Fideizm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Linki zewnętrzne: bot poprawia linkowanie do SEP (WP:ZDBOT) |
m Redirect bypass from Katolicki Uniwersytet w Lowanium to Katolicki Uniwersytet w Leuven using popups |
||
Linia 4:
Tendencje fideistyczne występowały już w pismach [[Ojcowie Kościoła|Ojców Kościoła]], w szczególności w patrystyce Zachodu. Szczególnie wyraźne są w pismach [[Tertulian]]a, a także [[Augustyn z Hippony|św. Augustyna]]. Początkowo (mniej więcej do XI wieku, kiedy zaczyna kształtować się klasyczna postać filozofii średniowiecznej) tendencje fideistyczne i [[Augustianizm|augustynizm]] były silne, dojrzałe średniowiecze przynosi jednak powolny odwrót od tendencji fideistycznych, starając się pogodzić rozum i wiarę. Jednak i wtedy się czasem pojawiały – za głównego średniowiecznego ich przedstawiciela można uznać [[Mikołaj z Autrécourt|Mikołaja z Autrecourt]], którego tezy zostały potępione przez Stolicę Apostolską w 1348. Tendencje te pojawiają się ponownie w nowożytności, w dużej mierze pod wpływem protestanckich zasad ''[[sola fide]]s'' i ''[[Pięć zasad protestantyzmu|sola gratia]]'', wywodzących się w pewnej mierze z luterańskiej interpretacji św. Augustyna, a także z niemieckiego mistycyzmu średniowiecznego.
Okres burzliwych sporów światopoglądowych między reformacją i reformą trydencką niósł za sobą konieczność krytycznego ustosunkowania się do twierdzeń przeciwników, a tym samym bujny rozwój teologii katolickiej i protestanckiej. W XVI w. pojawiły się jednak także tendencje sceptyckie, zwłaszcza we Francji. Najważniejszymi ich reprezantantami byli [[Michel de Montaigne]] i jego uczniowie [[Pierre Charron]] i biskup [[Jean Pierre Camus]], którzy głosili, że rozum ludzki nie jest zdolny do poznania prawd metafizycznych. W opozycji do tych prądów sceptyckich rozwijał się XVII-wieczny racjonalizm, reprezentowany zwłaszcza przez [[René Descartes|Kartezjusza]], a wyrastał z nich fideizm XVII-wieczny. Na gruncie teologii katolickiej pewne tendencje fideistyczne rysowały się także na tle [[De auxiliis|sporu o łaskę i usprawiedliwienie]] między jezuitami (reprezentującymi [[molinizm]]) a dominikanami (reprezentującymi [[tomizm]]). Żywym ośrodkiem antyjezuickim był zwłaszcza [[Katolicki Uniwersytet w
Jednym z ważniejszych prądów XVII-wiecznego fidezmu był [[jansenizm]] stworzony przez [[Cornelius Jansen|Korneliusza Jansena]], a na gruncie filozofii reprezentowany przede wszystkim przez [[Blaise Pascal|Blaise'a Pascala]]. Jansenizm chciał zerwać z teologią i filozofią opartą na rozumie, opierając się na własnej interpretacji Ojców Kościoła, w szczególności św. Augustyna, a także Tertuliana. W przekonaniu katolickich krytyków jansenizmu interpretacja ta była obciążona błędami typowymi dla protestanckiej interpretacji myśli św. Augustyna. Interpretacja ta jest odrzucana także przez większość współczesnych badaczy.
| |||