Telewizja w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Rex17 (dyskusja | edycje)
mNie podano opisu zmian
Fafik (dyskusja | edycje)
poprawa ujedn. i przek., drobne redakcyjne
Linia 1:
Początki [[telewizja|telewizji]] w [[Polska|Polsce]] datuje się na 1937 rok, kiedy w [[Warszawa|Warszawie]] została uruchomiona pierwsza eksperymentalna stacja telewizyjna. Była to stacja [[telewizjaNadawca publicznapubliczny|telewizji publicznej]], której program nadawany jest obecnie pod nazwą [[TVP1]]. [[telewizja komercyjna|Prywatne stacje telewizyjne]] w Polsce zaczęły powstawać na przełomie lat 80. i 90. XX wieku. Jako pierwsze funkcjonowanie rozpoczęły prywatne stacje telewizyjne o zasięgu lokalnym. Pierwszą [[telewizja komercyjna|komercyjną stacją telewizyjną]] w Polsce, a zarazem w byłych [[blok wschodni|krajach komunistycznych]], była lokalna [[PTV Echo]] działająca od 6 lutego 1990 do 8 marca 1995 we [[Wrocław]]iu. Z kolei pierwszym kanałem o zasięgu ponadregionalnym był – nadający do dziś – [[Polsat]], założony 5 grudnia 1992 przez [[Zygmunt Solorz-Żak|Zygmunta Solorza]]. Kolejnymi prywatnymi stacjami były: [[Polonia 1]] i [[ATV - Krajowa Telewizja Kablowa|ATV – Krajowa Telewizja Kablowa]] – obydwie założone w 1993 roku. Obecnie na rynku polskim działa blisko 200 polskojęzycznych stacji telewizyjnych o zasięgu ogólnokrajowym nadawanych głównie drogą [[telewizja satelitarna|satelitarną]] i [[telewizja kablowa|kablową]], z których dominująca część posiada charakter [[tematyczny kanał telewizji|kanałów tematycznych]].
 
== Historia telewizji w Polsce ==
Linia 12:
 
[[Plik:WZT Wisła.jpg|thumb|left|180px|[[Wisła (telewizor)|Wisła]], pierwszy produkowany seryjnie w Polsce [[telewizor]] (od 1955 roku)]]
25 października 1952 roku o godz. 19:00 uruchomiono [[TVP1|pierwszy polski program telewizyjny]]. W kolejnych latach nadawanie rozpoczęło kilka telewizji regionalnych [[Telewizja Polska|telewizji publicznej]]. 2 października 1970 roku uruchomiono [[TVP2|ogólnopolski drugi program]]. Po [[transformacja systemowa w Polsce|transformacji systemowej]] w 1989 roku nadawanie rozpoczęły [[Telewizja komercyjna|prywatne telewizje]]. 6 lutego 1990 roku przełamano [[monopol]] [[Telewizja Polska|telewizji państwowej]] – uruchomiona wówczas została pierwsza w Polsce i zarazem pierwsza w byłych [[blok wschodni|krajach komunistycznych]] prywatna telewizja – [[PTV Echo]], nadająca na terenie [[Wrocław]]ia i okolic do 8 marca 1995 roku. Pierwszą ogólnopolską telewizją prywatną jest nadający do dziś [[Polsat]], który rozpoczął emisję 5 grudnia 1992 roku. W kolejnych latach znanymi komercyjnymi stacjami telewizyjnymi zostały m.in. [[Polonia 1]] (zaczęła nadawać 7 marca 1993), [[Canal+ (Polska)|Canal+]] (zaczęła nadawać 2 grudnia 1994), [[RTL 7]] (zaczęła nadawać 6 grudnia 1996, obecnie [[TVN 7|TVN7]]), [[TVN]] (zaczęła nadawać 3 października 1997), [[TV4 (Polska)|TV4]] (zaczęła nadawać 1 kwietnia 2000) i [[TV Puls]] (zaczęła nadawać 18 marca 2001). Jednocześnie pod koniec lat 90. XX wieku w Polsce zaczęła się rozwijać [[telewizja cyfrowa]]. W 1992 emisję rozpoczęły pierwsze stacje satelitarne, a 1998 roku uruchomiono dwie pierwsze polskie platformy cyfrowe: [[Wizja TV]] i [[Cyfra+]].
 
W XXI wieku rozpoczął się proces innowacyjności telewizji. W 2006 roku została uruchomiona platforma [[Telewizja n (platforma cyfrowa)|n]], która jako pierwsza zaoferowała dostęp do treści [[wideo na życzenie]] na ekranie [[telewizor]]a. Podczas [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2006|Mundialu 2006]] nadawca telewizji [[Polsat]] udostępnił polskim widzom pierwsze, pokazowe, transmisje w standardzie [[HDTV]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://satkurier.pl/news/33066/pokazy-ms2006-hd-w-polsacie.html|tytuł=Pokazy MŚ2006 HD w Polsacie|opublikowany=satkurier.pl|data=2006-06-08|język=pl}}</ref>. 12 października 2006 rozpoczęła nadawanie stacja [[nSport+|nSport HD]] (dziś nSport+), pierwsza polska telewizja w jakości HDTV<ref>{{Cytuj stronę|url=http://satkurier.pl/news/34389/uruchomiono-nsport-hd.html|tytuł=Uruchomiono nsport HD|opublikowany=satkurier.pl|data=2006-10-12|język=pl}}</ref>. Z kolei 15 maja 2010 wyemitowano pierwszą audycję w polskiej telewizji w technologii [[Telewizja 3D|3DTV]] (transmisja z meczu piłki nożnej) w testowym paśmie [[Canal+ Seriale|Canal+ 3D]]<ref>http://www.hdtv-sat.eu/nowosci,polskie_kanaly,6,1,pierwsze_w_polsce_emisje_3d_w_ca,349.html.</ref>. W 2010 roku został rozpoczęty proces cyfryzacji [[telewizja naziemna|telewizji naziemnej]] (wcześniej w niektórych lokalizacjach miały miejsce testy naziemnej telewizji cyfrowej). 23 lipca 2013 roku w Polsce analogowa telewizja naziemna została całkowicie zastąpiona [[Naziemna telewizja cyfrowa w Polsce|naziemną telewizją cyfrową]].
 
=== Historia Telewizji Polskiej ===
Linia 20:
 
== Systemy emisji telewizji w Polsce ==
[[Plik:KS-0042 Studio Camera.jpg|thumb|Polska studyjna kamera, używana w latach 1960–1970 przez [[Warszawskie Zakłady Telewizyjne|WZT]]]]
 
=== Telewizja naziemna ===
Linia 27:
Z kolei pierwszą komercyjną stacją nadającą naziemnie była uruchomiona 6 lutego 1990 lokalna [[PTV Echo]], która nadawała we [[Wrocław]]iu. Z czasem uruchamiane były kolejne stacje prywatne o zasięgu lokalnym (12 z nich weszło w skład powstałej w 1993 ogólnopolskiej sieci o nazwie [[Polonia 1]]). Należy wskzać, iż w latach, gdy przyszłe stacje [[Polonia 1|Polonii 1]] rozpoczynały nadawanie, nie udzielano jeszcze [[koncesja|koncesji]] dla nadawców radiowych i telewizyjnych, a same [[akt prawny|przepisy regulujące]] ich wydawanie były na etapie tworzenia. W 1994 roku, po wejściu unormowań dotyczących obowiązku koncesjonowania, prywatne telewizje nadające wówczas z terytorium Polski (poza PTV Echo, która posiadała tymczasowe zezwolenie na emisję programu) uznane zostały za prowadzące swoją działalność nielegalnie. Pierwszy proces koncesyjny, który w latach 1993–1994 przeprowadziła [[Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji|KRRiT]] (brała w nim udział m.in. Polonia 1), doprowadził do przyznania koncesji:
* w 1994 roku na ogólnokrajowy program telewizyjny nadawany naziemnie – Telewizja [[Polsat]],
* w 1995 roku na telewizyjny program kodowany (przydzielanie lokalnych pasm sieci analogowych nadajników naziemnych w 19 miastach Polski) – [[Canal+ (Polska)|Canal+]] (gdzie nadawał do 19 czerwca 2001).
 
W efekcie drugiego procesu koncesyjnego w latach 1995–1997 koncesję uzyskał m.in. [[TVN]]<ref>http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/15-lecie-dzialalnosci-krrit.</ref>.
Linia 41:
Pierwszą stacją telewizyjną w języku polskim, która rozpoczęła nadawnaie poprzez satelitę, była uruchomiona 24 października 1992 [[TVP Polonia]]. Stacja od początku była dostępna za pomocą satelity [[Hot Bird]] w systemie [[SECAM]] (od 1 stycznia 1994 w systemie [[PAL]]) jako [[free-to-air|niekodowany]] przekaz analogowy<ref>http://www.tvp.pl/polonia/o-antenie/150306.</ref>. Drugą polskojęzyczną stacją nadawaną przez satelitę była [[Polsat|Telewizja PolSat]], która rozpoczęła nadawanie sygnału z [[Holandia|Holandii]] 5 grudnia 1992 z analogowego (wtedy) satelity [[Eutelsat]] II F3 16°E<ref>[http://web.archive.org/web/20000302184917/http://www.polsat.com.pl/ Polsat wita na stronach WWW!]</ref> (w 1993 roku otrzymała od [[Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji|KRRiT]] również koncesję na emisję naziemną w Polsce<ref>[http://new-arch.rp.pl/artykul/7178.html Koncesja dla „PolSatu”].</ref>).
 
Na przełomie 1994 i 1995 roku dostępność do satelitarnych polskojęzycznych kanałów tematycznych i uniwersalnych była znikoma. W przekazie satelitarnym nadawały pojednycze stacje z różnych satelitów. Mieszkańcy Polski mieli dostęp głównie do stacji niemieckojęzycznych na satelicie [[Astra]]. Rynek [[Tematyczny kanał telewizji|telewizji tematycznej]] w zasadzie nie istniał. Rozwój [[telewizja satelitarna|satelitarnej telewizji]] na terenie Polski rozpoczął się wraz z pojawieniem się pierwszych ofert kanałów szyfrowanych, gdy do powszechnej dystrybucji udostępniono dwa produkty: kanał kodowany [[Canal+ (Polska)|Canal+]] (1994) i pakiet kodowanych kanałów [[MultiChoice Kaleidoscope]] (1995). Były to pierwsze kanały [[płatna telewizja|płatnej telewizji]]. Aby uzyskać do nich dostęp odbiorca musiał zakupić lub wypożyczyć [[Set-top box|dekoder satelitarny]] oraz [[karta elektroniczna|kartę dostępową]]<ref name="Kudliński">Kudliński Rafał: Rozwój tematycznych kanałów telewizji satelitarnej w Europie w latach 1989–2009, Warszawa 2010.</ref>.
 
Kanał [[Canal+ (Polska)|Canal+]] był pierwszą polskojęzyczną płatną i szyfrowaną [[telewizja|stacją telewizyjną]] typu premium, będącą częścią francuskiej sieci [[Canal+ France|Canal+]]. Emisja analogowa sygnału została uruchomiona 2 grudnia 1994 roku z Paryża za pomocą satelity [[Eutelsat]]. Nadawanie z Polski rozpoczął 21 marca 1995 (którą podaje jako oficjalną datę uruchomienia). Kanał udostępniany był również w [[telewizja kablowa|sieciach kablowych]], a w 1995 roku stacja otrzymała koncesję na nadawanie naziemne (gdzie nadawał do 19 czerwca 2001). Na początku do dekodowania sygnału używano filtrów pozytywowych, jednak dość szybko zostały one zastąpione przez [[set-top box|dekodery]] działające w [[system dostępu warunkowego|systemie dostępu warunkowego]] Syster NagraVision. Podczas emisji sygnału pojawiały się także stałe niekodowane okienka (głównie seriale animowane), zaś przez większość czasu emisji emitowana była wersja kodowana z paskami z niekształconym dźwiękiem. W 1998 roku kanał wszedł w skład oferty własnej [[platforma cyfrowa|platformy]] [[Cyfra+]]. Po zakończeniu emisji naziemnej i satelitarnej na analogowej satelicie Eutelsat, Canal+ drogą analogową był emitowany jedynie w sieciach kablowych. Jednak w latach 2009–2010 sieci kablowe stopniowo wyłączały Canal+ z oferty analogowych telewizji kablowych i od tego momentu ten kanał nadaje wyłącznie cyfrowo.
 
W 1995 roku nadawanie satelitarne w języku polskim rozpoczął kolejny tematyczny kanał filmowy pod nazwą [[FilmNet]].
Linia 52:
Z całej paczki kanałów 2 oferowane były w języku polskim. Stacja [[FilmNet]] z polskim lektorem, a [[Discovery Channel]] nadawał w wersji anglojęzycznej z opcją włączenia napisów w języku polskim<ref name="Kudliński" />.
 
We wrześniu 1996 doszło do fuzji spółek NetHold (nadawcy kanału [[FilmNet]]) z [[Cyfra+#Canal+Cyfrowy|Canal+]]. 13 lutego 1997 [[Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów]] wydał pozytywną decyzję w sprawie połączenia obu podmiotów. 28 lutego 1997 FilmNet zakończył nadawanie na terytorium Polski, a prawa filmowe przeniesiono do kanału [[Canal+ (Polska)|Canal+]]. Miało to wpływ na nadawanie pakietu [[MultiChoice Kaleidoscope]]. W 1998 roku oferta została zlikwidowana, a odbiorcy satelitarni zostali pozbawieni odbioru kanałów.
 
17 września 1996 wystartowała kolejna polskojęzyczna płatna i szyfrowana [[telewizja|stacją telewizyjna]] typu premium, [[HBO]], będąca wówczas częścią [[HBO Europe|HBO Central Europe]] (obecnie HBO Europe), filią amerykańskiej sieci [[HBO|Home Box Office]].
Linia 59:
Dynamiczny rozwój [[telewizja satelitarna|telewizji satelitarnej]] upatrywany jest w powstaniu polskich [[platforma cyfrowa|platform cyfrowych]]. Pierwszą platformą satelitarną była [[Wizja TV]] (w 2002 roku została przejęta przez konkurencyjną [[Cyfra+|Cyfrę+]]) oraz Cyfra+, uruchomiona w 1998 roku. Ta druga platforma cyfrowa jako jedyna w Europie oferowała dostęp do dwóch ofert typu premium, tj. Canal+ i HBO.
 
Od 2013 roku na rynku polskim działają trzy platformy cyfrowe: [[Cyfrowy Polsat]] (1999) – dawniej pod nazwami ''Polsat 2 Cyfrowy'', ''Polsat Cyfrowy'', [[nc+]] (2013) – powstała w wyniku połączenia [[Cyfra+|Cyfry+]] i [[Telewizja n (platforma cyfrowa)|n]] oraz [[Orange TV (DTH)|Orange TV]] (2008) – dawniej ''Neostrada z telewizją''<ref>Oferuje jednak pakiety i kanały konkurencyjnej [[nc+]].</ref>.
 
Od 2006 roku rozwijana jest także oferta kanałów [[sprzedaż przedpłacona|prepaid]]. Drugą tego typu usługą (po [[MultiChoice Kaleidoscope]]) była [[Cyfra+|Cyfra+ na kartę]]. Obecnie funkcjonuje kilka takich projektów: [[Telewizja na kartę]], [[Telewizja na kartę|Telewizja na kartę HD]], [[Cyfrowy Polsat|oferta Cyfrowego Polsatu]], [[Telewizja na kartę|n na kartę]] oraz [[Telewizja na kartę|Smart HD+]] (wcześniej Smart HD).
Linia 104:
== Struktura własnościowa telewizji ==
=== Telewizja publiczna ===
Na terytorium [[Polska|Rzeczypospolitej Polskiej]] emisję [[telewizjaNadawca publicznapubliczny|nadawcy publicznego]] pełni [[Telewizja Polska]], która na podstawie ustaw zobowiązana jest do szerzenia tzw. społecznej misji programowej. Nadaje ona dwa ogólnopolskie programy: [[TVP1]] i [[TVP2]] (również wersje HD), program regionalny: [[TVP Regionalna]], program przeznaczony dla Polaków mieszkających za granicą: [[TVP Polonia]], kanały wyspecjalizowane emitowane na podstawie koncesji: [[TVP Kultura]], [[TVP Sport]] (również wersja HD), [[TVP Historia]], [[TVP Info]] (również wersja HD), [[TVP Seriale]], [[TVP Rozrywka]], [[TVP ABC]], kanał internetowy [[TVP Parlament]] oraz kanał nadający w jakości [[HDTV]] [[TVP HD]]. Jednak [[Telewizja Polska|TVP]] jest nadawcą 3 stacji traktowanych jako stricte [[telewizja komercyjna|komercyjne]]: TVP Sport, TVP HD i TVP Seriale, które są kodowane mimo ''misji programowej'' i oferowane są operatorom odpłatnie. Do Telewizji Polskiej należy również [[język białoruski|białoruskojęzyczny]] kanał [[Biełsat TV]].
 
Ponadto od 2011 do 2014 swój program telewizyjny nadawało również [[Polskie Radio]], w ramach projektu [[Czwórka (stacja radiowa)|Radio na Wizji]].
 
=== Telewizja prywatna ===
W 2013 r. na polskim rynku telewizyjnym działało ponad 50 nadawców [[telewizja komercyjna|telewizji komercyjnej]] o zasięgu ogólnokrajowym. Są wśród nich zarówno polscy nadawcy prywatni, jak również zagraniczni nadawcy. Większa część emitowanych polskojęzycznych stacji należy zwykle do większych spółek (grup) mediowych, takich jak: [[Grupa ITI]], [[Telewizja Polsat]], [[Cyfra+#Canal+Cyfrowy|Canal+ Cyfrowy]], [[HBO Europe]], [[NBCUniversal]], [[Discovery Networks Europe]], [[BBC Worldwide]], [[Fox Networks Group|Fox International Channels]], [[Viacom Media Networks]], [[The Walt Disney Company]], [[A&E Television Networks|A+E Networks]], [[AMC Networks International|Chello Zone]], [[Viasat]] – i innych. Nadawcy emitują zarówno programy o charakterze uniwersalnym, jak i o charakterze [[Tematyczny kanał telewizji|tematycznym]]. Ogólnopolskimi (inaczej uniwersalnymi, ogólnymi oraz mainstreamowymi) kanałami telewizji komercyjnej cieszące się największą oglądalnością to m.in. [[Polsat]], [[TVN]], [[TVN 7]], [[TV4 (Polska)|TV4]], [[TV Puls]], [[Puls 2]].
 
== Koncesjonowanie ==
Linia 826:
|-
!2
|[[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016|UEFA Euro 2016]]: [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016/Faza pucharowa#Polska – Portugalia|Polska – Portugalia]] <small>(1/4 finału)
|{{dts|30|06|2016}}
|[[TVP1]], [[Polsat]], [[Polsat Sport]]
Linia 833:
|-
!3
|[[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012|UEFA Euro 2012]]: [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012/Grupa A#Polska – Rosja|Polska – Rosja]] <small>(faza grupowa)
|{{dts|12|06|2012}}
|[[TVP1]], [[TVP Sport]], [[TVP HD]]
Linia 840:
|-
!4
|[[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016|UEFA Euro 2016]]: [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016/Grupa C#Niemcy – Polska|Niemcy – Polska]] <small>(faza grupowa)
|{{dts|16|06|2016}}
|[[TVP1]], [[Polsat]], [[Polsat Sport]]
Linia 847:
|-
!5
|[[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012|UEFA Euro 2012]]: [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012/Grupa A#Czechy – Polska|Czechy – Polska]] <small>(faza grupowa)
|{{dts|16|06|2012}}
|[[TVP1]], [[TVP Sport]], [[TVP HD]]
Linia 854:
|-
!6
|[[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012|UEFA Euro 2012]]: [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012/Grupa A#Polska – Grecja|Polska – Grecja]] <small>(faza grupowa)
|{{dts|08|06|2012}}
|[[TVP1]], [[TVP Sport]], [[TVP HD]]
Linia 861:
|-
!7
|[[Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2002|ZIO 2002]]: [[Skoki narciarskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2002#Konkurs indywidualny na skoczni K-120 (13.13� 02.2002)|skoki narciarskie, konkurs indywidualny, K-120]]<br><small>(srebny medal [[Adam Małysz|Adama Małysza]])
|{{dts|13|02|2002}}
|[[TVP1]]
Linia 875:
|-
!9
|[[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016|UEFA Euro 2016]]: [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016/Grupa C#Ukraina – Polska|Ukraina – Polska]] <small>(faza grupowa)
|{{dts|21|06|2016}}
|[[TVP1]], [[Polsat]], [[Polsat Sport]]