Komórki NK: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Int. Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
Uporządkowanie i uzupełnienie artykułu. Dodanie bibliografii i kilku dodatkowych informacji |
||
Linia 1:
{{Przekierowanie|'''nk'''|'''[[nk.pl]]''', jeśli szukałeś informacji o portalu społecznościowym}}
{{Dopracować|źródła=2012-11}}
'''Komórki NK''' ([[język angielski|ang.]] Natural Killer – naturalni zabójcy) – główna grupa komórek [[układ odpornościowy|układu odpornościowego]] odpowiedzialna za zjawisko [[cytotoksyczność naturalna|naturalnej cytotoksyczności]]. Komórki NK zostały odkryte w latach 70. XX w. u osób zdrowych, wśród których nie spodziewano się [[odpowiedź przeciwnowotworowa|odpowiedzi przeciwnowotworowej]]. Okazało się, że taka odpowiedź jednak występuje i jest silniejsza niż u osób chorych. Obok komórek NK za taki efekt odpowiadają hipotetyczne [[komórki NC]]. Ze względu na swoje właściwości komórki NK są zaliczane do [[komórka K|komórek K]]. Efekt cytotoksyczny jest widoczny już po 4 godz. od kontaktu z [[antygen]]em i standardowo testuje się go na linii [[białaczka|białaczkowej]] K562<ref>{{Cytuj|tytuł=Histologia|data=2012-01-01|wydawca=Wydawnictwo Lekarskie PZWL|url=https://www.worldcat.org/oclc/812711786}}</ref>.
== Powstawanie komórek NK ==
Komórki NK pochodzą od [[wspólna progenitorowa komórka limfopoezy|wspólnej komórki progenitorowej limfocytów]]. Wydaje się, że podlegają selekcji (świadczy o tym zjawisko [[oporność hybrydy|oporności hybrydy]]), jednakże mechanizm tej selekcji nie jest znany. Jako jedyne limfocyty nie podlegają dojrzewaniu komórkowemu (limfocyty T w grasicy a limfocyty B w węzłach chłonnych)<ref name=":0">{{Cytuj|tytuł=Kompendium histologii : podręcznik dla studentów nauk medycznych i przyrodniczych|data=2009-01-01|wydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego|url=https://www.worldcat.org/oclc/750843645}}</ref><ref name=":1">{{Cytuj|tytuł=Fizjologia człowieka. T. 1, Fizjologia ogólna, krew i mięśnie|data=2003-01-01|wydawca=Wydaw. UJ|url=https://www.worldcat.org/oclc/830493275}}</ref>.
Literatura przedmiotu sugeruje powiązanie ze sobą linii rozwojowych komórek NK oraz limfocytów T, mających wspólne stadia pro-NK i pre-NK (komórki pre-T mogą powstać z każdej z nich)<ref>{{Cytuj|autor=Sally A. Mujaj, Michelle M. Spanevello, Maher K. Gandhi, Jamie P. Nourse|tytuł=Molecular mechanisms influencing NK cell development: implications for NK cell malignancies|czasopismo=American Journal of Blood Research|data=2011-01-01|data dostępu=2016-12-10|issn=2160-1992|wydanie=1|s=34–45|pmid=22432064|pmc=3301417|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22432064}}</ref>.
Głównymi zadaniami komórek NK jest uczestnictwo we wczesnych fazach [[Odpowiedź odpornościowa nieswoista|odpowiedzi nieswoistej]] oraz [[Teoria nadzoru immunologicznego Burneta|nadzorze immunologicznym]]. Dzieje się tak ze względu na to, że komórki NK podlegają aktywacji, gdy sprawdzana przez nie komórka organizmu nie ma na swojej powierzchni białek [[główny układ zgodności tkankowej|MHC]] klasy I, bądź gdy ich stężenie jest obniżone. Taka sytuacja jest powszechna przy zakażeniach [[Wirusy|wirusowych]] oraz w przypadku [[nowotwór|komórek nowotworowych]].▼
== Funkcje i działanie ==
Komórki NK charakteryzują się morfologią [[limfocyt|LGL]] i [[jądro komórkowe|jądrem]] w kształcie nerki. Na powierzchni można stwierdzić [[marker białkowy|markery białkowe]] w postaci białka [[CD16]], [[CD56]], [[CD57]], przy jednoczesnym braku [[CD3]].▼
▲Głównymi zadaniami komórek NK jest uczestnictwo we wczesnych fazach [[Odpowiedź odpornościowa nieswoista|odpowiedzi nieswoistej]] oraz [[Teoria nadzoru immunologicznego Burneta|nadzorze immunologicznym]]. Dzieje się tak ze względu na to, że komórki NK podlegają aktywacji, gdy sprawdzana przez nie komórka organizmu nie ma na swojej powierzchni białek [[główny układ zgodności tkankowej|MHC]] klasy I, bądź gdy ich stężenie jest obniżone. Taka sytuacja jest powszechna przy zakażeniach [[Wirusy|wirusowych]] oraz w przypadku [[nowotwór|komórek nowotworowych]]<ref name=":0" />.
▲Komórki NK charakteryzują się morfologią [[limfocyt|LGL]] i [[jądro komórkowe|jądrem]] w kształcie nerki. Na powierzchni można stwierdzić [[marker białkowy|markery białkowe]] w postaci białka [[CD16]], [[CD56]], [[CD57]], przy jednoczesnym braku [[CD3]]<ref name=":0" />.
Komórki NK silnie reagują na niektóre [[cytokiny]]: [[interleukina 2|IL-2]], [[interleukina 4|IL-4]], [[interferon|IFN]]-α i IFN-β. Hamująco działają: [[prostaglandyny]] E2 oraz TGF-β<ref name=":1" />. Komórki NK są także w stanie zarówno pobudzać jak i hamować sam proces odpowiedzi immunologicznej <ref>{{Cytuj|autor=Eric Vivier, Elena Tomasello, Myriam Baratin, Thierry Walzer, Sophie Ugolini|tytuł=Functions of natural killer cells|czasopismo=Nature Immunology|data=2008-05-01|data dostępu=2016-12-10|issn=1529-2908|wydanie=5|s=503–510|doi=10.1038/ni1582|url=http://www.nature.com/ni/journal/v9/n5/abs/ni1582.html|język=en}}</ref>, wpływając na m.in. makrofagi czy komórki śródbłonka. Są one także, co ciekawe, mnie aktywne, u ludzi w przestrzeni kosmicznej<ref>{{Cytuj|autor=D. Meshkov, M. Rykova|tytuł=The natural cytotoxicity in cosmonauts on board space stations|czasopismo=Acta Astronautica|data=2016-12-01|data dostępu=2016-12-10|issn=0094-5765|wydanie=8-12|s=719–726|pmid=11541008|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11541008}}</ref>.
[[Receptor]]y odpowiedzialne za sprawdzenie obecności białek MHC klasy I to [[cząsteczki immunoglobulinopodobne]] (KIR, NCR, ILT, LAIR), receptory [[lektyny|lektynowe]] (mysie Ly-49) oraz [[receptor]]y z rodziny CD94/NKG2.
[[Cytotoksyczność]] komórek NK wynika głównie z wyrzucenia zawartości [[ziarna cytotoksyczne|ziaren cytoplazmatycznych]], zawierających substancje wywołujące śmierć komórki docelowej.
{{Składniki krwi}}
| |||