Płeć: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 50400735 autora 2A02:A310:8043:9A00:310E:ED44:B8B7:26E2 (dyskusja)
usunięcie fragmentu o katolicyzmie - nieency, nie na temat i POV
Linia 52:
 
U ludzi mogą występować w sposób naturalny zaburzenia na poziomie biologicznych składowych płci – [[interseks]]. W zakresie [[Psychika|psychicznym]] może występować zaburzenie identyfikacji płciowej – [[transseksualizm]]. Niektóre publikacje używają pojęcia ''płeć mózgu'' na określenie czynnika determinującego [[gender]]<ref name="moir">{{Cytuj książkę | nazwisko = Moir | imię = Anne | nazwisko2 = David | imię2 = Jessel | tytuł = Płeć Mózgu – O prawdziwej różnicy między mężczyzną a kobietą | data = 2007 | wydawca = [[Państwowy Instytut Wydawniczy]] | isbn = 83-06-03099-0}}</ref><ref name="medicalxpress">{{cytuj stronę | url = http://medicalxpress.com/news/2013-12-reveals-differences-brain-men-women.html | tytuł = Study reveals striking differences in brain connectivity between men and women | data = 2013 | opublikowany = MedicalXPress | doi = http://www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.1316909110}}</ref>.
 
== Płeć człowieka w kulturze ==
=== Płeć człowieka w religii ===
{{dopracować|sekcja|ta sekcja zawiera informacje tylko z punktu widzenia jednej religii. Prosimy o rozbudowanie tej sekcji z punktu widzenia różnych wspólnot wyznaniowych}}
==== Płeć człowieka w społecznej nauce Kościoła katolickiego ====
Klasyczna [[antropologia filozoficzna]] rozpoznaje, że w strukturze duchowo-cielesnej [[osoba|osoby]] ludzkiej elementem decydującym o płci, męskiej lub żeńskiej, jest ciało ludzkie – rozumiane szerzej tzn. wraz z zespołem cech psychofizycznych.
 
Współczesny [[personalizm]], zwłaszcza [[personalizm chrześcijański]], podkreśla, że płeć jest istotnym elementem decydującym o sposobie wyrażania tajemnicy [[osoba|osoby]] w relacji z drugą osobą. Umożliwia ona wzajemny dar mężczyzny i kobiety, tworzących komunię, komplementarną jedność. Mówi się o zdolności komunijnej i miłości oblubieńczej, wyrażanych poprzez płciowość, które wraz ze [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstałym]] ciałem, uduchowione przejdą przez granice śmierci do życia wiecznego{{#tag:ref|Por. [[Jan Paweł II]]<ref>{{cytuj książkę|imię=Karol|nazwisko=Wojtyła|autor link = Jan Paweł II|tytuł=Mężczyzną i niewiastą stworzył ich|miejsce=[[Watykan]]|data= 1986|strony=272-273|rozdział=cz. I rozdz. III-1A: Przebóstwienie}}</ref>: ''Zmartwychwstanie wskazuje na zamknięcie wymiaru historii. I oto, kiedy słyszymy: «gdy bowiem powstaną z martwych, nie będą się ani żenić, ani za mąż wychodzić» (Mk 12, 25), słowa te nie tylko jednoznacznie mówią o tym, jakiego sensu ciało ludzkie nie będzie miało w świecie przyszłym, ale pozwalają nam równocześnie wnioskować, iż ów «oblubieńczy» sens ciała w zmartwychwstaniu do życia przyszłego będzie w sposób doskonały odpowiadał zarówno temu, że człowiek jako mężczyzna/niewiasta jest osobą na obraz i podobieństwo Boga, jak też i temu, że ów obraz spełnia się w komunii osób. Będzie zatem ów oblubieńczy sens bycia ciałem realizował się jako sens doskonale osobowy i komunijny zarazem.''|group=uwaga}}. Stąd naturalnym sposobem wyrażania się osoby poprzez jej płeć jest jednoczący mężczyznę i kobietę [[Katolicka etyka seksualna|akt małżeński]] mający swe spełnienie w zrodzeniu potomstwa. [[Seks|Zachowania seksualne]] nastawione jedynie na [[Erotyka (seksualizm)|doznania erotyczne]], jak [[masturbacja]] – wynikłe zazwyczaj z pobudek [[Egoizm (psychologia)|egoistycznych]], zamknięte na relację z drugim człowiekiem, a przez to [[Alienacja|alienujące]] – są przez personalizm chrześcijański rozumiane są jako przeciwne naturze płci, mającej charakter komunijny – jednoczący{{#tag:ref|Por. [[Jan Paweł II]]<ref>{{cytuj książkę|imię=Karol|nazwisko=Wojtyła|autor link = Jan Paweł II| tytuł=Miłość i Odpowiedzialność|rozdział= Analiza etyczna miłości|url = http://www.nonpossumus.pl/biblioteka/karol_wojtyla/milosc_i_odpowiedzialnosc/r2_3.php#tytul_3}}</ref>: ''[Gdy] zaś "miłość" ma znaczenie tylko erotyczne, a nie ma znaczenia istotnego, czyli osobowego: prowadzi do zjednoczenia seksualnego, ale bez pokrycia w prawdziwym zjednoczeniu osób. Sytuacja taka ma charakter utylitarny, o wzajemnym stosunku osób stanowi realizacja tego, co mieści się w słowie "używać" (...) Nastawienie takie po obu stronach jest z gruntu przeciwne miłości, a o zjednoczeniu osób nie można wówczas mówić. Wręcz przeciwnie – wszystko jest jakby przygotowane do konfliktu obustronnych interesów, czeka tylko na wybuch. Do czasu tylko można ukryć egoizm – egoizm zmysłów czy też egoizm uczuć – w zakamarkach fikcyjnej struktury, którą z całą pozornie dobrą wiarą nazywa się "miłością". Z czasem jednak musi się okazać cała nierzetelność tej budowy. Jest to zaś jedno z największych cierpień, gdy miłość okazuje się nie tym, za co się ją uważało, ale czymś wręcz przeciwnym.''|group=uwaga}}.
 
{{osobny artykuł|Antropologia Augustyna z Hippony}}
Dusza rozumna, jako element duchowy, nie ma cech płciowych, jednak [[Augustyn z Hippony]], dostrzegał w umyśle część bardziej męską i bardziej kobiecą:
{{Cytat|Niektórzy nie zauważają, że mężczyzną i kobietą nie mogli się stać inaczej, jak tylko ze względu na ciało. Jeśli jednak bardziej wnikliwie rzecz rozpatrywać, to w samym umyśle – w owym życiu rozumnym (''rationale vita''), poprzez które człowiek stał się obrazem Bożym – można rozróżnić rzeczywistość (''veritas'') wiecznej kontemplacji oraz administrację spraw doczesnych. I są one prawie jak mężczyzna i kobieta: pierwsza część sprawuje pieczę, druga zaś jest posłuszna. (...) Tak więc chociaż przedstawione jest to zewnętrznie, w dwojgu ludziach różnych płci poprzez ich cielesność, to samo jednak dostrzegamy i wewnętrznie, w umyśle pojedynczego człowieka<ref>{{cytuj stronę|tytuł=Liber tertius (III, 22, 34)|autor=[[Augustyn z Hippony]]| url = http://www.augustinus.it/latino/genesi_lettera/genesi_lettera_03.htm}}</ref>.}}
 
== Zobacz też ==