Jan Szklarek: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Happa (dyskusja | edycje)
Linia 25:
 
== Okres przedwojenny ==
Był synem Jana Szklarka, właściciela majątku ziemskiego i Heleny z domu Płońskiej. Uczęszczał do szkoły miejskiej i gimnazjum państwowego w Kijowie. W 1913 podjął studia na Wydziale Medycznym [[Kijowski Uniwersytet KijowskiNarodowy im. Tarasa Szewczenki |Uniwersytetu Kijowskiego]]. W maju 1915 musiał je przerwać, gdyż został powołany do [[Armia Imperium Rosyjskiego|armii rosyjskiej]]. Skierowano go do Szkoły Oficerów Kawalerii w [[Kirowohrad|Jelizawietgradzie]], którą ukończył w październiku 1916. Walczył w szeregach 1 Pułku Kozackiego w rejonie [[Baranowicze|Baranowicz]].
 
W 1917 wstąpił do formowanego na [[Ukraina|Ukrainie]] [[I Korpus Polski w Rosji|I Korpusu Polskiego]] gen. [[Józef Dowbor-Muśnicki|Józefa Dowbora-Muśnickiego]], w którym awansował do stopnia podporucznika. Po rozwiązaniu Korpusu przez Niemców został osadzony w obozie dla internowanych w [[Kowno|Kownie]], z którego zwolniono go w czerwcu 1918. W sierpniu tego roku wstąpił na ochotnika do [[1 Pułk Ułanów Krechowieckich|1 Pułku Ułanów Krechowieckich]]. Brał udział w [[wojna polsko-bolszewicka|wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920]]. Walczył pod [[Lwów|Lwowem]], [[Zamość|Zamościem]], [[Łuck]]iem, [[Ostróg (miasto)|Ostrogiem]].
 
Pełnił służbę w [[7 Pułk Strzelców Konnych Wielkopolskich|7 Pułku Strzelców Konnych]] w [[Poznań|Poznaniu]]<ref>Wykazywany, jako oficer 7 Pułku Strzelców Konnych w "Rocznikach Oficerskich" z 1924, 1928 i 1932 r.</ref>. W 1926 został urlopowany z wojska z powodu odmowy udziału w [[zamachprzewrót majowy|zamachu majowym]] [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]]. Jednakże już w styczniu 1927 został przywrócony do czynnej służby wojskowej. Otrzymał przydział do [[Dowództwo Okręgu Korpusu nrNr III w Grodnie|Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III]] w Grodnie jako kierownik placówki wywiadowczej na obszar [[Litwa|Republiki Litewskiej]]. Od 1937 był kierownikiem transportu kolejowego DOK III.
 
== Okres wojny ==
Uczestniczył w [[kampania wrześniowa|wojnie obronnej 1939 r.]] jako dowódca Kompanii Karabinów Maszynowych Przeciwlotniczych typu B Nr 37, zmobilizowanej przez [[81 Pułk Strzelców Grodzieńskich]] w Grodnie. Walczył w rejonie miejscowości [[Mosty (obwód grodzieński)|Mosty]], [[Grodno]], [[Sejny]], [[Suwałki]]. Został internowany wraz ze swoją kompanią na [[Łotwa|Łotwie]]. Po zajęciu tego państwa przez Sowietów przebywał w rejonie miejscowości [[Szawle]].
 
W czerwcu 1941, po inwazji niemieckiej na [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], zaangażował się w działalność konspiracyjną – początkowo w szeregach ZWZ-AK, a od kwietnia 1943 w Narodowej Organizacji Wojskowej. Został inspektorem Okręgu Białostockiego i komendantem szkoły podchorążych. W tym czasie otrzymał awans do stopnia majora. Jednocześnie już od września 1941 był dowódcą oddziału partyzanckiego działającego na Białostocczyźnie. Do najważniejszych jego akcji bojowych należało schwytanie w zasadzce 1 maja 1943 w majątku [[Poryte-Jabłoń]] koło [[Łomża|Łomży]] ministra [[III Rzesza|Rzeszy]] i generalnego gubernatora Ost [[Alfred Rosenberg|Alfreda Rosenberga]]. Wymieniono go na 402 aresztowanych Polaków z więzień w [[Białystok|Białymstoku]], [[Grajewo|Grajewie]], Łomży i [[Szczuczyn (województwo podlaskie)|Szczuczynie]]. Niemcy zobowiązali się także do nie podejmowania represji wobec miejscowej ludności. Ponadto oddział mjr. J. Szklarka m.in. w sierpniu 1943 rozbił obóz pracy w [[Knyszyn]]ie, uwalniając osadzonych tam Polaków, w czerwcu 1944 zwycięsko walczył z niemieckimi oddziałami pancernymi i 285 Batalionem [[Waffen-SS]], w lipcu i sierpniu tego roku podczas ofensywy sowieckiej prowadził liczne działania dywersyjne na tyłach frontu w [[Puszcza Augustowska|Puszczy Augustowskiej]] i [[Puszcza Knyszyńska|Knyszyńskiej]].
 
W sierpniu 1944 wobec zagrożenia sowieckiego mjr J. Szklarek rozwiązał swój oddział. W lutym 1945 po przejściu frontu wznowił działalność zbrojną, tym razem skierowaną przeciw polskim komunistom. Z ważniejszych akcji można wymienić ataki na posterunki [[Milicja Obywatelska|MO]] w [[Zawady|Zawadach]] w marcu 1945 i [[Kobylin]]ie pod koniec listopada tego roku. Jednocześnie od sierpnia pełnił funkcję komendanta Okręgu III Białostockiego NZW. Organizował na swoim obszarze [[Pogotowie Akcji Specjalnej]].
Linia 41:
We wrześniu 1945 wydał rozkaz przeprowadzenia pacyfikacji terenów południowo-wschodnich powiatu [[Powiat bielski (województwo podlaskie)|bielskiego]], którą przeprowadziła [[3 Wileńska Brygada AK|3 Wileńska Brygada NZW]] [[Romuald Rajs|Romualda Rajsa]] ps. „Bury”. Zostało spalonych kilka wsi i zamordowanych 79 polskich obywateli wyznania prawosławnego, co potwierdziły śledztwa z lat 40. oraz współcześnie śledztwo [[Instytut Pamięci Narodowej|IPN]]<ref>[http://kamunikat.fontel.net/www/knizki/historia/adnosiny/02/dok_05.htm#29 ''Białorusini i stosunki polsko-białoruskie na Białostocczyźnie 1944–1956''], t. I cz. 2, s. 29. </ref><ref>[http://ipn.gov.pl/wydzial-prasowy/komunikaty/informacja-o-ustaleniach-koncowych-sledztwa-s-2802zi-w-sprawie-pozbawienia-zyc ''Informacja o ustaleniach końcowych śledztwa S 28/02/Zi w sprawie pozbawienia życia 79 osób - mieszkańców powiatu Bielsk Podlaski w tym 30 osób tzw. furmanów w lesie koło Puchał Starych, dokonanych w okresie od dnia 29 stycznia 1946r. do dnia 2 l''] IPN </ref>.
 
28 marca 1946 został aresztowany przez [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|UB]]. [[Wojskowe sądy rejonowe|Wojskowy Sąd Rejonowy]] w Warszawie skazał go 10 grudnia tego roku na karę śmierci. Został stracony 18 lutego 1947 w [[więzienieAreszt Śledczy mokotowskieWarszawa-Mokotów|więzieniu mokotowskim]].
 
== Awanse, Ordery, Odznaczenia ==
Linia 61:
[[Kategoria:Członkowie Związku Walki Zbrojnej]]
[[Kategoria:Internowani na Łotwie w czasie II wojny światowej]]
[[Kategoria:UrodzeniLudzie urodzeni w 1897Kijowie]]
[[Kategoria:Majorzy kawalerii II RP]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Walecznych]]
Linia 71 ⟶ 72:
[[Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej]]
[[Kategoria:Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1897]]
[[Kategoria:Więźniowie więzienia mokotowskiego (Polska Ludowa)]]
[[Kategoria:Wojskowi związani z Białymstokiem]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1897]]
[[Kategoria:Zmarli w 1947]]
[[Kategoria:Zmarli w Warszawie]]