Wikipedia

Kwasy nukleinowe: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Anulowanie wersji 49687324 autora 22merlin: niezrozumiałe stwierdzenie, podane źródła o niczym takim nie informują; +drobne redakcyjne, WP:SK
Wipur (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
25 535 edycji
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:ADN animation.gif|thumb|220px|Model fragmentu [[Podwójna helisa|podwójnej helisy]] DNA]]
 
'''Kwasy nukleinowe''' (dawniej nukleiny) – [[związki organiczne|organiczne związki chemiczne]], [[biopolimery]] zbudowane z [[nukleotydy|nukleotydów]]. Zostały odkryte w roku 1869 przez [[Johann Friedrich Miescher|Johanna Friedricha Mieschera]]. Znane są dwa podstawowe typy naturalnych kwasów nukleinowych: [[Kwas deoksyrybonukleinowy|kwasy deoksyrybonukleinowe]] (DNA) i [[Kwasy rybonukleinowe|rybonukleinowe]] (RNA).
 
== Występowanie w organizmach ==
[[Komórka|Komórki]] wszystkich [[organizm]]óworganizmów na Ziemi zawierają zarówno DNA (w [[jądro komórkowe|jądrze komórkowym]], [[mitochondrium|mitochondriach]], [[plastyd]]ach, [[plazmid]]ach i [[nukleoid]]ach, a także jako [[eccDNA]]<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Cohen | imię = S. | nazwisko2 = Segal | imię2 = D. | tytuł = Extrachromosomal circular DNA in eukaryotes: possible involvement in the plasticity of tandem repeats | czasopismo = Cytogenet Genome Res | wolumin = 124 | numer = 3–4 | strony = 327–338 | rok = 2009 | doi = 10.1159/000218136 | pmid = 19556784}}</ref>) jak i RNA (w jądrze komórkowym, [[rybosom]]ach, [[spliceosom]]ach i [[krypta (organellum)|kryptach]]<ref>''[http://www.the-scientist.com/?articles.view/articleNo/40599/title/A-Vaulted-Mystery/ A Vaulted Mystery]''. „The Scientist”, 1.8.2014]</ref>). Dodatkowo, komórki mogą zawierać [[pasożyt wewnątrzkomórkowy|pasożyty wewnątrzkomórkowe]] (również mające kwasy nukleinowe). Ich przykładem są [[wirusy]], co jest podstawą ich podziału na [[wirusy RNA]] i [[wirusy DNA]]. [[Wiroid]]y, które mogą przeniknąć do komórki roślinnej, to z kolei zakaźne cząsteczki RNA.
 
== Funkcje ==
Linia 11:
Cząsteczki kwasu rybonukleinowego pełnią kluczowe role w funkcjonowaniu komórki. Odpowiadają m.in. za regulację [[ekspresja genu|ekspresji genów]] ([[miRNA]]), a także wchodzą w skład aparatu [[translacja (genetyka)|translacyjnego]] ([[rRNA]] tworzące [[rybosom]] oraz [[tRNA]] dobudowujące kolejne [[aminokwasy]] do syntezowanego łańcucha [[peptydy|peptydowego]])<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko r = Granner | imię r = Daryl K. | rozdział = Struktura i funkcja kwasów nukleinowych | autor = Murray K. i in. | tytuł = Biochemia Harpera | data = 2006 | wydawca = Wydawnictwo Lekarskie PZWL | miejsce = Warszawa | isbn = 83-200-3347-0 | strony = 31}}</ref>. Spośród innych funkcji realizowanych przez RNA można wymienić regulację [[splicing]]u przez [[snRNA]] oraz ochronę [[gameta|komórek płciowych]] przed [[retrotranspozon]]ami przez [[piRNA (biologia)|piRNA]]<ref name="Thomson-2009">{{Cytuj pismo | nazwisko = Thomson | imię = T. | nazwisko2 = Lin | imię2 = H. | tytuł = The Biogenesis and Function of PIWI Proteins and piRNAs: Progress and Prospect | czasopismo = Annu Rev Cell Dev Biol | wolumin = 25 | numer = | strony = 355–376 | rok = 2009 | doi = 10.1146/annurev.cellbio.24.110707.175327 | pmid = 19575643}}</ref>. Niektóre cząsteczki RNA – [[rybozymy]] – mają właściwości katalityczne.
 
W komórkach [[Bakterie|bakteryjnych]], a także w niektórych [[eukarionty|organizmach eukariotycznych]], ważną rolę spełniają [[ryboprzełącznik]]i, regulujące ekspresję genów. W odróżnieniu jednak od eukariotycznych miRNA, ryboprzełącznik wchodzi w skład tej samej cząsteczki mRNA, co białko, którego ekspresję reguluje, a sama regulacja następuje poprzez zmianę konformacji nici mRNA (w odróżnieniu od dużo bardziej złożonego mechanizmu działania białkowo-rybonukleinowego kompleksu [[RISC (genetyka)|RISC]], w skład którego wchodzi miRNA)<ref>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | autor = Edwards, A.L. i Batey, R.T. | tytuł = Riboswitches: A Common RNA Regulatory Element | rok = 2010 | czasopismo = Nature Education | wolumin = 3| wydanie = 9 | strony = 9|url=http://www.nature.com/scitable/topicpage/riboswitches-a-common-rna-regulatory-element-14262702}}</ref>.
 
== Budowa ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kwasy_nukleinowe”