Fideizm: Różnice pomiędzy wersjami

'''Fideizm''' (od [[Łacina|łac.]] ''fides'' – wiara) to pogląd filozoficzny i teologiczny głoszący prymat [[Wiara religijna|wiary]] nad poznaniem [[rozum]]owym i teoriami naukowymi. Według fideisty poznanie religijne w postaci objawienia wyprzedza poznanie rozumowe, a jedynym źródłem [[wiedza|wiedzy]] w kwestiach [[Wiara religijna|wiary]] i [[etyka|etyki]] może być jedynie stała [[tradycja]] ludzkości oparta ostatecznie na pierwotnym Bożym [[Objawienie|Objawieniu]]. Jest to więc [[Racjonalizm filozoficzny|antyracjonalizm]] i [[irracjonalizm]], bo przyjmuje się istnienie prawd niedostępnych poznaniu rozumowemu.

 

Tendencje fideistyczne występowały już w pismach [[Ojcowie Kościoła|Ojców Kościoła]], w szczególności w patrystyce Zachodu. Szczególnie wyraźne są w pismach [[Tertulian]]a, a także [[Augustyn z Hippony|św. Augustyna]]. Początkowo (mniej więcej do XI wieku, kiedy zaczyna kształtować się klasyczna postać filozofii średniowiecznej) tendencje fideistyczne i [[Augustianizm|augustynizm]] były silne, dojrzałe średniowiecze przynosi jednak powolny odwrót od tendencji fideistycznych, starając się pogodzić rozum i wiarę. Jednak i wtedy się czasem pojawiały – za głównego średniowiecznego ich przedstawiciela można uznać [[Mikołaj z Autrécourt|Mikołaja z Autrecourt]], którego tezy zostały potępione przez Stolicę Apostolską w 1348. Tendencje te pojawiają się ponownie w nowożytności, w dużej mierze pod wpływem protestanckich zasad ''[[sola fide]]s'' i ''[[Pięć zasad protestantyzmu|sola gratia]]'', wywodzących się w pewnej mierze z luterańskiej interpretacji św. Augustyna, a także z niemieckiego mistycyzmu średniowiecznego.