Okupacja wojenna: Różnice pomiędzy wersjami

{{Inne znaczenia||[[Okupacja (ujednoznacznienie)|inne zastosowania słowa okupacja]]}}

{{Wikiźródła|Konwencja haska IV (1907)|konwencji haskiej IV z 18 października 1907 dotyczącej praw i zwyczajów wojny lądowej}}

 

Zasady okupacji wojskowej rozstrzyga w prawie międzynarodowym [[Konwencje haskie|Konwencja haska IV (1907)]] (Dział III ''O władzy wojennej na terytorium państwa nieprzyjacielskiego'', art. 42 – 56). Zgodnie z art. 43 początkiem okupacji jest faktyczne przejście władzy z rąk rządu legalnego do rąk okupanta. Wg art. 42 ''terytorium uważa się za okupowane, jeżeli faktycznie znajduje się pod władzą armji nieprzyjacielskiej.  Okupacja rozciąga się jedynie na te terytoria, gdzie władza ta jest ustanowiona i gdzie może być wykonywaną.'' Okupant nie nabywa [[suwerenność|suwerenności]] nad zajętym terytorium (traktowany jest jako przejściowy administrator – art. 55) i powinien przestrzegać obowiązującego prawa (art. 43). W szczególności zakazane jest zmuszanie miejscowej ludności do przysięgania na wierność (art. 45) czy zmuszanie jej do uczestniczenia w działaniach wojennych przeciwko własnej ojczyźnie (art. 53), wprowadzanie odpowiedzialności zbiorowej (art. 50), [[konfiskata]] własności prywatnej (art. 46), [[rabunek]] (art. 47), zabór, profanacja bądź niszczenie [[dobra kultury|dóbr kultury]]<ref>Konwencja haska z 1954 r. o ochronie dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego [http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Haga.pdf (Dz.U. 1957 nr 46 poz. 212)] w art. 5 przewiduje, że strony Konwnecji okupujące w całości lub w części terytorium innej strony, powinny w miarę możliwości popierać wysiłki właściwych władz narodowych terytorium okupowanego, mając na celu zapewnienie opieki nad jego dobrami kulturalnymi i ich zachowanie.</ref> (art. 56). Uzupełnieniem jest [[konwencje genewskie|Konwencja genewska]] z ochronie osób cywilnych podczas wojny z 1949<ref>Art. 2 wspólny dla czterech Konwencji genewskich z 1949 głosi ''Niezależnie od postanowień, które wejdą w życie już w czasie [[pokój (polityka)|pokoju]], Konwencja niniejsza będzie miała zastosowanie w razie [[wypowiedzenie wojny|wypowiedzenia wojny]] lub powstania jakiegokolwiek innego konfliktu zbrojnego między dwiema lub więcej niż dwiema Wysokimi Umawiającymi się Stronami, nawet gdyby jedna z nich nie uznała [[stan wojny|stanu wojny]]. Konwencja będzie również miała zastosowanie we wszystkich przypadkach okupacji całości lub części terytorium jednej z Wysokich Umawiających się Stron, nawet gdyby ta okupacja nie napotkała żadnego oporu zbrojnego.''</ref> zabraniająca zwłaszcza brania [[zakładnik]]ów (art. 3), przesiedleń i [[deportacja (politologia)|deportacji]] ludności (art. 49) bądź wcielania do służby w siłach zbrojnych okupanta (art. 51). [[Roboty przymusowe]] są dopuszczalne w takim zakresie w jakim ''są normalnie konieczne dla zapewnienia wyżywienia, mieszkania, ubrania, transportu i zdrowia i które nie pozostają w bezpośrednim związku z prowadzeniem działań wojennych'' (art. 40). Poważne naruszenia tych zakazów stanowią [[Zbrodnia wojenna|zbrodnie wojenne]].