Arthur Seyss-Inquart: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia nazwę sekcji; zmiany kosmetyczne
Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2010-01}}
{{Polityk infobox
| polityk = Arthur Seyss-Inquart
| grafika = [[Plik:Bundesarchiv Bild 119-5243, Wien, Arthur Seyß-Inquart.jpg|200px]]
| opis grafiki =
| data urodzenia = [[22 lipca]] [[1892]]
| miejsce urodzenia = [[Stonařov|Stannern]]
| data śmierci = [[16 października]] [[1946]]
| miejsce śmierci = [[Norymberga]]
|funkcja funkcja = [[Prezydenci Austrii|Pełniący obowiązki Prezydentaprezydenta Austrii]] <br />''de iure''
| partia =
|od od = 13 marca 1938
|do do = 13 marca 1938
|poprzednik poprzednik = [[Wilhelm Miklas]]
|następca następca = ''[[Anschluss]]''<br />[[Karl Renner]] (1945)
| 2 funkcja = Kanclerz Austrii
| 2 partia =
| 2 od = 11 marca 1938
| 2 do = 13 marca 1938
| 2 poprzednik = [[Kurt Schuschnigg]]
| 2 następca = ''[[Anschluss]]''<br />[[Karl Renner]] (1945)
| 3 funkcja = Komisarz Rzeszy w Holandii
| 3 partia =
| 3 od = 1940
| 3 do = 1944
| 3 poprzednik = [[Alexander von Falkenhausen]] (gubernator wojskowy)
| 3 następca =
| 4 funkcja = Minister spraw zagranicznych Rzeszy
| 4 partia =
| 4 od = 30 kwietnia 1945
| 4 do = 2 maja 1945
| 4 poprzednik = [[Joachim von Ribbentrop]]
| 4 następca = [[Lutz Schwerin von Krosigk]]
| odznaczenia =
| www =
| commons = Category:Arthur Seyß-Inquart
| quote =
}}
'''Arthur Seyss-Inquart''', właściwie '''Arthur Zajtich''' (ur. [[22 lipca]] [[1892]] w [[Stonařov|Stannern (dzisiejszym Stonařovie)]] na [[Morawy|Morawach]] w [[Austro-Węgry|Austro-Węgrzech]], stracony [[16 października]] [[1946]] w [[Norymberga|Norymberdze]]) – [[Narodowy socjalizm|hitlerowski]] polityk, namiestnik [[III Rzesza|Rzeszy]] w Austrii, a później komisarz Rzeszy w [[Holandia|Holandii]] w okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]]. W [[Norymberga|Norymberdze]] został uznany za winnego [[zbrodnia przeciwko ludzkości|zbrodni przeciwko ludzkości]] i stracony.
 
== Życiorys ==
Linia 47:
 
=== [[Anschluss]] ===
12 lutego 1938 [[Adolf Hitler|Hitler]] wysunął pod adresem Austrii serię żądań znoszących właściwie jej suwerenność, wśród nich znajdowało się również żądanie mianowania Seyss-Inquarta ministrem Spraw Wewnętrznych. Kanclerz Schuschnigg spełnił jedynie część żądań Hitlera, a jednocześnie ogłosił przeprowadzenie plebiscytu w sprawie przyłączenia Austrii do Niemiec. Spotkało się to z szybką reakcją Hitlera – 11 marca 1938 roku armia niemiecka została postawiona w stan gotowości i otrzymała rozkaz przekroczenia granicy z Austrią, a Schuschnigg wraz z rządem podał się do dymisji. Tego samego dnia w nocy prezydent Austrii Wilhelm Miklas mianował Seyss-Inquarta kanclerzem, a już rankiem 12 marca wojska niemieckie wkroczyły do Wiednia. Dzień później Seyss-Inquart - któremu prezydent [[Wilhelm Miklas]] przekazał swoje obowiązki<ref>„Gazeta Kościerska"Kościerska” 15 marca 1938, s. 3. http://pbc.gda.pl/dlibra/plain-content?id=10746.</ref> - podpisał ustawę o [[Anschluss]]ie, czyli przyłączeniu Austrii do Niemiec jako landu [[III Rzesza|Rzeszy Niemieckiej]].
 
W maju 1938 roku Seyss-Inquart wstąpił do [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]]. Od 15 marca 1938 do 30 kwietnia 1939 pełnił funkcje [[Namiestnik Rzeszy|namiestnika Rzeszy]] w tak zwanej Marchii Wschodniej (''Ostmark''). Otrzymał też stopień ''Gruppenführera'' [[Schutzstaffel|SS]], a w maju 1939 został ministrem bez teki rządu Rzeszy.
Linia 59:
 
=== Proces norymberski ===
Na [[Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze|procesie norymberskim]] Seyss-Inquartowi postawiono zarzuty „spiskowania w celu dokonania zbrodni przeciw pokojowi"pokojowi”, „planowania i podżegania do wojny i agresji"agresji”, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości. Uznano go winnym wszystkich zarzutów z wyjątkiem pierwszego i skazano na karę śmierci przez powieszenie. Amerykańskie gazety okrzyknęły go mianem „Konia trojańskiego nazistów"nazistów”. Psycholog więzienny Gustave M. Gilbert podczas swoich badań na osadzonych ustalił ich [[Iloraz inteligencji|iloraz inteligencji (IQ)]] - Seyss-Inquart miał wynik 141 (drugi najwyższy wśród oskarżonych)<ref>Joe Heydecker, Johannes Leeb, ''Trzecia Rzesza w świetle Norymbergi. Bilans tysiąca lat'', Warszawa 1979. Strs. 113.</ref>. Jego ostatnie słowa brzmiały: ''„Mam nadzieję, że ta egzekucja to ostatnia tragedia podczas drugiej wojny światowej, oraz że nauką płynącą z wojny będzie pokój i zrozumienie, które powinny istnieć wśród ludzi. Wierzę w Niemcy"Niemcy”''. Wyrok wykonano 16 października 1946 roku.
 
{{Przypisy}}
Linia 66:
|poprzednik =
|funkcja = Szef rządu Generalnego Gubernatorstwa
|lata = 1939-19411939–1941
|następca = [[Josef Bühler]]
}}
 
{{Oskarżeni przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze}}
{{Oskarżeni_przed_Międzynarodowym_Trybunałem_Wojskowym_w_Norymberdze}}
 
{{Kanclerze Austrii}}
Linia 76:
 
{{SORTUJ:Seyss-Inquart, Arthur}}
 
[[Kategoria:Austriaccy naziści]]
[[Kategoria:Politycy NSDAP]]