Husni az-Za’im: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Poprzednik Następca}} na {{Władca}} |
Andrzei111 (dyskusja | edycje) m drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
{{Polityk infobox
| polityk = Husni az-Za’im
| grafika = [[Plik:Husni al-Zaiim.jpg|250px]]
| opis grafiki = Husni az-Za’im w 1949
Linia 14:
| następca = [[Haszim al-Atasi]]
|2 funkcja = [[Premierzy Syrii|Premier Syrii]]
|2 partia =
|2 od = [[17 kwietnia]] [[1949]]
|2 do = [[26 czerwca]] [[1949]]
|2 poprzednik = [[Chalid al-Azm]]
|2 następca = [[Muhsin al-Barazi]]
|3 funkcja = Szef Sztabu Generalnego
|3 partia =
|3 od = [[1946]]
|3 do = [[1949]]
|3 poprzednik =
|3 następca =
| odznaczenia =
| commons =
| quote =
}}
'''Husni az-Za’im''' (ur. [[1897]], zm. [[14 sierpnia]] [[1949]]) – [[Syria|syryjski]] wojskowy ([[generał]]) i polityk, który w 1949 pełnił obowiązki [[prezydenci Syrii|prezydenta]] oraz [[premierzy Syrii|premiera Syrii]].
== Młodość ==
Urodził się w [[Kurdowie|kurdyjskiej]] rodzinie w mieście [[Aleppo]] w ówczesnym [[Imperium
== Kariera wojskowa ==
Linia 41:
Działania syryjskich nacjonalistów oraz naciski [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] zmusiły francuskie garnizony do opuszczenia Syrii. Ostatni żołnierze francuscy wyjechali 17 kwietnia 1946. Natychmiast ogłoszono powstanie niepodległej Syryjskiej Republiki Arabskiej. Tego samego dnia az-Za’im został zwolniony z więzienia i powołany do syryjskiej armii. Początkowo objął stanowisko przewodniczącego Sądu Wojskowego w [[Dajr az-Zaur]], następnie przeniósł się do [[Damaszek|Damaszku]] i został dyrektorem sił bezpieczeństwa.
W maju 1948 Syria przystąpiła do [[I wojna izraelsko-arabska|I wojny izraelsko-arabskiej]], jednak nieudolne dowodzenie doprowadziło do licznych porażek i dużych strat syryjskich wojsk. We wrześniu az-Za’im otrzymał awans na [[generał]]a i został mianowany nowym szefem [[Sztab Generalny (Syria)|Sztabu Generalnego]] Syryjskich Sił Zbrojnych. Wojenne niepowodzenia były wielkim szokiem dla syryjskich oficerów. Oskarżali oni prezydenta [[Szukri al-Kuwatli]] o nieudolne dowodzenie armią i niegospodarne zarządzanie państwem. Wzrost niezadowolenia pogłebił się, gdy aresztowano kilku wysokich oficerów pod zarzutami korupcji. Sytuacja zmusiła generała az-Za’ima do przeprowadzenia w dniu 29 marca 1949 bezkrwawego [[zamach stanu|zamachu stanu]] i obalenia rządów prezydenta al-Kuwatli. Obalony prezydent został uwięziony i następnie wydalony do [[Egipt]]u.
Zamach został przeprowadzony przy poparciu [[Syryjska Partia Socjal-Nacjonalistyczna|Syryjskiej Partii Socjalno-Narodowej]], której az-Za’im był członkiem. Był to pierwszy wojskowy zamach stanu przeprowadzony w Syrii. Miał on długotrwałe skutki, takie jak osłabienie kraju i rządu, oraz rozpoczął serię coraz bardziej brutalnych wojskowych buntów. Tylko w 1949 doszło do dwóch kolejnych zamachów stanu.
Linia 48:
W dniu 30 marca 1949 generał Husni az-Za’im ogłosił się nowym prezydentem Syrii. Następnie 1 kwietnia rozwiązał parlament i 17 kwietnia ogłosił się nowym premierem.
Początkowo rządy Libanu, Egiptu i [[Arabia Saudyjska|Arabii Saudyjskiej]] odmawiały uznania jego prezydentury. Sytuacja zmieniła się, gdy az-Za’im nawiązał bliską współpracę z pro-brytyjskim [[Irak]]iem. Było to spostrzegane jako chęć utworzenia Wielkiej Syrii, w skład której wejdzie Syria i Irak. W nowej sytuacji Egipt i Arabia Saudyjska zmieniły swoje stanowisko i pośpiesznie uznały prezydenturę az-Za’ima. Umożliwiło to zesłanie byłego prezydenta do Egiptu. W zamian za uznanie, az-Za’im zobowiązał się do zerwania stosunków dyplomatycznych z irackim królem [[Fajsal I|Fajsalem I]] i jordańskim królem [[Abd Allah I ibn Husajn|Abdullahem I]]. Podstawą do zerwania stosunków stało się oskrażenie, że Jordania z Irakiem planują zagarnięcie terenów Wielkiej Syrii do własnych państw wchodzących w skład ziem dynastii [[Haszymici|Haszymidów]].
W polityce wewnętrznej az-Za’im był postępowym politykiem, zwolennikiem demokracji i świeckości państwa. Opracował projekt świeckiej konstytucji i zaproponował emancypację kobiet poprzez przyznanie im prawa do głosowania. Wzywał kobiety do zaprzestanie noszenia [[kwef]]ów, czym wywołał poruszenie wśród muzułmańskich przywódców religijnych. W sprawach gospodarki narodowej rozpoczął realizację licznych projektów budowlanych (szkoły, szpitale, drogi, tama na [[Eufrat|Eufracie]], budowa portu w [[Latakia|Latakii]]). Aby zdobyć środki na realizację tych projektów podniósł podatki, czym zraził sobie przedsiębiorców. Podpisując zawieszenie broni z [[Izrael]]em, zraził do siebie syryjskich [[nacjonalizm|nacjonalistów]]. Rozejm z Izraelem zawierał w sobie punkt o osiedleniu się na terytorium Syrii 300 tys. palestyńskich uchodźców. Az-Za’im uzależnił ich przyjęcie od uzyskania odpowiedniej zagranicznej pomocy humanitarnej i gospodarczej<ref>{{cytuj książkę | autor = Jeffrey Sosland | tytuł = Cooperating Rivals: The Riparian Politics of the Jordan River Basin | wydawca = Suny Press | miejsce = | rok = 2007 | strony = 32| isbn =}}</ref>.
Linia 60:
|funkcja = [[Prezydenci Syrii|Prezydent Syrii]]
|lata = [[1949]]
|następca = [[Haszim al-Atasi|Haszim al-Atassi]]
}}
Linia 67:
{{Kontrola autorytatywna}}
{{
[[Kategoria:Premierzy Syrii]]
[[Kategoria:Prezydenci Syrii]]
| |||