Komisja śledcza (prawo międzynarodowe): Różnice pomiędzy wersjami

'''Komisja śledcza''' ([[Język angielski|ang.]] ''International Commission of Inquiry'', [[Język francuski|fr.]] ''Commission internationale d'enquête'', [[niem.]] ''Internationale Untersuchungskommission''<ref>[http://www.gesetze.ch/sr/0.193.211/0.193.211_002.htm ''Konvention für die friedliche Regelung internationaler Streitigkeiten'']</ref>, [[ros.]] ''Международная следственная комиссия''<ref>[http://zakon4.rada.gov.ua/laws/show/995_938 ''Конвенция о мирном решении международных столкновений'']</ref> „Międzynarodowa Komisja Śledcza”) – organ mogący być powoływanym w trakcie [[spór (prawo międzynarodowe)|sporów międzynarodowych]] określony przez [[Konwencje haskie]] z 1899 i 1907 ustanawiające [[Stały Trybunał Arbitrażowy]]. Sprawy te omawia dział III (''On International Commission of Inquiry'', w oryginale [[Język francuski|fr.]] ''Des Commissions Internationales d'enquête'', w polskim tłumaczeniu: ''O międzynarodowych komisjach badań'')<ref>Proponowana jest też nazwa ''komisja dochodzeń''. [[Andrzej J. Kamiński]], ''Stanowisko Niemiec na pierwszej konferencji haskiej (1899)'', Poznań 1962, s. 175.</ref>.

Pierwszą sprawą rozpatrzoną w tym trybie był [[incydent na Dogger Bank]] zwany też ''incydentem pod Hull'' w 1905 r.<ref>Po pomyślnym rozstrzygnięciu sprawy pomysłodawca komisji śledczych [[Fiodor Martens]] zyskał w kręgach [[pacyfizm|pacyfistycznych]] przydomek ''zwycięzcy spod Hull''. Kamiński, ''op. cit.'', s. 181.</ref>

Traktaty zawarte w latach 1913–1915 przez [[Stany Zjednoczone|USA]] z kilkudziesięcioma innymi państwami, głównie amerykańskimi i kilkoma europejskimi (znane od nazwiska negocjatora jako Traktaty [[William Bryan|Bryana]]), ustanawiały stałe komisje, uprawnione do obejmowania jurysdykcją sporów wszelkiej natury, mogące badać zagadnienia faktyczne i prawne. Strony zobowiązywały się rezygnować z użycia siły przed końcowym sprawozdaniem, lecz podobnie jak w konwencjach haskich opinia komisji miała charakter wyłącznie doradczy<ref>W składzie pięcioosobowej komisji znaleźć się mieli przedstawiciele zwaśnionych stron oraz kraju neutralnego. ''Idea ta zaprezentowana w piśmie okólnym z 24 kwietnia 1913 r., kierowanym do przedstawicieli zagranicznych w [[Waszyngton]]ie, zyskała żywy oddźwięk. Wyrazem tego było podpisanie jeszcze do końca 1913 r. przez 6 państw wspomnianych układów. W sumie zaś do wybuchu wojny w 1914 r. USA zawarły 30 podobnych układów, z czego ratyfikację zakończono w 21 przypadkach.'' ([[Krzysztof Michałek]] ''Na drodze ku potędze'', Warszawa 1991, s. 254) Nazywano je ''Cooling-Off Treaties''. W latach 1925 – 29 w czasie sprawowania urzędu [[Sekretarze stanu Stanów Zjednoczonych|sekretarza stanu]] przez [[Frank Billings Kellogg|Franka Kellogga]] USA zawarły 16 podobnych traktatów z innymi państwami. Tamże, s.352. Jednym z nich był Traktat Koncyliacyjny między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki, podpisany w Waszyngtonie 16 sierpnia 1928 r. [http://dokumentyisap.rclsejm.gov.pl/DU/rok/1930/wydanie/4/pozycja/27DetailsServlet?id=WDU19300040027 (Dz.U. 1930 nr 4 poz. 27)]</ref>.