709]] w [[Cieszyn]]ie, gdzie do czołowych teologów należeli [[Jan Muthmann]] (autor pierwszej polskiej książki na [[Śląsk Cieszyński|Śląsku Cieszyńskim]]), [[Johann Adam Steinmetz]], [[Jan Liberda (teolog)|Jan Liberda]] i inni.