Baldwin I z Boulogne: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa ujedn. i przek., drobne merytoryczne
Linia 36:
|wikicytaty =
}}
'''Baldwin I z Boulogne''' (zm. [[2 kwietnia]] [[1118]] w [[Arisz|Al-Arisz]]) – [[Hrabstwo Edessy|hrabia Edessy]] ([[1098]]-[[1100]]) i [[Królestwo Jerozolimskie|król Jerozolimy]] (1100-1118).
 
Brat [[Gotfryd z BoulogneBouillon|Gotfryda z Bouillon]]. Uczestnik [[I wyprawa krzyżowa|I wyprawy krzyżowej]]. W [[1098]] utworzył pierwsze państwo łacińskie na Bliskim Wschodzie – hrabstwo Edessy. W [[1100]] został następcą Gotfryda i jako pierwszy koronował się na króla jerozolimskiego. Poszerzył terytorium królestwa i zapewnił mu przodujące miejsce wśród monarchii frankijskich.
 
== Wywód przodków ==
Linia 47:
Baldwin był trzecim i najmłodszym synem [[Eustachy II z Boulogne|Eustachego II]], [[Władcy Boulogne|hrabiego Boulogne]], i jego drugiej żony [[Ida Lotaryńska|Idy Lotaryńskiej]]; bratem [[Eustachy III z Boulogne|Eustachego III]] i [[Gotfryd z Bouillon|Gotfryda z Bouillon]]. Istnieją pewne rozbieżności odnośnie daty jego urodzenia – zwykle przyjmuje się [[1058]] rok<ref>''Encyklopedia popularna PWN'', wyd. 27, Warszawa 1997, s. 62; The [[Columbia Encyclopedia]], Sixth Edition. 2001-05. ''Baldwin I, Latin king of Jerusalem''. [http://www.bartleby.com/65/ba/Baldwn1Jer.html] (ostatni dostęp 10.08.2007).</ref>, literatura naukowa podaje jednak, że jego starszy brat Gotfryd urodził się około [[1060]] roku<ref>S. Runciman, ''Dzieje wypraw krzyżowych'', t. 1, s. 139.</ref>.
 
Baldwin był przeznaczony przez rodzinę do stanu duchownego. Kształcił się w [[Reims]], [[Cambrai]] i [[Liège]]. Ostatecznie jednak wybrał życie świeckie. Nie otrzymał nic z rodowych włości. Osiadł w [[NormandiaKsięstwo Normandii|Normandii]], gdzie ożenił się z [[Godwera z Tosni|Godwerą z Tosni]], córką [[Raul III z Tosni|Raula III]], seniora [[Conches-en-Ouche]].
 
Później wstąpił do służby u swojego starszego brata Gotfryda. Z jego ramienia w [[1095]] roku objął w zarząd hrabstwo [[Verdun (Moza)|Verdun]].
Linia 57:
Kiedy armia lotaryńska miała przejść przez [[Węgry]], tamtejszy król [[Koloman Uczony]] w zamian za zgodę na przemarsz zażądał zakładników w osobach Baldwina, jego żony i dzieci. Baldwin początkowo się nie zgadzał, ostatecznie jednak ustąpił. Natychmiast po przekroczeniu przez krzyżowców granicy węgiersko-bizantyjskiej, Koloman odesłał zakładników.
 
[[23 grudnia]] [[1096]] armia lotaryńska stanęła pod [[Konstantynopol]]em. Gdy Gotfryd odmówił złożenia przysięgi cesarzowi [[Aleksy I Komnen|Aleksemu I Komnenowi]], ten wstrzymał dostawy [[prowiantżywność|prowiantu]]u dla krzyżowców. W odpowiedzi Baldwin spustoszył przedmieścia Konstantynopola. Około Wielkanocy [[1097]] roku Gotfryd ustąpił i wraz z Baldwinem złożył przysięgę Aleksemu, że uznają go [[suzeren]]em wszystkich zdobytych przez nich ziem.
 
Baldwin, wraz z całą armią krzyżową, brał udział w oblężeniu [[İznik|Nicei]] oraz w [[Bitwa pod Doryleum (1097)|bitwie pod Doryleum]]. Około [[10 września]] 1097 główna armia skierowała się z Heraklei na północny wschód do [[Cezarea KapadockaKayseri|Cezarei]], zaś Baldwin i [[Tankred (regent Antiochii)|Tankred]] – każdy osobno na czele własnych sił – wyruszyli w kierunku przełęczy w górach [[Taurus (góry w Turcji)|Taurus]].
 
== Kampania w Cylicji ==
Baldwinowi towarzyszyli jego kuzyn [[Baldwin II z BourcqLe Bourg|Baldwin z Le Bourg]], Renald z Toul i Piotr ze Stenay oraz 500 rycerzy i 2000 piechurów. Gdy dotarł pod [[Tars]], miasto było już zajęte przez [[Tankred (regent Antiochii)|Tankreda]]. Baldwin zażądał wydania miasta. Tankred, dysponujący mniejszymi siłami, musiał ustąpić i pomaszerował w kierunku [[Adana|Adany]].
 
Po odjeździe Tankreda pod Tarsem zjawiło się 300 Normanów przysłanych przez armię główną. Baldwin odmówił wpuszczenia ich do miasta, zaś Normanowie następnej nocy zostali napadnięci i wyrżnięci w pień przez grasujący w pobliżu oddział turecki.
Linia 85:
 
=== Polityka zagraniczna ===
W maju [[1098]] przez trzy tygodnie bronił się w [[Şanlıurfa|Edessie]] przed oblegającą go armią [[Kurbugha|Kurbughi]], [[atabeg]]a [[Mosul]]u. W ten sposób opóźnił jego marsz do [[Antiochia Syryjska(Turcja)|Antiochii]] i pośrednio ocalił główną armię krzyżowców.
 
Baldwin kupił za 10 tysięcy [[Solid|bizantów]] emirat Samosaty od jego władcy Balduka. Później zajął także Sarudż, gdzie osadził załogę frankijską pod dowództwem Fulka z Chartres.
 
Starał się utrzymywać przyjazne kontakty z Ormianami. Ożenił się z córką Taphnuza (Tafroca), arystokraty, którego włości leżały w pobliżu Edessy. Przypuszcza się, że był on identyczny z Tatulem, władcą Maraszu<ref>[[Albert z Aix|Albert z Akwizgranu]] twierdzi, że nazywał się Taphnuz i był bratem Konstantyna z Gargaru. [[Wilhelm z Tyru]] nazywa go Tafroc. Badacze sądzą, że teściem Baldwina I był Tatul, władca Maraszu, lecz to twierdzenie ma walor jedynie hipotezy. Potwierdza ją szczegół, że od [[1104]] mieszkał w Konstantynopolu, a właśnie tam do swoich rodziców udała się druga żona Baldwina, gdy ten ją oddalił.</ref>.
 
== Król jerozolimski ==
Linia 95:
[[18 lipca]] [[1100]] zmarł [[Gotfryd z Bouillon]], przekazując w testamencie [[Jerozolima|Jerozolimę]] patriarsze [[Daimbert z Pizy|Daimbertowi]]. Jednak przebywający w mieście Lotaryńczycy pod przewodem [[Garnier z Gray|Garniera z Gray]] wezwali Baldwina, aby zajął miejsce zmarłego brata.
 
Baldwin nadał hrabstwo swojemu kuzynowi Baldwinowi z Le Bourg, a sam [[2 października]] 1100 wyruszył w stronę Jerozolimy. Po drodze, w okolicy [[Bejrut]]u, pokonał armię [[Dukkak z Damaszku|Dukkaka z Damaszku]]. [[9 listopada|9 XI]] wkroczył do Jerozolimy, witany entuzjastycznie przez mieszkańców. Dwa dni później przyjął tytuł króla Jerozolimy.
 
Będąc zależnym od floty pizańskiej, zatwierdził Daimberta na stolcu patriarszym. [[25 grudnia]] 1100 w [[Betlejem]] złożył mu hołd lenny, a ten go koronował w [[Bazylika Narodzenia Pańskiego|Bazylice Narodzenia Pańskiego]].
Linia 116:
 
=== Baldwin a patriarchowie jerozolimscy ===
Patriarcha [[Daimbert z Pizy]] koronował Baldwina pod koniec [[1100]] wbrew własnej woli. W [[1101]] do [[Jerozolima|Jerozolimy]] przybył [[Maurycy (biskup Porto)|Maurycy]], legat papieża [[papież Paschalis II|Paschalisa II]]. Baldwin namówił go, aby złożył Daimberta z godności patriarchy. Jesienią [[1102]] kolejny legat papieski, Robert z Paryża, mianował patriarchą kandydata Baldwina - [[Ewremar z Thérouanne|Ewremara z Thérouanne]].
 
W [[1108]] roku udało się Baldwinowi doprowadzić do złożenia z urzędu Ewremara, z którego nie był zadowolony. Na kolejnego patriarchę wybrał [[Gibelin z Sabran|Gibelina z Sabran]], arcybiskupa Arles i legata papieskiego. Był on jednak wiekowy i zmarł w [[1112]]. Wtedy Baldwin mianował patriarchą swojego bliskiego współpracownika [[Arnulf z Rohes|Arnulfa z Rohes]].
Linia 130:
Na początku marca [[1118]] na czele niewielkiego oddziału (216 konnych i 400 piechurów) wyruszył z [[Hebron]]u i przez [[Synaj (półwysep)|półwysep Synaj]] dotarł do miejscowości [[Tall al-Farama]] ([[Peluzjum]]). Załoga Peluzjum na wieść o nadejściu Baldwina uciekła z miasta. Pierwszy król jerozolimski dorarł nad Nil. Tam jednak zapadł na śmiertelną chorobę i zawrócił.
 
Zmarł [[2 kwietnia]] 1118 w [[Arisz|Al-Arisz]], małym forcie pogranicznym, znajdującym się już na terenie Królestwa Jerozolimskiego. Zwłoki króla przewieziono do Jerozolimy. [[7 kwietnia]] został pochowany w kościele Świętego Grobu obok swojego brata Gotfryda.
 
== Żony i potomstwo ==
Linia 150:
* [[Georges Tate|Tate G.]], ''Orient w czasach wypraw krzyżowych'', Wrocław 1996, ISBN 83-7023-327-9.
 
{{Poprzednik Następca|urząd=[[Hrabstwo Edessy|Hrabia Edessy]]|lata=1098—1100|pop=Brak|nast=[[Baldwin II z BourcqLe Bourg|Baldwin II]]}}
{{Królowie Jerozolimy}}