Ciwun: Różnice pomiędzy wersjami

 

Powstał w XIV w., gdy [[Litwa]] rozpoczęła ekspansję na tereny Rusi adaptując wiele zastanych rozwiązań prawno-ustrojowych. Początkowo ciwuni byli zarządcami lub dzierżawcami majątków (dóbr) książęcych<ref name=encyklopedia>Zygmunt Gloger, Encyklopedia Staropolska. A-D, Wydanie II, PWN Wiedza Powszechna, Warszawa 1972, s. 246</ref><ref name=srsp>Słownik Rzeczy i Spraw Polskich, oprac. Zofia de Bondy, M. Arct, Warszawa 1934, s. 39-40</ref>. Takich majątków było na Litwie 12, natomiast na [[Żmudź|Żmudzi]] 14: ejragolski, wielko-dyrwiański, mało-dyrwiański, retowski, użwencki, pojurski, twerski, szadowski, berżański, tędziagolski<ref name=psb>Polski Słownik Biograficzny, t. 8, s. 318 "Gorski Michał (zm. 1776) ciwum tendziagolski później kasztelan żmudzki"</ref>, korszewski, wiekszwiański, gondyński i birżyniański<ref name=encyklopedia/>. W późniejszym okresie, kiedy majątków królewskich ubywało, zmniejszyła się liczba ciwunów i funkcje przezeń pełnione. Konstytucja z 1588 r. przyznała ciwunowi pierwsze miejsce w hierarchii urzędów ziemskich na Litwie<ref name=encyklopedia/>. W [[XVIII wiek|XVIII]] w. pozostało ich na Litwie już tylko dwóch: wileński i trocki - wybierani przez sejmiki a zatwierdzani przez króla. Na Żmudzi utrzymało się 12 - mianowanych przez króla.