Komes: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmptyBot (dyskusja | edycje)
m →‎Komes w Polsce: prawidłowy zapis "niemającego"
Linia 12:
Księżna [[Helena znojemska|Helena]] sprawująca władzę w imieniu małoletniego [[Leszek Biały|Leszka Białego]] (po 1194 r.) również samodzielnie mianowała na urzędy, chociaż polegając na rekomendacjach swoich zaufanych, duchownego Nicolausa i rycerza Fulco. Za [[Wacław II|Wacława II]] (przywilej z 1291 r.) sprawa została przesądzona; istotne rozstrzygnięcia mogły być podejmowane tylko po konsultacjach z przedstawicielami Kościoła i miejscowego możnowładztwa. Podobne zobowiązania podjął już w 1228 r. Władysław Laskonogi, tak więc eliminację urzędu palatyna oraz kolegialność decyzji można uznać za zjawisko trwałe.
 
W 1209 r. [[Henryk I Brodaty|Henryk Brodaty]] mianował palatynem (a właściwie – z racji funkcji – kanclerzem) Mikołaja, człowieka spoza dworu, nie mającegoniemającego żadnego oparcia wśród możnowładców. Jako obcemu i nie należącemu do istniejącego wcześniej układu, bardziej opłacało mu się posłuszeństwo wobec Henryka, z którego woli piastował funkcję, niż udział w dworskich intrygach; nie mógł też liczyć na przychylność czy protekcję kogokolwiek z dworu. Chociaż to Henryk mianował na urzędy, Mikołaj ponosił za te nominacje całą odpowiedzialność. Jak widać, po wprowadzeniu władzy absolutnej stanowisko palatyna uległo przemianie w posadę kanclerza, wykonującego polecenia króla lub księcia, a na dworach z tendencjami demokratycznymi zostało całkowicie zlikwidowane na rzecz organu kolegialnego działającego przy królu lub księciu – początkowo była to rada baronów.
 
W pewnym okresie, w południowo-wschodniej Polsce, na Węgrzech, w Rumunii funkcję naczelnika (a więc odpowiednika palatyna) okręgu zwanego wtedy [[komitat]]em pełnił [[żupan (urząd)|żupan]].